کاغذ بازی های اداری مانع اصلی مخترعان

ه گزارش خبرگزاری علم و فناوری استان بوشهر؛ سید علی احمدی, پژوهشگر جوان بوشهری است که در سال 1393 موفق شد از پوست میگو ماده منعقد کننده خون یا کیتوسان تولید کند، که این ماده به صورت پودر بر روی محل خونریزی قرارمی‌گیرد و در کمتر از یک دقیقه خون را منعقد می‌کند این ماده، از سال 2002  میلادی برای  نخستین بار استفاده شد و مراکز درمانی و بیمارستان‌های کشور از ماده وارداتی انعقاد کننده خون در درمان‌های خود استفاده می‌کنند و این در حالی است که از سال 1393 این ماده در ایران تولید شده اما تاکنون، مجوز‌های لازم جهت تجاری‌سازی این ماده، به این پژوهشگر داده نشده و از عملکرد مسئولین گلایه‌مند است.

این پژوهشگر جوان با تحقیقات و پژوهش‌های فراوان موفق به تولید کیتوسان یا ماده منعقد کننده خون شد، پس از انجام آزمایش‌های مختلف و گرفتن تاییدیه‌‌های لازم، آزمایش‌های بالینی مورد نیاز در یکی از بیمارستان‌های تهران انجام گرفت و به تایید رسید، اما اخذ مجوز و تسهیلات تجاری‌سازی عمده ترین مشکل این مخترع است که روند، بسیار زیاد اداری به خصوص در زمینه‌های دریافت تسهیلات تجاری‌سازی و اخذ مجوز‌ها، سد بزرگی بر سر راه این پژوهشگر شده است.

مقام معظم رهبری بار‌ها برای حمایت از حرکت علمی در کشور تاکید کرده‌اند، دولتمردان هم حرف‌های امیدوار کننده‌ای زده اند، اما متاسفانه در عمل و در برخی دستگاه‌ها این حمایت بسیار کمرنگ است و بسیار افسوس که گاهی مشاهده می‌کنیم که برخی دستگاه‌ها چونان سنگ اندازی می‌کنند که انگار نمی‌خواهند جوانان در کشور به موفقیتی دست یابند و همین سنگ اندازی‌ها باعث می‌شود که جوانان کمتر به سمت و سوی تجاری سازی محصولات خود در کشور بروند یا اینکه همین جوانان جذب درخواست‌های کشورهای دیگر می‌شوند و اختراع خود را در کشور‌های دیگر به مرحله تجاری‌سازی می‌رسانند. 

از مسئولان انتظار می‌رود که در کاهش هر چه بیشتر روند کاغذ‌بازی اداری در راستای حمایت از شرکت‌های نوپا و اختصاص بودجه ویژه راه‌اندازی موسسات دانش بنیان به پژوهشگران جوان گام‌های اساسی بردارند.

با این مقدمه پایِ صحبت‌های مخترع جوان، پرانرژی و با انگیزه بوشهری مینشینیم، که از نبود حمایت‌های داخلی و تجاری ساز و گشودن گره‌های کور اقتصادی و فرهنگی در کشور گلایه دارد، گلایه‌ای از جنس پیشرفت در جهت ایرانی آبادتر ....

درباه اختراع خود توضیح دهید؟

کیتوسان (chitosan)، پلیمر زیستی است که از پوست میگو (chitin) تهیه می‌گردد و بدلیل خواص ویژه‌ی  بیوشیمیایی از قبیل زیست سازگاری، زیست تخریب پذیری، خاصیت ضد قارچی و ضد باکتریایی، غیر سمی بودن، قابلیت ایجاد لختگی سریع خون و همچنین استفاده سریع و آسان،  در زمینه‌ی تولید پودر منعقد کننده خون کاربرد دارد و از آنجا که از سویی، در طول ساختار زنجیره‌ای کیتوسان، بارهای مثبت گسترده شده‌اند و از سوی دیگر گلبول‌های قرمز و پلاکت‌های خون دارای بار منفی هستند، برهمکنش این کاتیون‌ها و آنیون‌ها موجب ایجاد لختگی سریع خون می‌گردد.

آیا اختراع شما تست دارویی را گذرانده است؟

کیتوسان در آزمایشگاه گروه شیمی دانشگاه شهید چمران اهواز با موفقیت تهیه شده است و بعد از گذراندن تست‌های دارویی، تست حیوانی در نهایت با حمایت بسیج علمی پژوهشی و فناوری کشور، بعد از انجام مراحل بسته‌بندی و استریلیزاسیون با استفاده از اشعه گاما (با همکاری شرکت توسعه کاربرد پرتو ها وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران) در بخش آنژیوگرافی بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی بقیه ا... الاعظم (ع) تهران، بر روی شمار زیادی از بیماران مورد کارآزمایی بالینی (clinical trial) قرار گرفته است و با توجه به عملکرد مثبت پودر منعقد کننده خون در توقف سریع خونریزی بیماران، مشابه نمونه خارجی آن موفق به اخذ تاییدیه گردیده است.

 پودر منعقد کننده خون در ایران و کشور‌های دیگر در کجا کاربرد بیشتری دارد؟

در بخش نظامی، پزشکی-ارتش جهت توقف خونریزی ناشی از اصابت گلوله به سربازان کاربرد دارد و باعث کاهش تلفات سربازان در جنگ شده است که به دلیل کاربرد سریع و آسان، پودر منعقد کننده خون به عنوان یکی از وسایل جعبه کمک‌های اولیه به کار می رود.

دلیل کاربرد گسترده پودر منعقد کننده خون در سایر کشورها در مقایسه با ایران، به این دلیل است که از آنجا که در حال حاضر پودر منعقد کننده خون به کشور وارد می‌گردد قیمت بالایی دارد از این رو فقط در بخش قلب (آنژیوگرافی) و دیالیز به کار می‌رود در حالی که با وجود مواد اولیه آن در داخل کشور و دسترسی آسان و ارزان به آن، در صورت تجاری‌سازی در داخل کشور، قیمت تمام شده آن به مراتب کمتر از نمونه وارادتی خواهد شد و از این جهت حمایت در جهت تجاری‌سازی این محصول اهمیت بالایی دارد.

مراجع رسمی اخذ تاییدیه مراحل تولید پودر منعقد کننده از ابتدا تا انتها، نام ببرید؟

تولید نمونه آزمایشگاهی: گروه شیمی دانشگاه شهید چمران اهواز (در قالب پایان نامه)

تست‌های شیمیایی: آزمایشگاه دانشگاه  های شهید چمران اهواز و دانشگاه شیراز(IR,CHN,SEM,..)

تست‌های دارویی: دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه تهران

تست‌حیوانی: بیمارستان دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز

شرکت توسعه کاربرد پرتوها وابسته به سازمان انرژی اتمی: استریلیزاسیون پودر منعقد کننده خون

کارآزمایی بالینی(clinical trial):  بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی بقیه ا... تهران( بخش قلب)

چرا تاکید دارید این محصول در استان بوشهر تولید شود؟

تولید صنعتی این محصول نیاز به احداث واحد صنعتی با موقعیت جغرافیایی نزدیک به دریا دسترسی به ماده اولیه (پوست میگو) در کوتاه‌ترین زمان ممکن و کمترین هزینه دارد چون صرف هزینه جهت حمل و نقل ماده اولیه موجب افزایش قابل توجه قیمت تمام شده آن می‌گردد.

از آنجا که  بالاترین میزان صید میگوی کشور در استان بوشهر انجام می‌گیرد و همچنین بیشترین میزان میگوی پرورشی کشور نیز در این استان تولید می‌شود، سالانه مقادیر فراوانی از پوست میگو (کیتین) که متاسفانه به عنوان ضایعات صنایع شیلات شناخته می‌شود به هدر می‌رود که شایسته است با توجه به دسترسی آسان به پوست میگو و قیمت پایین آن در استان بوشهر، این محصول ارزشمند در استان بوشهر تولید گردد.

آیا نمونه‌ای از این محصول دارید؟

تصاویر نمونه خارجی با نام تجاری سلوکس، نمونه وارداتی با نام تجاری کیتوهم و نمونه تولید شده توسط من (شرکت لیان کیمیا آزما) در ذیل آمده است. لازم به ذکر است که نمونه‌های حقیقی هر سه نمونه به صورت فیزیکی قابل ارائه است.

نمونه خارجی با نام تجاری سلوکس

نمونه وارداتی با نام تجاری کیتوهم که هم اکنون در ایران در بخش قلب (نه داروخانه) در دسترس است

پودر منعقد کننده خون محصول شرکت لیان کیمیا آزما

این محصول در سال 1393 تولید کردید، چرا تاکنون موفق به تجاری سازی نشده‌اید؟

عوامل بسیاری دست به دست هم داده است تا نتوانیم این محصول را تجاری‌سازی کنیم، یکی از این عوامل، مشکل مالی است، و از آنجایی‌که حمایت مالی از ارکان و سازمان خاصی دریافت نکرده‌ام نمی‌شود با شرایط اقتصادی موجود در کشور کاری اساسی انجام داد با توجه به اینکه تمامی دستگاه‌ها و وسائل راه‌اندازی این محصول در کشور قابل خرید است اما شرایط لازم برای ایجاد این کار هنوز فراهم نشده است.

دومین دلیل، روند کاغذ‌بازی اداری و گرفتن مجوزها است، در بحث دارو، گرفتن مجوز، حساسیت‌های بسیاری وجود دارد و ما بعد از اینکه مدارک لازم را به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارائه کردیم ، آنها تاکید کردند که سازمان غذا و دارو باید اول تایید کنند تا ما بتوانیم بقیه تسهیلات لازم را در اختیار شما قرار دهیم، و سازمان غذا و دارو هم که مراجعه می‌کنیم می‌گویند ابتدا باید خط تولید شما را ببینیم تا مجوز‌های لازم را بتوانیم به شما بدهیم؛ یعنی اگر خط تولیدی در کار نباشد مجوزی درکار نیست، و وقتی مجوزی نباشد از تسهیلات هم خبری نیست، این مسئله باعث سردرگمی ما شده است به گونه‌ایکه از حمایت‌های مسئولین نا امید شویم.

حرف پایانی شما چیست؟

متاسفانه در کشور ساختار نظام‌مندی در زمینه تجاری‌سازی طرح‌هایی که با صرف وقت و انرژی فراوان از مرحله ایده به مرحله پیش از تجاری‌سازی رسیده است وجود ندارد و به جای اینکه سازمان‌ها و نهادهای متولی این امر در کشور در جستجوی مبتکرین و مخترعین باشند متاسفانه این روند معکوس است در حالی که مسیر پیشرفت علمی و همچنین رفع مشکل بیکاری جوانان از تجاری‌سازی محصولات دانش بنیان که متناسب با نیاز‌های روز موجود در بازار هست می‌گذرد.

متاسفانه هم اکنون علیرغم اینکه من، از سال ۸۸ تا ۹۳، طرح تولید پودر منعقد کننده خون را از مرحله ایده به مرحله انجام موفقیت آمیز تست انسانی رسانده‌ام اما تاکنون با وجود پیگیرهای مستمر در این سال‌ها، بدلیل عدم وجود بستر مناسب در کشور و بخصوص در استان بوشهر جهت تجاری‌سازی طرح‌های دارویی تاکنون موفق به تجاری سازی این محصول نشده‌ام.

ولی من برای اجرایی شدن کارم مصمم هستم و تمام تلاش و توان خود را به کار می‌گیرم، تا یک روزی این محصول را به مقدار بسیار زیاد در کشور تولید کنم، به خصوص در بخش نظامی، این محصول کاربرد بسیاری دارد و همچنین برای کاهش تلفات سربازانی که در مرزهای پر خطر کشور، وظیفه نگهبانی از حریم ایران را دارند، هم که شده باید تمام تلاش خود را بکار بندم، به امید روزی که هر یک از سربازان ما، به مقدار بسیار زیاد این محصول همراه خود داشته باشند و در زمان جراحات بسیار، به راحتی بتوانند خونریزی‌های شدید ناشی از اصابت گلوله را متوقف کنند.