علت تلخی دهان چیست؟
علت تلخی دهان در طول روز به عوامل مختلفی بستگی دارد و ممکن است برای هر شخصی ناخوشایند باشد. اگر می پرسید علت تلخی دهان چیست؟ در ادامه به دلایل تلخی دهان و راه های درمان آن می پردازیم.
تلخی دهان چیست؟
عارضه‌ای که به نام تلخی دهان شناخته می‌شود، در اصل آن چیزی نیست که پس از خوردن یک ماده تلخ ایجاد می‌شود. بلکه زمانی را که بدون وجود ماده خوراکی این طعم را در دهان حس می‌کنید، شامل می‌شود. تلخ شدن دهان گاهی اوقات ساعت‌ها باقی می‌ماند و برخی اوقات در زمان‌هایی خاص مانند پس از بیدار شدن از خواب این مشکل به وجود می‌آید.
دلایل بسیار زیادی وجود دارد که باعث می‌شود تا دهان تلخ شود. گاهی اوقات این عارضه با علائم دیگری هم همراه است که به پزشک کمک می‌کند تا دلیل اصلی آن را بشناسد.
علت تلخی دهان چیست؟
تلخی دهان مربوط به سن خاصی نیست و در هر سنی ممکن است اتفاق افتد. البته معمولا در سنین میانسالی و ۴۰ تا ۵۰ سالگی تلخی دهان در افراد بروز می‌کند. علت تلخی دهان در مردان و زنان معمولا مشابه است.
رفلاکس اسید معده
تلخی دهان نشانه چیست؟ دکتر محسن اسماعیلی، با بیان اینکه علت تلخی دهان ممکن است مربوط به دلیل رفلاکس اسید و صفرا در معده باشد، گفت: گاهی به دلیل سوء هاضمه عملکردی در زمانی که معده عملکرد خوبی نداشته باشد صفرا به داخل معده برگشت می‌کند و کمی التهاب و تحریک ایجاد می‌شود که در این حالت فرد احساس تلخی دهان می‌کند.
دارو و استرس
وی افزود: در برخی موارد به دنبال مصرف برخی از غذاها، تجربه استرس‌های روانی و مصرف برخی داروها ممکن است تلخی دهان ایجاد شود.
تلخی دهان و صفرا ارتباط دارند؟
اسماعیلی با اشاره به اینکه روش درمانی تلخی دهان عمدتا درمان رفلاکس معده و درمان سوء هاضمه عملکردی است، گفت: تلخی دهان در هر دو جنس اتفاق می‌افتد و تفاوت چندانی ندارد. تصور برخی این است که علت تلخی دهان را مربوط به کیسه صفرا و سنگ صفرا می‌دانند و این در حالی است که این دلیل مطرح نیست.
تلخی دهان خطرناک است؟
این فوق تخصص بیماری‌های دستگاه گوارش با بیان اینکه تلخی دهان به تنهایی نشانه بیماری خاصی نیست، افزود: تلخی دهان به ندرت مربوط به بیماری‌های دهان و دندان می‌شود، اما طعم بد و بوی بد دهان مربوط به بیماری‌های دندان، سیسنوس، لوزه‌ها و حتی عفونت‌های ریوی است.
علت تلخی دهان در صبح
دکتر مهین یاهوئیان در مصاحبه ای با بیان این که عوامل مختلفی در تلخی دهان مانند عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، مشکلات کبدی، تغذیه نامناسب، تکثیر باکتری‌ها و سینوزیت نقش دارند، گفت: خشکی دهان ناشی از بیماری‌هایی مانند دیابت، پرخوری و مصرف غذا‌های چرب در وعده شام، بارداری به دلیل تغییرات هورمونی، مشکلات کبدی و در نتیجه تجمع سموم در بدن، تجمع باکتری‌ها به دلیل کاهش ترشح بزاق در شب، اسیدی شدن مری و در نتیجه تامین غذای باکتری‌ها و رفلاکس معده، سینوزیت و در نتیجه تامین غذای باکتری ها، مولتی ویتامین‌ها و مکمل‌ها که اغلب دارای آهن، روی و مس هستند از جمله دلایل مهم در تلخی و بدمزه بودن دهان هنگام صبح است.
کبد و تلخی دهان چه ارتباطی دارند؟
تلخی دهان یکی از علائمی است که ممکن است در برخی از افراد مبتلا به مشکلات کبدی دیده شود. از آنجایی که کبد چرب به دلیل تجمع غیرعادی چربی در سلول‌های کبدی به وجود می‌آید، وجود مشکلات گوارشی در آن بسیار شایع است.
تلخی دهان طولانی را جدی بگیرید
کارشناس مسئول سلامت دهان و دندان معاونت بهداشتی خراسان شمالی گفت: شایع بودن تلخی و بدمزگی دهان سبب شده تا چندان جدی گرفته نشود، اما باید توجه داشت که نباید نسبت به تلخی دهان و بد مزه بودن آن در هنگام صبح بی توجه بود. دکتر مهین یاهوئیان گفت: تلخی و بدمزه بودن دهان نشان می‌دهد که بدن دچار اختلالی شده است که باید علت آن را ریشه یابی و درمان کنید.
دکتر یاهوئیان با بیان این که مصرف سیگار بر غدد چشایی اثرگذار است، افزود: مصرف آن و همچنین عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در تلخی و بوی بد دهان تاثیرگذار است.
خلاصه دلایلی که باعث تلخی دهان می‌شود
علت تلخی دهان چیست؟
- نفس کشیدن از راه دهان
- - کم آبی بدن
- - خشکی دهان
- - بارداری
- - کشیدن سیگار
* بیماری‌هایی که باعث تلخی دهان می‌شوند
- آلرژی (حساسیت) و گرفتگی بینی
- - فلج بل (بیماری عصبی)
- - ژنژیویت (التهاب، ورم و خونریزی لثه‌ها)
- -گلوسیت (التهاب، ورم و قرمزی زبان)
- - پولیپ بینی
- - عفونت غدد بزاقی دهان
- - سندرم شوگرن (نوعی بیماری خودایمنی که باعث خشکی دهان و چشم می‌شود)
- - عفونت‌های تنفسی مثل سرماخوردگی، سینوزیت، گلودرد چرکی، آنفلوآنزا و فارنژیت (التهاب و ورم گلو)
- - کمبود ویتامین ب ۱۲ یا عنصر روی در بدن
- - استفراغ یا برگشت اسید معده به مری (می‌تواند در اثر بیماری ریفلاکس باشد)
اگر داروی خاصی را مصرف می‌کنید و فکر می‌کنید آن دارو باعث تلخی دهان شما شده است، با پزشک خود در این باره صحبت کنید. ممکن است با تغییر نوع دارو توسط پزشک، تلخی دهان شما هم برطرف شود.
*آسیب‌های که باعث تلخی دهان می‌شوند
علت تلخی دهان چیست؟
- سوختن یا گزش زبان توسط چیزی
- - آسیب‌های وارده به سر، بینی و دهان
- -آسیب اعصاب حساس به درک مزه‌ها
- -مسمومیت‌ها مثل خوردن یک گیاه سمی یا مسمومیت شیمیایی مثل تماس با حشره‌کش‌ها
*سایر عللی که باعث تلخی دهان می‌شوند
- مشکلات مربوط به دندان یا وسایل دندان‌پزشکی مثل سیم دندان
- - جراحی دندان
- - اشعه درمانی ناحیه سر و گردن
- -جراحی گوش، بینی و گلو
بیشتر بخوانید:
*سوالاتی برای تشخیص علت تلخی دهان
برای تشخیص علت تلخی دهان، پزشک یک سری سوال از شما می‌پرسد. شما باید به این سوالات پاسخ دقیق و صحیحی بدهید تا او بتواند علت تلخی دهان شما را تشخیص دهد.
۱- هر نوع تغییری که در بافت، ظاهر و احساس مزه در زبان شما اتفاق افتاده است بگویید. آیا دهان شما دچار ورم، زخم و یا آسیبی شده است؟
۲- آیا اخیرا با ماده یا محیط غیرعادی در تماس بوده‌اید؟
۳- آیا اخیرا دچار مشکلی در دهان، گلو یا بینی خود شده‌اید؟
۴- نام داروها، مکمل‌ها یا گیاهان دارویی را که مصرف می‌کنید، در یک کاغذ بنویسید. آیا سیگار می‌کشید؟
۵- اولین باری که دچار تلخی دهان شدید، چه موقع بود؟
همچنین اگر دچار تغییر دائمی در احساس مزه‌ها و بو‌ها شده‌اید، باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
*عوارض و مشکلات ناشی از تلخی دهان کدامند؟
علت تلخی دهان چیست؟ مشکلات ناشی از تلخی دهان بسته به علت ایجادکننده آن متفاوت هستند. وقتی علت مشکل شما توسط پزشک معلوم شد، روش درمانی را که به شما توصیه می‌کند، انجام دهید تا بروز هر نوع عارضه‌ای را کاهش دهید.
*برخی عوارض ناشی از تلخی دهان عبارتند از:
- -افسردگی به دلیل کاهش لذت بردن از طعم غذاها
- -کاهش اشتها و تغییر عادات غذایی
- -ابتلا به سوء تغذیه در اثر کاهش اشتها
- - احتمال خوردن غذای فاسد و بروز مسمومیت غذایی به علت تشخیص ندادن مزه غذای فاسد
- - کاهش وزن و لاغر شدن
درمان خانگی تلخی دهان
اسماعیلی گفت: افراد حساسی که تلخی دهان را بسیار تجربه می‌کنند برای اینکه کمتر به تلخی دهان دچار شوند باید دقت کنند دارو‌هایی که مصرف می‌کنند در صورتی که ضروری نیست قطع کنند. توصیه می‌شود معده این افراد خالی نباشد، چندان پرخوری نکنند و بعد از غذا نیز بلافاصله دراز نکشند. همچنین مصرف سیگار می‌تواند تلخی دهان را تشدید کند و پیاده‌روی نیز می‌تواند در بهبود تلخی دهان موثر واقع شود.
در اینباره دکتر یاهوئیان نیز گفت: وی بهترین راهکار برای مقابله با مشکل بدمزه بودن و تلخی دهان را مصرف مواد غذایی مناسب دانست که به سم زدایی بدن کمک می‌کنند.
دکتر یاهوئیان عنوان کرد: مصرف مایعات برای رفع مشکل کم آبی بدن، مصرف مرکبات ترش مزه برای ترشح بزاق، استفاده از نخ دندان و مسواک دندان‌ها و زبان، سم زدایی با سیر، چغندر، لیمو، عسل و جعفری، رفع مشکل رفلاکس معده، غرغره با آب نمک و جوش شیرین از جمله راهکار‌های مقابله با بدمزه بودن و تلخی دهان است.
علت تلخی دهان در طب سنتی
در طب سنتی هم مواردی مشابه چیزی که گفتیم ذکر شده است. در ادامه توصیه‌های طب سنتی را آورده ایم. یکی از مهم‌ترین دلایل تلخی دهان، رفلاکس معده به مری است، افرادی که از تلخی دهان شکایت می‌کنند اغلب به رفلاکس صفرا به تنهایی یا همراه با رفلاکس اسید معده مبتلا می‌شوند.
برای تلخی دهان چی بخوریم؟
- مبتلایان به تلخی دهان ناشی از رفلاکس برای رفع مشکل خود باید یک قاشق غذا خوری رب بِه را همراه با آب گرم پس از غذا میل کنند.
- یا پس از غذا تکه‌ای از میوه مربای به که شیرابه آن را گرفته اند بجوند.
پرهیزات جهت جلوگیری از رفلاکس معده
- غذا‌هایی که خمیری هستند مانند ماکارونی، لازانیا، نودل، آش‌رشته و پیتزا را از رژیم غذاییتان حذف بفرمایید.
- همراه غذا، آب و نوشیدنی مانند دوغ میل نفرمایید.
- تا جایی که امکان دارد به جز چند عدد زیتون و چند برگ ریحان چیز دیگری همراه غذا میل نکنید.
- از خوردن ماست، ترشی و سالاد شیرازی نیز با غذا خودداری کنید.
- روزی دو بار به مدت دو هفته، زیر جناغ سینه، دایره‌ای به قطر ۵ سانتیمتر را با روغن مصطکی به ملایمت ماساژ دهید.
- تلخی دهان در اکثر موارد نشان از زیاده‌روی در خوردن چرب و شیرین دارد، اصلاح بفرمایید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در این مطلب به سوال علت تلخی دهان چیست؟ پاسخ دادیم. با توجه به مواردی که گفته شد، در اکثر اوقات، تلخی دهان یک دلیل ساده دارد که به‌راحتی می‌توان آن را در منزل یا به کمک دارو‌های گیاهی رفع کرد. با این حال ممکن است درمان خانگی تلخی دهان مفید واقع نشود و عارضه همچنان ادامه داشته باشد. در این مواقع باید سریع‌تر برای مراجعه به پزشک اقدام کرد.
گاهی اوقات که تلخ شدن دهان به علت بیماری دیگری مانند مسائل مربوط به کبد یا معده است، باید عامل اصلی هر چه سریع‌تر رفع شود تا سلامتی و جان بیمار به خطر نیفتد. پس اگر بیماری تلخ شدن دهان شدت گرفت یا برای مدتی طولانی ماندگار شد، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: ایسنا / تبیان / طبایع / پذیرش24