کدام حیوان هرگز نمی خوابد؟ کدام حیوان زیاد می خوابد؟ دنیای حیوانات پر از شگفتی های خواندنی است که در این مطلب تابناک جوان می خواهیم به موضوع خواب در حیوانات و حقایقی از آنها بپردازیم.
گاوغوک هرگز نمیخوابد. این قورباغه معمولاً در آبهای دائمی بزرگ مانند باتلاقها، آبگیرها و دریاچهها زندگی میکند و همچنین جزو جاندارانی است که هرگز نمیخوابد. گاوغوک را میتوان در زیستگاههای دستساز انسان مانند استخرها، حوضچهها، آبراههها، خندقها و زیرآبگذرها نیز یافت. نام گاوغوک از صدایی که قورباغه نر در طول فصل تولید مثل میدهد، گرفته شدهاست، صدایی که شبیه فریاد گاو است.
مشرق نوشت: درگیری بین گاوغوکهای نر سالی یک بار و بر سر جفت اتفاق میافتد. طبق یک نظریه ناشناخته گفته شده که گاوغوکهای نر حتی بچههای خود را نیز میخورند.
برخی حیوانات الگوی خواب متفاوتی دارند و برخی هم زمان کمی در خواب هستند.
خبرنامه نوشت: نام علمی این پرندگان Tachymarptis melba است، اما ما آنها را با نام بادخورک کوهی میشناسیم، عادات مهاجرت باورنکردنی دارند و میتوانند به مدت ۲۰۰ روز متوالی بدون خوابیدن پرواز کنند.
بلوفیش که به نام آبی ماهی نیز شناخته میشود یکی از همین شگفتیهای دنیای وحش است. گونهای مهاجرپذیر از ماهیها که به صورت فصلی در امتداد سواحل اقیانوس اطلس ایالات متحده حرکت میکند. آنها در طول دوره مهاجرتشان از خوابیدن باز میمانند.
این حشرات زیبا به همان اندازه که زیبایی خیره کننده دارند، عجیب هم هستند، زیرا آنها اصلا خوب ندارند. آنها در واقع زمانی استراحت میکنند که ضربان قلبشان آهستهتر و دمای بدنشان پایینتر باشد.
نهنگ قاتل یا همان ارکا چند ماه اول بعد از تولدشان را بدون خوابیدن میگذرانند. زیرا این بچه ارکاها باید بدنشان را گرم نگه دارند. در واقع آنها پس از رشد، استراحت میکنند و میخوابند.
خبرآنلاین: با اینکه زرافه بلندترین حیوان است، اما کوتاهترین خواب را در میان پستانداران دارد، یعنی تنها ۳۰ دقیقه در طول روز و هربار تنها چند دقیقه میخوابد! تا سال ۱۹۵۰ محققان معتقد بودند که زرافه اصلا نمیخوابد.
زرافه یک حیوان شکاری است؛ بنابراین بسیاری از خصوصیات آن بر حسب ضرورت تکامل یافته است. از آنجا که آنها به سختی میتوانند دراز بکشند و با سرعت از خواب بیدار شوند، خواب برای آنها یک مسئولیت بزرگ است.
دنیای اقتصاد نوشت: پژوهش جدیدی که در مجله Plos One منتشر شد بیان میکند که فیلها در حیاتوحش تنها دو ساعت در روز میخوابند. در آوریل ۲۰۱۴، دانشمندان در دانشگاه ویتواترزرند در آفریقای جنوبی حلقههای ردیابی GPS و یک فناوری ردیابی جدید به نام Actiwatch را به دو فیل ماده در پارک ملی چب در بوتسوانا متصل کردند.
محققان این پژوهش با ردیابی حرکات فیل و اعضای حیاتی بدن آن به مدت ۳۵ روز، توانستند محاسبه کنند که این حیوانات چه زمانی و برای چه مدتی میخوابند. بهطور متوسط فیلهای ماده دو ساعت در روز میخوابند؛ اما اگر توسط یک شکارچی تعقیب شوند یا بخواهند در فصل جفتگیری از فیل نر فرار کنند، میتوانند بالای ۴۸ ساعت بیدار بمانند.
در مقابل، فیلها در اسارت سه تا ۷ ساعت در روز میخوابند. دانشمندان میگویند این تحقیق چندین تئوری در مورد رابطه با خواب و سلامتی را زیر سوال برده است. گفته میشود خواب طولانیتر بخصوص خواب عمیق همراه با حرکات سریع چشم (REM) به راهاندازی مجدد مغز برای یک روز جدید یادگیری کمک میکند، سموم را دفع میکند، و به تقویت حافظه یاری میرساند.
العالم، دلفینها و نهنگها دارای خواب متفاوتی هستند، زیرا زمان خواب، نیمی از مغز آنان از کار میافتد. (زمانی که نیمه راست مغز دلفینها از کار میافتد، چشم چپ را میبندد و برعکس). اما نیمه دوم مغز در وسط اقیانوس مراقب آنهاست، دلفینها گاهی زمان خواب، بر سطح آب شناور میمانند و گاهی به آرامی شنا میکنند.
دانشمندان معتقدند سه دلیل برای این نوع خواب دلفینها وجود دارد:
آنا نوشت: کوالا ۲۰ تا ۲۲ ساعت در شبانهروز میخوابد. تنبل (نوعی پستاندار که در آمریکای مرکزی و جنوبی زندگی میکند) ۲۰ ساعت در شبانهروز را خواب است. خفاشهای قهوهای ۱۹.۹ ساعت در روز میخوابند. آرمادیلوهای قهوهای ۱۸.۱ ساعت در شبانهروز میخوابند. آرمادیلو یا رزهدوز پستاندار کوچک و نادری است که پوستهای سخت بدنش را میپوشاند.
مار پیتون و صاریغ آمریکای شمالی ۱۸ ساعت در روز میخوابند. صاریغ نوعی کیسهدار است که انواع مختلف آن از نظر جثه متفاوت هستند. جغد میمون نوعی میمون شبزی است که در پاناما و بخشهایی از آمریکای جنوبی یافت میشود. این حیوانات ۱۷ ساعت در شبانهروز میخوابند. ببرها و حشرهخواران درختی ۱۵.۸ ساعت در روز میخوابند. حشرهخوار درختی نوعی پستاندار کوچک است که در جنگلهای استوایی جنوب شرقی آسیا زندگی میکند.
خواب در دنیای حیوانات حقایق جالبی دارد که برخی را در ادامه به نقل از روزیاتو می خوانید.
حملهی موجودات شکارچی تنها مشکل حیوانات هنگام خوابیدن نیست. سمورهای دریایی برای خوابیدن، روی سطح آب به پشت دراز میکشند و برای آنکه حین خواب در آب غرق نشوند، دسته جمعی یا بین جلبکهای دریایی میخوابند و گاهی دستهای همدیگر را میگیرند تا از هم جدا نشوند.
آلباتروسها گونهای از مرغان دریایی هستند و بیشتر زندگی شان را صرف پرواز و پیدا کردن شکار میکنند. سبک زندگی آنها فرصتی برای خوابیدن باقی نمیگذارد، اما به اعتقاد دانشمندان این پرندگان قادرند همزمان چند کار را انجام دهند یعنی توانایی آن را دارند که حین پرواز کردن بخوابند. بعضی از دیگر گونههای پرندگان هم اینگونه هستند و میتوانند حین پرواز و مهاجرت، صدها بار چرتهایی چند ثانیهای را تجربه کنند.
حملهی موجودات شکارچی تنها مشکل حیوانات هنگام خوابیدن نیست. سمورهای دریایی برای خوابیدن، روی سطح آب به پشت دراز میکشند و برای آنکه حین خواب در آب غرق نشوند، دسته جمعی یا بین جلبکهای دریایی میخوابند و گاهی دستهای همدیگر را میگیرند تا از هم جدا نشوند.
آلباتروسها گونهای از مرغان دریایی هستند و بیشتر زندگی شان را صرف پرواز و پیدا کردن شکار میکنند. سبک زندگی آنها فرصتی برای خوابیدن باقی نمیگذارد، اما به اعتقاد دانشمندان این پرندگان قادرند همزمان چند کار را انجام دهند یعنی توانایی آن را دارند که حین پرواز کردن بخوابند. بعضی از دیگر گونههای پرندگان هم اینگونه هستند و میتوانند حین پرواز و مهاجرت، صدها بار چرتهایی چند ثانیهای را تجربه کنند.
بیشتر بخوانید:
اردکها گروهی میخوابند. آنها هنگام خواب به صف میشوند و دو پرندهای که ابتدا و انتهای صف هستند یک چشم شان را که رو به بیرون صف است باز نگه میدارند تا مراقب حضور موجودات شکارچی باشند و چشم دیگرشان را میبندند. اردکهای درون صف هر دو چشم شان را میبندند. دو پرندهی ابتدا و انتهای صف با استراحت دادن یک نیم کرهی مغز خود، از جان همهی اردکهای صف محافظت میکنند.
میرکاتها شب را درون لانههای زیر زمینی خود سپری میکنند که سیستم پیچیدهای از تونلها و خوابگاههای زیرزمینی است. در هر اجتماعی از این حیوانات تا حدود ۴۰ میرکات وجود دارد. این حیوانات دسته جمعی و در کنار یکدیگر میخوابند تا از گرمای بدن همدیگر استفاده و از رهبران گروه که در انتهای جمع میخوابند محافظت کنند. سگ ها، سنجاب ها، خفاشها و تعداد دیگری از حیوانات هم هنگام خواب برای گرم شدن کنار یکدیگر میخوابند.
این حیوانات ایستاده میخوابند و در همان حین هوشیار میمانند. این حیوانات میتوانند بدون آنکه نیازی به فشار به عضلات باشد، پاهای خود را در حالت ایستاده قفل کنند. اما اسبها (و همینطور گاوهای ماده) باید گهگاه روی زمین بخوابند، چون وقتی ایستاده هستند نمیتوانند مرحلهی رِم خواب را تجربه کنند. فلامینگوها هم ایستاده میخوابند، چون در زیستگاههای معمول آنها جای راحت زیادی برای خوابیدن وجود ندارد.
برعکس پستانداران کم خوابی مثل نهنگهای عنبر و زرافه ها، خفاشهای قهوهای روزانه حدود ۱۹ ساعت میخوابند. این حیوانات شب زی، تمام روز را معکوس میخوابند، چون خفاشها بالهای ضعیفی دارند و پرواز از این حالت برایشان راحتتر است. بعد از خفاشها طولانیترین مدت خواب روزانه مربوط به آرمادیلوها، صاریغ ها، تنبل ها، ببرها و در آخر گربههای اهلی است.
فیلهای دریایی این توانایی را دارند که همزمان شنا کنند و بخوابند. این حیوانات میتوانند هر جایی بخوابند. آنها هم میتوانند تا پنج دقیقه نفس شان را حبس کنند و زیر آب چرت بزنند و هم میتوانند در ساحل تا ۱۹ ساعت به خواب عمیقی فرو بروند. البته آنها استحقاق این خواب طولانی را دارند، چون فیلهای دریایی میتوانند تا ۸۴ ساعت بی وقفه شنا کنند. این حیوانات وقتی میخواهند در آب بخوابند، بخشهایی از بدن خود را باد میکنند. این ویژگی آنها مانند نوعی جلیقهی نجات بیولوژیک عمل میکند و این حیوانات فربه را شناور نگه میدارد.
حلزونها میتوانند سالها بخوابند. چند سال پیش اتفاق جالبی در همین رابطه افتاد. یکی از کارکنان موزهی بریتانیا حلزونی از صحرای مصر را با این تصور که مرده است روی یک کارت چسبانده بود، اما چهار سال بعد او متوجه رد مادهی لزج بدن حلزون روی کارت شد و وقتی صدف حلزون را از روی کارت جدا کرد، حلزون شروع به حرکت کرد.
نکتهی قابل توجهی در مورد خواب خرسها وجود ندارد، به استثنای مواقعی که زمان زایمان آنها فرا میرسد. در زمستان، خرسهای باردار به خواب عمیق زمستانی فرو میروند، ضربان قلب شان کم میشود و دیگر نه آب و غذا میخورند، نه ادرار و موفوع میکنند و نه حرکتی میکنند، اما میتوانند در حین همان خواب عمیق زایمان کنند. توله خرسها بعد از به دنیا آمدن از مادرشان که هنوز خواب است پرستاری میکنند تا آنکه با پایان زمستان، خرس مادر از خواب بیدار میشود و آنها را با دنیای بیرون آشنا میکند.
گردآوری: تابناک جوان