سریال سالهای دور از خانه معروف به اوشین حدود ۴۰ سال پیش در ایران پخش میشد و نوعی سریال نوستالژی و خاطرانگیز محسوب میشود. سریال اوشین قسمت اول تا آخر آن بارها از تلویزیون ایران پخش شده است و هنوز هم طرفداران خاص خود را دارد. این سریال ژاپنی در زمان پخش در ایران یک موج گسترده ای از تماشاگران را به خود اختصاص داد و تاثیرات فرهنگی خود را در آن برهه زمانی داشت.
داستان از سال ۱۹۸۳ شروع میشود. اوشین تانوکورا به جای شرکت در جشن افتتاحیه فروشگاه هفدهم تصمیم میگیرد به یک سفر برود. خانواده او در نگرانی به سر میبرند و نمیدانند که او بدون خبر به کجا رفتهاست. کای نوه اوشین داستان عروسک کوکشی که اوشین یک بار برایش تعریف کرده بود به یاد میآورد. او برای پیدا کردن مادربزرگ به دنبال او میرود و اوشین را در یاماگاتا مییابد. از آنجا هر دوی آنها سفری به گذشته را آغاز میکنند. از نقاط مختلف ژاپن که او سالها قبل آنجا میزیسته دیدن میکنند و اوشین شروع به یادآوری زمانهای سختی که در زندگیش با آن روبرو شده میکند.
گفته میشود داستان این سریال واقعی است. نویسنده این سریال، سوگاکو هاشیدا، داستان «سالهای دور از خانه» را بر اساس زندگی زنی به نام واتسو کادا، مادر بنیانگذار فروشگاههای زنجیرهای یاوهان در ژاپن، نوشته است.
این موضوعی است که سالها مطرح می شود اما پیگیری ها نشان میدهد سانسور سریال اوشین در ایران واقعیت ندارد. ژاله علو یکی از دوبلورهای سریال دور از خانه، سانسور در این سریال را رد میکند و تنها تحریفهای انجامشده در سریال را در خصوص دیدگاههای سیاسی و ضدجنگ اوشین معرفی کرده که بنابر مقتضیات دههٔ ۶۰ ایران، تحریف شدند.
ترانه علیدوستی نیز در توییتی به سریال «سالهای دور از خانه» و شخصیت «اوشین» پرداخته و روایت جالبی را نقل کرده است. او در این باره نوشته است: «من این ماجرای اصلی اوشین رو پارسال که ژاپن بودم سوال کردم، شایعه بود که شغلش چیز دیگه است. ژاپنیها گفتن اوشین اون جا هم نماد نجابت بوده و هیچ ریگی به کفش نداشته. وقتی گفتم تو ایران ما فکر میکردیم اوشین سانسور شده و داستانش عوض شده، غشغش خندیدن.»
مجموعه «سالهای دور از خانه (اوشین)» از جمعه ۲۹ تیرماه ساعت ۲۰:۳۰ جایگزین سریال «جواهری در قصر» شد. سریال سالهای دور از خانه ساعت ۲۰:۳۰ از شبکه تماشا پخش میشود. بازپخش این سریال در ساعات ۶:۳۰ و ۱۲:۳۰ است.
پخش سریال اوشین در آوریل ۱۹۸۳ بهعنوان یک درام صبحگاهی از شبکه NHK آغاز شد. این سریال شامل ۲۹۷ قسمت ۱۵ دقیقهای است. البته هم اکنون با افزایش دقایق پخش و ادغام بخشها تعداد قسمتها کمتر شده است.
این سریال که در دهه ۶۰ پخش شد تأثیر فرهنگی زیادی در جامعهٔ آن روز ایران بر جای گذاشت. برای نمونه، فروشگاههای لباسهای دست دوم، نام تاناکورا را از نام فامیل اوشین تانوکورا که در سریال صاحب و گردانندهٔ فروشگاههای زنجیرهای تانوکورا بود وام گرفتهاند.
فیلم نیوز نوشت: اواسط جنگ ایران و عراق تلویزیون، عملا محصول خاصی برای عرضه نداشت و «دیدنیها»، «اخلاق در خانواده» یا نهایتا سریال «آینه»، تنها جذابیتهای این رسانه دو کانالی بودند، «اوشین» یک جورهایی تنها نقطه امید مخاطبان ریز و درشت تلویزیون به حساب میآمد؛ قصه دختری رنج کشیده که خودش و خانوادهاش به بدترین نوع فقر مبتلا بودند و غول جنگ و بمباران، روی زندگی خانوادگی و اجتماعی آنها هم سایه انداخته بود.
«اوشین» از فرهنگی دیگر بود، اما تماشای رنجها و مقاومتهایش میتوانست در روزهای پر ترس و وحشت آن دوران ایران، از دو جهت نقطه امیدی در دلها به وجود آورد. یکی از این بابت که به برکت پخش این سریال، میتوانستند تمام طول هفته را برای دنبال کردن قصه این دختر، منتظر بمانند و با بهبودیهای چند وقت یک بار و کوتاه مدت زندگیاش دلخوش شوند و دیگر اینکه مطمئن باشند تحمل شرایط سخت جنگ، فقط و فقط برای آنها نیست.
رویارویی اوشین با قحطیهای دوران جنگ، فقر فرهنگی مردم، خوردن غذاهای ارزان قیمت مثل برنج و تربچه، فرستادن بچهها برای کار به خانه اربابها ومالکان زمین و از همه مهمتر اضطراب و نگرانی اش برای حضور پسرانش در جنگ، مسائلی بودند که ایرانیان، آن زمان کاملا درک میکردند. حال و هوای سریال «اوشین» و فرهنگ صبر و تحملی که این شخصیت با خود آورد، طی مدت کوتاهی، نه تنها در ایران که در بیشتر کشورهای مهم آسیا و حتی اروپا نفوذ کرد. در فاصله یک سال، اوشین تبدیل شد به نماد مقاومت بسیاری از کشورها و نامش بر سر زبانها افتاد.
طی سالهای دهه ۱۹۸۰ میلادی که مردم در حال دست و پنجه نرم کردن با پیامدهای پس از جنگ جهانی دوم و تبعات بعدی آن از جمله «حباب اقتصادی» بودند، اصطلاح «رژیم اوشین» باب شد و بر سر زبانها افتاد که بر اساس آن، مردم به سمت خوردن برنج و تربچه، غذای اصلی اوشین در اغلب قسمتهای این سریال، سوق پیدا کردند. حتی ایرانیها نیز که تماشاگر اوشین، به عنوان نخستین سریال پس از انقلاب از صداوسیما جمهوری اسلامی، بودند و در سالهای پرالتهاب جنگ تحمیلی پای تماشای این سریال مینشستند، مدتی به خوردن برنج و تربچه روی آوردند تا ببینند غذایی که اوشین با آن همه ولع نوش جان میکرد، چه طعمی میتواند داشته باشد. مغازههای مخصوص فروش البسه دست دوم نیز که به «تاناکورا»، نام شوهر اوشین معروف شد، زیرا در قسمتهایی از سریال میبینیم که او به همراه شوهرش از راه فروش لباسهای دست دوم امرار معاش میکنند و روزگار میگذرانند.
سه دهه پیش، زمانی که اوشین در کشورهایی آسیایی درحال توسعه روی آنتن رفت، توانست محبوبیتی بی نظیر و کم سابقه میان بینندگان پروپا قرص سریالهای تلویزیونی به دست آورد. شبکه رادیو و تلویزیون اندونزی زمانی که پخش این سریال را آغاز کرد هدف آماج حملات و اعتراضات تند مردمی قرار گرفت که به زمان پخش اوشین همزمان با ساعت آماده کردن شام انتقاد داشتند و دل شان میخواست سرفرصت و با فراغ بال به تماشای سریال ژاپنی محبوبشان بنشینند. در میان هندیها، بعد از «جانی سوکو و آدم آهنی غول پیکرش»، اوشین، محبوبترین سریال ژاپنی محسوب میشود که طی سه دهه گذشته در تلویزیون این کشور به نمایش درآمده است. آمارهای رسمی نشان داده است که در سال ۱۹۸۳ و بعد از آنم، فقط در کشور چین، ۲۰۰ میلیون بیننده، اوشین را تماشا کردهاند.
بیشتر بخوانید:
یوکو تاناکا متولد آوریل ۱۹۵۵، بازیگر ژاپنی از استان اوساکا و هم اکنون ۶۹ ساله است. او توانست با ایفای نقش در فیلم ا جا نای کا در سال ۱۹۸۱، جوایز بسیاری را از آن خود کند؛ از جمله جایزهٔ بهترین بازیگر زن نقش مکمل در جشنواره فیلم یوکوهاما در سال ۱۹۸۳. تاناکا با بازی در سریال اوشین (۸۴–۱۹۸۳) شهرت یافت. او همچنین صداپیشگی شخصیت بانو ابوشی (Eboshi) را در انیمیشن شاهزاده مونونوکه (۱۹۹۷) بر عهده گرفت.
وی در فستیوال فیلم یوکوهاما (۲۰۰۶) موفق به دریافت جایزهٔ بهترین بازیگر زن شد و نیز به عنوان برترین بازیگر زن، سیاُمین جایزه فیلم هوچی را دریافت نمود. تاناکا با کنجی ساوادا، خوانندهٔ ژاپنی ازدواج کرده است.
شخصیت اصلی این داستان، زنی است که «اوشین تانوکورا» نام دارد و در سنین پیری خاطرات زندگی سختش را از زمان کودکی تا بزرگسالی تعریف میکند.
درسال ۱۹۰۷ اوشین هفت ساله توسط پدرش بهعنوان پرستار بچه فرستاده میشود تا از خانواده فقیرش حمایت کند. اوشین در این ایام سختیهای بسیاری را تجربه میکند.
پس از بازگشت اوشین به خانه، اوشین بار دیگر برای کار به کاگایا در ساکاتا فرستاده میشود. او با کایو دختر بزرگ خانواده و وارث کاگایا که همسن اوست کمی درگیر میشود. اما مادر سالار و صاحب کاگایا، خانم یاشیرو، اوشین را بهعنوان یک الگو برای عاقلتر کردن و کمتر لوس بودن کایو میبیند. کایو از این موضوع ناراحت است، اما در نهایت آنها دوستان خوبی میشوند. اوشین با فراز و نشیبهای فراوان این مرحله را هم پشت سر میگذارد.
خواهر اوشین هارو از فرط شرایط سخت کار در کارخانه نساجی مبتلا به سل شدهاست و به خانه بازگشته است. اوشین به دیدار خواهرش میرود و در این بین شرایط اوشین را به سمت سفر به توکیو برای کار هدایت میکند.
اوشین در توکیو آموزش آرایشگری میبیند و درآمد خوبی بدست میآورد. اما در توکیو هم ماجراهایی از گذشته و حال او را درگیر خود میکند که داستان فیلم ادامه مییابد.
اوشین برای ساخته شدن خانه برادرش در یاماگاتا سخت کار میکرد. در توکیو با ریوزا آشنا و ازدواج میکند. این ازدواج هم با سختیهایی از جمله نارضایتی خانواده ریوزو و ورشکستگی او همراه بوده است. اوشین، اما زنی سخت کوش که تلاش میکند زندگی خود و همسرش را از این شرایط نجات دهد.
داستان اوشین تقریبا طولانی است و در هر برههای بیننده را با ماجراهایی در زندگی این زن تلاشگر مواجه میکند.
گردآوری: تابناک جوان