امام علی الهادی؛اولین امام عصر غیبت

جامعه منتظر از نگاه امام هادی البته یک جامعه ایستا و متوقف نبود،بلکه حالا زمان آن بود که تشیع از محصول حرکتی که از زمان سجاد ع شروع شد؛ بهره ببرد.
پس از واقعه عاشورا تمام وقت ائمه اطهار مصروف به تربیت نیروی انسانی شد.
فقها نسل اندر نسل در قامت صحبت و شاگردی ائمه ، مشق اجتهاد می کردند و حالا در عصری که امامان در تبعید و تنگنا بودند باید می توانستند ، با شبکه سازی اجتماعی جوامع نو تاسیس مدنی شیعه مانند قم و ری و مناطقی در عراق عرب و اولین حکومت شیعه ای که در گیلان توسط سیدجلال الدین اشرف - عموی امام- تشکیل شده بود را اداره کنند.

امام علی الهادی علیه السلام با سازماندهی تشکیلاتی تشیع ، شاگردان خود را به توانمندی و خودباوری اداره اجتماع هدایت کردند
دوران نسبتا طولانی امامت آن بزرگوار زمان مناسبی برای تمرین غیبت و انتظار برای شیعیان بود.

برخی روایت ها حاکی از سخن گفتن امام با یاران و مراجعین خود از پشت پرده حکایت دارد
جامعه باید یاد می گرفت که با هدایت امامی در پس پرده نیز باید به راه راست برود.

امام نقی ع تبعید و محدودیت خود توسط خلیفگان عباسی و قوم تازه مسلمان بی خبر از همه جای اطراف آن را به فرصتی برای آماده سازی جامعه برای غیبت طولانی نوه ی بزرگوار خود تبدیل نمودند.

وکیلان امام در این سه دهه آماده مدیریت جامعه و بلکه رهبری و امامت اجتماع پیرامون خود گردیدند و با این تدبیر اتفاقات دوره شش ساله پس از امام هادی که شامل زندگانی دشوار امام یازدهم در سامرا و سپس غیبت مهدی_موعود عج بود ؛ جامعه شیعه را مانند وقایع قرون یک و دو دچار تشتت و تفرقه نکرد.

یکی از فرازهای بسیار قابل توجه زندگی امام هادی مبارزه بی امان ایشان با منحرفین، غالیان،صوفیان و دراویش بود.
مبارزه ای که اگر جدی گرفته می شد، تمدن_اسلامی پس از چند قرن به خاطر اوج گرفتن اندیشه های آنان ضربه نمی خورد و نهایتا از بین نمی رفت.

از دیگر چالش های امام ، جریان اهل_حدیث و اشاعره بود که توسط المتوکل نمایندگی می شد.

این ها همان ریشه سلفی_گری امروز محسوب می شوند و تا سر حد شهادت امام را بارها مورد خطر قرار داد.

تقابل فکری امام و فرزندشان با اندیشه انحرافی اهل حدیث و گفتگوی انتقادی این دو امام با اولین نسل #فلاسفه_اسلامی که تحت تاثیر فلسفه یونان بودند-مثل ابو یوسف یعقوب کندی - از دیگر فرازهای حیات علمی و اعتقادی چراغ پرنور هدایت است.

دیگر یادگاری حضرت یعنی زیارت جامعه کبیره بعنوان دانشنامه امامت شیعه یکی از بزرگترین منابع ما برای فهم غیرالتقاطی و غیر افراط و تفریطی از مقوله ولایت و رهبری است.

این همان چیزی است که اجازه نداد روشنفکری جدید مسئله امامت را به میل خودش تحریف کند و شاید به همین دلیل هم پدر روشنفکری نو بعد از انقلاب، اولین حملات خود را متوجه این زیارت گرانسنگ نمود.

محمدصادق دهنادی