شايد خيليها ندانند که بارشهاي سيلآساي امسال يا سالهاي گذشته دليل خوبي براي فراغت خيال از خشکسالي و بحران آب نيست، چون به لحاظ علمي، بارش برف است که سفرههاي آب زيرزميني را پر خواهد کرد، درحاليکه زور و تاثير باران بسيار کم و ناچيز است. بنابراين هنوز جاي نگراني زيادي براي خشکسالي وجود دارد؛ موضوعي که شنبه شب در مراسم جايزه آکادمي سينما-سينما از سوي نرگس آبيار، کارگردان فيلم شبي که ماه کامل شد، با محوريت پيوستن هنرمندان به کمپين نذر آب مطرح شد. حالا او از کمپين نذر آب، مشکلات مترتب بر خشکسالي و خيريههاي دروغين با «شهروند» صحبت کرده است و اينکه هنرمندان چطور ميتوانند به حل اين بحران کمک کنند.
در دومين دوره جايزه آکادمي سينما-سينما وقتي بهعنوان چهره موثر سال سينماي ايران انتخاب شديد، درباره خشکسالي و مواجهه با آن صحبت کرديد. ضرورت پرداختن به اين موضوع چه بود؟
امسال به دليل بارانهاي زياد، اين تصور به وجود آمد که خشکسالي برطرف شده، درحاليکه اين نگاه خطرناکي است و مناطق سالها از مشکلات خشکسالي رنج ميبرند، مشکل دارند و بحران به قوت خود باقي است. اين مناطق همچنان درحال تخريب است و به همين واسطه بسياري از مناطق خالي از سکنه شده است. در اين مراسم هم اشاره کردم که مردم بسياري از مناطق سيستان به شهرهاي شمالي ايران مهاجرت کردند، بنابراين اين مسأله جدي است و نبايد فراموش شود. هنرمندان ميتوانند يادآور اين مسأله باشند و بايد دستبهدست بدهيم تا از اين بحران عبور کنيم و درنهايت مسئولان هم فکري اساسي به حال اين بحران کنند که البته ميدانم کمي زمانبر است.
هنرمندان چطور ميتوانند در اين حوزه کمک کنند تا فعاليتهايشان فقط در حد شعار نباشد؟
بخش زيادي از مسئوليت آنها اطلاعرساني وآگاهيدادن به مردم است. آنها در صفحات خود ميتوانند بحران کمبود آب را تذکر بدهند. البته در دورههاي اخير کمپينها و خيريههاي دروغين زيادي راه افتاده است و از احساسات مردم سوءاستفاده ميکنند. بنابراين بايد در مورد خيريه و کمپيني که در اين حوزه معرفي ميکنند، تحقيقات لازم را انجام دهند و از آنها رزومه و گزارشهاي کارساز بخواهند. اخيرا خيريهاي از نام من سوءاستفاده کرده بود، بعد متوجه شدم که پوشالي بوده است. حضور هنرمندان در مناطقي که با بحران خشکسالي مواجه هستند، در آگاهيرساندن دراينباره بسيار موثر است، ضمن اينکه آنها ميتوانند فيلمها و تصاويري در اين زمينه را در صفحاتشان منتشر کنند تا مردم با آگاهي کامل کمک کنند.
شما به واسطه فيلم شبي که ماه کامل شد در مناطقي از استان سيستانوبلوچستان حضور داشتيد، بنابراين با مشکلات مترتب بر خشکسالي هم آشنا هستيد، مشکلاتي که بعد از خشکسالي يا همراه خشکسالي اتفاق ميافتد. دراينباره چه تجربهاي داريد؟
البته سفرهاي من خيلي طولانيمدت نبود، مثلا هر بار دو هفته در آنجا بودم، اما براساس ديدههايم روستاهاي زيادي در منطقه سيستان، بخشي از بلوچستان و خراسان جنوبي وجود دارند که درههاي سرسبز زيبايي داشتهاند و کشاورزي در آن رونق زيادي داشته است، اما مردم به شهرهاي ديگر مهاجرت کردهاند. مثلا ٩٥درصد مردم روستايي که بافت تاريخي جذابي هم داشت، رفته بودند و اين خيلي تلخ و وحشتناک است. از طرفي نبايد فراموش کنيم که مناطق اغلب مناطق مرزي ما هستند و تقريبا ميشود گفت مردم آن، مرزبانان ما هستند. از طرفي بهداشت و معيشت مردم به خاطر کمبود آب به خطر ميافتد، کساني که اغلب کارشان کشاورزي بوده است، ديگر نميتوانند به کار خود ادامه دهند، بنابراين رونق اقتصادي از بين ميرود. در نتيجه هم مردم و هم مسئولان به شرط آگاهي بايد در اين زمينه کمک کنند و مشکل را جدي بگيرند.
با ديدي که نسبت به هنرمندان داريد، فکر ميکنيد عزم جدي براي کمک دارند؟
بله. مثلا آقاي کيانيان و پرستويي سالهاست در اين زمينه فعال هستند يا مثلا خانم تهمينه ميلاني، هديه تهراني، مهتاب کرامتي و خيليهاي ديگر که ممکن است اسمشان از قلم بيفتد. اما تمام اين کمکها به شرطي است که از خيرخواهي آنها سوءاستفاده نشود. وجود اين همه کمپين و خيريه قابل تقدير است، اما بسياري از خيريهها دروغين هستند و از عواطف و احساسات هنرمندان براي کسب درآمد استفاده ميکنند، واقعا نميدانم که چه کسي بايد اين موضوع را پيگيري کند. فکر ميکنم نهادي بايد به کار اينها نظارت کند.
کمپين نذر آب که سالهاي گذشته از سوي هلالاحمر به راه افتاد، به نظرتان چقدر در حل بحران موثر است؟
البته چون آماري در اين حوزه ندارم، نميتوانم بهطور قطعي نظر بدهم، اما کمپين نذر آب که به صورت سقايي است و پراکنده آبرساني ميکند. ضمن اينکه اين کمپين از لحاظ معيشتي هم به مردم ميرسد و حتي به برطرفشدن مشکلات سلامت و بهداشتي که بر اثر خشکسالي به وجود ميآيد، کمک ميکند. بنابراين کمپين قابل اعتمادي براي پيوستن است و بايد جدي گرفته شود تا به حل بحران کمک شود.
شايد در گذشته نگاه مثبتي نسبت به فعاليتهاي اينچيني از سوي چنين نهادهايي نبود، حالا فکر ميکنيد اين نگاه تغيير کرده است؟
هلالاحمر در ماجراي سيل گذشته خوب عمل کرد، حداقل از نظر آماري اينطور است. بههرحال مردم خيلي راضي بودهاند، چون کمکها منسجمتر شد. بههرحال اتفاقات خوبي افتاد، آن هم درحاليکه تجربه مردم در سيل و زلزلههاي گذشته نسبت به برخي نهادها مثبت نبود و مردم اعتماد زيادي به کمکهاي اينچنيني نداشتند.
نيره خادمي