این روزها که مشکلات زیست بومی در برخی مناطق زیاد شده است، واژه هارپ را بیشتر از همیشه می شنویم. سلاح هارپ چیست؟ برخی معتقدند که خشکسالی، سیل و یا زلزله های متعدد همه زیر سر سلاح هارپ است. اما این موضوع که بیشتر در رسانه ها منتشر می شود، چقد واقعیت دارد؟
ویکی پدیا: هارپ پروژهای علمی است و از طریق آن دانشمندان با ایجاد تغییراتی در یونوسفر که دورترین و ناشناختهترین بخش جو زمین است امکان مطالعه در مورد آن را پیدا کرده و آن را به صورت یک آزمایشگاه طبیعی درمیآورند. هارپ این کار را با امواج رادیویی فرکانس بالا که توسط رادارهای خود منتشر میکند انجام میدهد. بخشی از این امواج در ارتفاع ۱۰۰ تا ۳۵۰ کیلومتری از سطح زمین جذب شده و باعث افزایش شتاب الکترونها در آن منطقه و در نتیجه گرم شدن یونوسفر میشوند.
هارپ در دوران جنگ سرد با این هدف راهاندازی شد که روشهایی را برای ارتباط با زیردریاییهای مجهز به سلاح اتمی کشف کند. این زیردریاییها در آن زمان اهمیت استراتژیکی فراوانی داشتند چرا که اصل «تضمین نابودی متقابل» در جنگ هستهای را محقق میساختند. اما این پروژه حتی از قبل از ساخت خود با شایعات فراوانی در مورد هدف و کاربردهای آن گره خوردهاست. تئوریهای توطئه گوناگونی در مورد آن مطرح شده و از انتشار پرتوهای مرگ تا کنترل ذهن به آن نسبت داده شدهاست.
تاکنون نظریههای توطئه متعددی در مورد «خطرات پروژه»، یا استفاده از این تأسیسات بهعنوان یک سلاح عنوان گردیدهاست. از ایجاد وقوع زمینلرزههای متعدد در مناطق مختلف جهان، تا کنترل آب و هوا، دهها ادعای مختلف در مورد پروژه هارپ عنوان گردیدهاست. مشهورترین این نظریات توطئه از طرف گزارش روزنامه پراودا در روسیه و نیز هوگو چاوز در سال ۲۰۱۰ مطرح گردید که در آن مدعی شدند آمریکا با این تأسیسات زمینلرزه ۲۰۱۰ هائیتی را خلق کرد.
پرس تیوی گزارش یک وبسایت ونزوئلایی را به نقل از منبعی روسی با عنوان ناوگان شمالی روسیه به عنوان یک گزارش تأیید نشده نقل کرد که نیروی دریایی آمریکا قصد داشته با استفاده از پروژه هارپ زلزلهای را در ایران ایجاد کند که «اشتباهاً هائیتی مورد اصابت امواج زلزلهساز آن قرار گرفت». در این گزارش به تئوریهای توطئه متعدد دیگری که در مورد هارپ مطرح شده از جمله ارتباط آن با زمینلرزه ۲۰۰۸ سیچوان در چین و زمینلرزه ۶٫۵ ریشتری کالیفرنیا اشاره کرده بود.
تا کنون هیچگونه سند یا مدرک مستدل علمی درباره تاثیرات هارپ و ادعاهای مربوطه در مجامع علمی مطرح و یا منتشر نگردیده است و بیشتر گزارشها در این باره در سطح رسانهها بوده است. به نظر عدهای از کارشناسان، بحث ایجاد زلزله با استفاده ازهارپ، از اساس منتفی است و از نظر این عده، هارپ صرفا توانایی این را دارد که گرمای بسیار زیادی را در یک گوشه از زمین ایجاد کند و باعث سوختگی پوستهای از زمین شود. این گرما البته با زلزله بی ارتباط نیست، اما عامل اصلی زلزله نمیتواند باشد و تنها میتواند آن را تحریک کند.
برخی از کارشناسان هم تمامی گفتهها در مورد هارپ را یک بزرگنمایی و پروپاگاندای تبلیغاتی از طرف خود آمریکا میدانند و معتقدند که نه هارپ و نه هیچ تکنولوژی بشری دیگری حداقل با توجه به محدودیتهای دانش کنونی نمیتواند چنین قدرتی داشته باشد و کارهایی با این وسعت انجام دهد؛ و این تبلیغات را در راستای ترساندن دیگر ملتها از آمریکا دانسته و باوری به کارایی هارپ در ایجاد خشکسالی، زلزله، توفان و ... ندارد.
آنچه مسلم است پروژه هارپ تنها در شکل یک تئوری علمی است وهنوز مدرک مستدلی برای عملیاتی شدن این پروژه وجود ندارد از سوی دیگر توان این پروژه در ایجاد زلزله، با توجه به نظر متخصصین کاملا غیر علمی و رد شده است و اغراق در آن به طرح مسائل غیر علمی و باورهای غیر واقعبینانه میانجامد. اما در ایجاد تغییرات آب و هوایی، خشکسالی و کم آبی و پدیده نوظهور ریزگردها و آلودگی شدید هوا و … قابل بحث بوده و نیاز به بررسیهای دقیق تری وجود دارد.
معاون محیط دریایی و تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به این سؤال که آیا هارپ در رقم خوردن کمبارشیهای ایران دخیل بوده است، گفت: مطالعاتی در سطح دنیا در این خصوص انجام میشود اما برای تأیید شدن آنها زود است. جمهوری اسلامی ایران هم مطالعاتی را در خصوص بارورسازی ابرها و کنترل کردن عناصر طبیعی داشته است اما به هرحال موضوعاتی مانند هارپ اینها ادعاهایی هستند که باید روی آنها مطالعه کنیم تا بتوانیم بگوییم که آیا واقعاً تأثیر گذاشته بوده است یا خیر.
وی افزود: کشور آمریکا جزو کشورهای مدعی در این موضوعات است، اما میبیند که در کشور خودش در بسیاری از سالها خشکسالی و خشک شدن دریاچهها و تالابها را داشته است. اگر موضوع هارپ و کنترل بارندگی حقیقت داشت، حتماً این کشورها برای مسائل و مشکلات محیط زیستی و خشکسالی خودشان از آن استفاده میکردند.
معاون محیط دریایی و تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: بسیاری از این کشورها ادعا میکنند که از طریق یونیزاسیون در شرایط عادی نیز میتوانند بارندگی ایجاد کنند. این در حالی است که در بسیاری از این کشورها مرتباً آتشسوزی جنگل اتفاق میافتد و برای کنترل کردن آتشسوزی نهایت کاری که انجام میدهند، آبپاشی است و دیده نشده از سیستمهایی که ادعای آن را دارند، استفاده کنند.
ذوالجودی خاطرنشان کرد: استفاده از سیستم هارپ در حد فرضیه است و نیاز داریم در این رابطه بیشتر مطالعات کنیم که در این راستا همکاران دانشگاهی ما مطالعات را دنبال میکنند و سازمانهای مسئول نیز باید دنبالکننده مطالعات دانشگاهها باشند تا در این زمینه به جمعبندی خوب برسیم.
بیشتر بخوانید:
مهدی زارع، محقق زلزلهشناس پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله در گفتگو با ایسنا، در خصوص خشکسالیهای سالهای اخیر و اثرات هارپ و ابردزدی، گفت: اثر «هارپ» بر نبود باران و خشکسالی در ایران در بسیاری از نواحی جهان هر از گاهی مورد بحث قرار میگیرد. مثلا ادعا میشود در بعضی پروژهها ابتدا آسمان را با نانوذرات آئروسل تحریک کرده و سپس با استفاده از هارپ جو را یونیزه میکنند و خشکسالی، سیل، کولاک، طوفان و ... ایجاد میشود. این در حالی است که محققان برنامه تحقیقاتی شفق فعال با فرکانس بالا - هارپ haarp -، میگویند این فناوری توانایی دستکاری آب و هوا را ندارد و هواشناسان و دانشمندان اقلیم میگویند که رویدادهای آب و هوایی در مقیاس بزرگ را نمیتوان به طور مصنوعی ایجاد کرد.
زارع با تاکید بر اینکه کولاک و طوفانها با الگوهای اقلیمی جهانی ایجاد و تغذیه میشوند و به شرایط جوی خاصی نیاز دارند، ادامه داد: این رویدادهای عمده آب و هوایی به مقادیر فوقالعاده زیاد انرژی نیاز دارند و هیچ راهی وجود ندارد که انسانها موادی را در جو قرار دهند و باعث وقوع این رویدادها شوند. یک شکل موضعی از دستکاری آب و هوا به نام «بارورسازی ابرها» ممکن است و از هواپیما برای ایجاد بارندگی در مقیاس کوچک استفاده میکند. هواپیماهای بارور ابر، از فلرهای نصب شده بر روی بالها و شکم هواپیما برای تزریق ابرها با ذرات یدید نقره استفاده میکنند، اما این فرآیند تنها در صورتی کار میکند که ابرهای موجود در آسمان با رطوبت زیادی همراه باشند.
این استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله با بیان اینکه تلاشهای بارورسازی ابرها فقط بارش را در مقیاس کوچک و در یک منطقه خاص میتواند افزایش دهد، یادآور شد: برنامه تحقیقاتی شفق فعال با فرکانس بالا (هارپ haarp) مهمترین تأسیساتی است که در آلاسکا برای تولید تابش الکترومغناطیسی با فرکانس بسیار پایین (elf) در یونوسفر تاسیس شده است.
هارپ یکروزه و یکشبه ساخته نشدهاست. ۲۹ سال پیش ساخت این مرکز شروع شد و بعد از یکسال با ۱۸ آنتن ۳۶۰ کیلوواتی کارش را آغاز کرد. توسعه هارپ آنقدر ادامه پیدا کرد تا در سال ۲۰۰۶ میلادی با سرمایهگذاری نیروی هوایی و دریایی ایالاتمتحده آمریکا، آنتنها ۱۰ برابر شدند و چند دستگاه اندازهگیری جدید هم به این مرکز اضافه شد. گیرندهها و فرستندهها دو بخش اصلی هارپ هستند و ابزار تحقیقاتی یونکرهای یا «iri» که فرستندهای برای ارسال امواج رادیویی با توان زیاد و در محدوده فرکانسهای بالا هستند، از مهمترین تجهیزات هارپ بهشمار میآیند.
آنتنهای iri امواجی بین فرکانسهای ۲.۷ تا ۱۰ مگاهرتز ارسال میکنند که این امواج در ارتفاعی بین ۷۰ تا ۳۵۰ کیلومتر از سطح زمین متمرکز میشوند و در لایهای به وسعت چند دهکیلومتر و ضخامت چند متر جذب خواهندشد. به کمک این آنتنها، آشفتگی حاصل از توفانهای خورشیدی در یونوسفر که ارتباطات را مختل میکند، حل میشود.
وقتی پروژهای کلید بخورد و خبرهای کم و کوتاهی درباره آن منتشر شود، گمانهزنیها درباره سری بودن آن پررنگ میشود؛ به خصوص وقتی پای آمریکا که سوابق نامناسبی هم دارد، درمیان باشد. هارپ هم با چنین شیوهای کار خود را آغاز و به همین دلیل از زمان شروع، منتقدان و مخالفان زیادی پیدا کرد که معتقدند هارپ یک بلای خانمانبرانداز است و میتواند ابر و باد و مه و خورشید و فلک را به خدمت بگیرد.
زمانی ظنها به هارپ بیشتر میشود که نگاهی به تاریخچهاش بیندازیم. ردپای اصلی هارپ به پروژه «رویای مشترک ۲۰۲۰» برمیگردد که عنوان برنامه مطالعات نظامی و محرمانه آمریکا تا سال ٢٠٢٠ است و هدف اصلی آن ساخت سلاحهایی با قدرت تأثیرگذاری گسترده و دراختیارگرفتن «دانش دما» و «کنترل اندیشه» انسانها بهوسیله امواج الکترومغناطیس بوده است. هرچند هنوز نظریههای علمی این موضوع را تأیید نکردهاند، اما باید دانست امکاناتی که امروز بشر در اختیار دارد، رویا و آرزوهای چند دهه و قرن پیش اجدادش بودهاست.
گردآوری: تابناک جوان