قیچی یکی از ابزار کاربردی است که علاوه بر کاربرد خانگی، در موضوعات مختلفی از جمله پزشکی و خیاطی اهمیت بالایی دارند. قیچی قدیمی یا جدید هر دو یک کاربرد دارند. شاید کنجکاو شوید که مخترع قیچی کیست؟ اکثر وسیله هایی که اطرافمان میبینیم مخترعی دارند از جمله مخترع تلفن، مخترع چرخ خیاطی، مخترع برق، مخترع کولر و ... اما تعیین مخترع قیچی کار مشکلی است. قیچی یکی از ابزارهایی است که پیشینه طولانی دارد و قدمت قیچی به قبل از میلاد مسیح برمی گردد. گرچه این ابزار ساختاری ساده دارد اما در طول زمان با شکل و جنس های مختلفی ساخته شده است. اگر به دنبال تحقیق در مورد قیچی هستید، این مطلب را از دست ندهید.
کانون پتنت ایران نوشت: اختراعات و نوآوریهای بشر را میتوان از ابعاد و جنبههای گوناگونی مورد بررسی قرار داد. برای مثال، دستهای از اختراعات هستند که با ظهور آنها، عملاً سبک زندگی جوامع تغییر یافته است. هواپیما، اتومبیل و لامپ، از این نوع اختراعات انقلابی محسوب میشوند. دسته دیگر، اختراعات کوچک و کاربردی هستند که شاید در وهله نخست، توجه افراد را به خود جلب نکنند، اما با کمی دقت میتوان دریافت که چه نقش بیبدیلی در زندگی انسانها ایفا میکنند. قیچی یکی از همین اختراعات کوچک و کاربردی است.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، روند توسعه و تکامل اختراعات است. بسیاری از اختراعات فعلی در دسترس ما، به لطف پیشرفت فناوری و در یک بازه زمانی مشخص توسعه یافته اند (اغلب طی چند قرن اخیر). این در حالی است که برخی اختراعات هم برخاسته از بطن جوامع بشری دوران باستان بوده و عملاً نمیتوان تاریخ دقیقی را برای ظهور آنها مشخص نمود. برای مثال، شیشه، قطبنما یا کاغذ را در نظر بگیرید؛ قدمت این اختراعات مهم، با بخش بزرگی از تاریخ حیات جوامع انسانی برابری میکند. قیچی را هم میتوان یکی دیگر از همین اختراعات قدیمی و باارزش دانست!
ثبت رسمی اختراع قیچی در قرن هجدهم صورت گرفته است و شناسایی مخترع اصلی آن تقریبا امری غیر ممکن است چرا که این وسیله کاربردی از زمانهای خیلی دوری مورد استفاده بوده است. اختراع قیچی را به" لئوناردو داوینچی" نسبت میدهند، اما مصریهای باستان در حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح از نوعی قیچی استفاده میکردند.
فردی به نام "رابرت هنکلیف" از انگلستان مخترع قیچیهای امروزی محسوب میشود و اولین کسی بود که از استیل برای ساخت و تولید قیچیهای مختلف استفاده کرد. البته تولیدات او به ۲۰۰ سال بعد از مرگ "لئوناردو داوینچی" برمی گردد.
بدرایران نوشت: قیچیهای انگشتی برای اولین بار در سال ۱۸۹۳ توسط لوئیز آستین واتسون از واشنگتن اختراع شد و به عنوان یک پیشرفت قابل توجه در زمینه برش بسیاری از مواد محسوب میشد.
همانطور که گفته شد قدمت قیچی بسیار طولانی است و نمی توان زمان دقیقی برای آن در نظر گرفت. گفته میشود هزار و پانصد سال قبل از میلاد مسیح این وسیله در مصر کاربرد داشته است و و در خاورمیانه ۳ تا ۴ هزار سال پیش استفاده میشده است.
مصریهای باستان از نوعی قیچی در حدود ۱۵۰۰ سال قبل میلاد استفاده میکردند که ازیک قطعه فلز (معمولا برنز) ساخته میشد که به صورت دو تیغه فلزی شکل داده شده و با ورق نازکی بهم وصل میشد که هنگام استفاده با فشاردادن تیغهها به هم میچسبید سپس از هم جدا میشد.
رومیان طرح مصریها را درحدود ۱۰۰ سال قبل میلاد تغییر دادند، تا جایی که قیچیهای تیز و متقاطع موجود در آن زمان شباهت بیشتری به شکل امروزی قیچیها داشته است. رومیها نیز از برنز استفاده میکردند، اما گاهی اوقات قیچی خود را از آهن نیز میساختند.
قیچی رومیان دارای دو تیغه بود که روی یکدیگر قرار داشته و با یک محور به هم وصل میشد و دستگیرهای برای آن در نظر گرفنه شده بود تا کار برش بهتر انجام شود. هر دو نسخه قیچی مصری و رومی باید به طور منظم تیز میشدند.
سیناپرس نوشت: باستان شناسان آلمانی طی عملیات حفاری در شهر مونیخ، یک قیچی باستانی را کشف کردند که به خوبی حفظ شده و تیزی تیغههای آن به حدی است که هنوز هم میتواند اجسام مختلفی را برش دهد. بررسیهای انجام شده نشان میدهد این قیچی حدود ۲ هزار و ۳۰۰ سال قدمت دارد.
قیچیهای امروزی مشابه با قیچی مورد استفاده در روم باستان است که دو تیغه محکم و تیز دارد؛ امروزه از فولاد برای ساخت قیچیها استفاده میشود تا کمتر نیاز به تیز کردن داشته باشند و مقاومت بالایی بدست اوردند. البته با توجه به کاربرد ممکن است تیغهها کمتر تیز باشند؛ برای مثال قیچیهای مناسب کودکان جهت برش کاغذ و ساخت کار دستی که پرهها اغلب با پلاستیک محافظت میشوند.
قیچیها نیز مانند سایر وسایل در اکثر موارد برای راست دستها ساخته میشوند، اما برخی تولید کنندگان نیز طرحهایی برای افراد چپ دست وارد بازار کرده اند که به راحتی بتوان در این دست از آنها استفاده کرد.
بیشتر بخوانید:
بیتوته نوشت: قیچی یکی از پرکاربردترین وسایل در زندگی امروزه ماست. از آرایشگاه تا کارگاههای تولیدی لباس و صنایع مختلف بخشی از کار خود را با قیچی پیش میبرند. برخی از قیچیها که در بخشهای مختلف به عنوان یک ابزار کاربردی به کار میروند عبارتند از:
هنر خیاطی یکی از هنرهای قدیمی ایران است که سال هاست مورد توجه افراد بسیاری است و امروزه از قیچیهای مدرن و مختلفی در این شغل استفاده میشود که برخی از آنها را معرفی میکنیم:
قیچی ساده خیاطی: از سادهترین انواع قیچی است که تقریبا میتوان گفت در هر خانهای یافت میشود و ظاهری ساده دارد.
نخ چین دستی: نخ چینها قیچی کوچکی هستند که کاربرد انها از اسم شان مشخص است، اما طرز ساختشان بیشتر به قیچیهای اختراع شده توسط مردم مصر شباهت دارد.
قیچی زیگزاگ یا دالبری: در صورتی که قصد دارید خیاطی را به طور حرفهای دنبال کنید، باید کار با قیچی زیگزاگ را یاد بگیرید. این قیچیها تیغه صاف و تیز ندارد، اما شکل دندانهای این تیغهها باعث ایجاد مزایایی از جمله جدا نشدن تار و پود پارچه هنگام برش شده است.
قیچی برش کوچک: از این قیچیها برای برشهای کوچک و ظریف در لبههای کوتاه و نازک استفاده میشود.
قیچی برش ضخیم: طراحی این ابزار با سایر قیچیها متفاوت است و ساختار ان به شکلی است که تیغهها خمیده هستند و دستههای بزرگتری دارند تا برش در پارچههای ضخیم به آسانی انجام شود.
قیچی برش چرم: چرم نیز به عنوان یکی از پرکاربردترین اقلام در خیاطی و تهیه لباسها به شمار میرود و استفاده از قیچیهای مناسب که لبههایی کوتاه و تیز دارند برش چرم را راحتتر میکند. دستههای این نوع نیز معمولا پلاستیکی است.
سایر قیچیهای خیاطی: از آنجایی که قیچی در این هنر بسیار پرکاربرد است بقیه موارد را صرفا نام میبریم که شامل قیچی جا دکمه، قیچی گلدوزی، قیچی برقی مخصوص تولیدیها و قیچی برقی خانگی میشود.
قیچیهای ارایشی در انواع مختلفی تولید میشوند که عبارتند از:
قیچی معمولی: برای برش موها استفاده میشود، اما تفاوت ان با قیچیهای معمولیل وجود بخشی در پایین دستگیره جهت بهتر گرفتن قیچی است.
قیچی ارهای: از این قیچی برای خرد کردن و کوتاهی قسمتی از موها استفاده میشود؛ بدین ترتیب حجم و پف مو باقی میماند. با استفاده از این قیچی تنها بخشی از تارهای مو برش میخورند.
قیچیهای کوچک: برای کوتاه کردن و مرتب کردن ابرو، سیبیل یا موهای زیر بینی و... به کار میرود.
قیچیهای جراحی در دو نوع ساده و فنری ساخته میشوند که نوع فنری در جراحی پلاستیک و چشم استفاده میشود. برخی از قیچیهای جراحی عبارتند از:
قیچی برش بند ناف: همانطور که از اسم ان نیز مشخص است برای جدا کردن بند ناف نوزاد از مادر استفاده میشود.
قیچی متزنبام: از این قیچی برای جداسازی بافتهای ظریف استفاده میکنند.
قیچی چشم: که در عملهای مرتبط با جراحی پر ظرافت چشم استفاده میشود
قیچی بانداژ: از این نوع برای برش بانداژ بدون اسیب به پوست بیمار استفاده میشود
قیچی مایو کج: برای برش بافتهای محکم در پزشکی.
همچنین انواع مختلفی از قیچی در این علم مورد استفاده قرار میگیرند و به دلیل تنوع بالا نمیتوان تمامی آنها را معرفی کرد.
قیچی باغبانی نیز در انواع مختلف با تیغههای متنوعی ساخته میشود. برای مثال ممکن است یکی از تیغهها تیز و دیگری تخت باشد که روی یکدیگر قرار میگیرند. یا برخی قیچیها تنها یک تیغه تیز دارند که از کنار تیغه دیگر میگذرد و با قدرت کمتر از مدل قبلی، برشهای تمیزتر ایجاد میکند.
قیچیهای ورق بر در صنعت استفاده میشود که ورقهای آهنی را برش میزند.
علاوه بر قیچی های کوچک، برخی قیچی ها ی بزرگ کاربردهای متفاوت دارند. برای مثال قیچی پشم حیوانات از این وسیله برای اصلاح و گرفتن پشم حیوانات استفاده میشود.
ابزاری که اطراف ما هستند چه کوچک باشند چه بزرگ در جهت آسایش و تسریع انجام کارها در زندگی اختراع شده اند. قیچی یکی از این ابزار است که در عین سادگی کاربردهای زیادی دارد. در این مطلب درباره مخترع قیچی صحبت کردیم و انواع قیچی را نام بردیم. شاید تاکنون به این وسیله کاربردی توجه نکرده باشید اما با نگاهی به تاریخچه و قدمت قیچی، درباره آن بیشتر دانستیم.
گردآوری: تابناک جوان