قوی ترین حس بویایی بعد از سگ برای کدام حیوان است؟ آیا می دانید بیشتر حیوانات حس بویایی خوبی دارند و بوها را عمیق تر تشخیص می دهند؟ معروف ترین حیوانی که ما درباره بویایی آن شنیده ایم سگ است اما در این مطلب با سایر حیواناتی که بوها را خوب می فهمند آشنا می شویم. مطالعه درباره دنیای حیوانات رمز و رازهای زیادی را برای ما آشکار می کند.
سگها گونه جانوری هستند که حس بویایی استثنایی دارند و میتوان آنها را در لیست حیوانات با حس بویایی قوی قرار داد. این موجودات جذب بوهایی میشوند که برایشان غیرعادی، جذاب و ناآشنا هستند. حس بویایی نژاد خاصی از سگها که به عنوان سگهای بلادهاند شناخته میشوند، در مقایسه با انسان ۳۰۰ برابر قویتر است. آنها میتوانند بوهای قدیمی را که به دو هفته قبل تعلق دارند، شناسایی کنند.
پلیس به دلیل مهارتهای شگفتانگیز این نوع سگ، اغلب از آن برای بررسی صحنه جرم، یافتن افراد گمشده یا تعقیب مجرمان استفاده میکند؛ علاوه بر این، زیرگونه باست هاند سگهای کوچکی هستند که گوشهای بلند و آویزان دارند و از آنها برای هدایت بو به سمت بینی خود استفاده میکنند.
سگها به دلیل داشتن حس بویایی عالی، توسط انسان آموزش میبینند تا به او در یافتن مواد منفجره و مواد مخدر کمک کنند. آنها همچنین میتوانند اجساد را پیدا کنند و افراد را بر اساس بوی لباسشان تشخیص دهند.
تحقیقات نشان میدهد که به احتمال زیاد حس بویایی سگ میتواند ترس، اضطراب و حتی غم و اندوه را تشخیص دهد. هورمون آدرنالین توسط بینی ما قابل تشخیص نیست، اما ظاهرا سگها میتوانند آن را بو کنند.
علاوه بر این، ترس یا اضطراب اغلب با افزایش ضربان قلب و جریان خون همراه است که مواد شیمیایی بدن را سریعتر به سطح پوست میفرستد؛ بنابراین، شاید بتوانید با یک لبخند معمولی احساسات خود را از دوستتان پنهان کنید، اما قادر نیستند حس بویایی سگ را فریب دهید.
اگر بخواهیم این سوال را به گونه دیگر بپرسیم می گوییم حس بویایی سگ با کدام حیوان برابر است؟ موجود کوچکی که شاید فکرش را هم نکنید. حس بویایی مورچه با حس بویایی سگ برابری میکند. به خاطر همین برخی کارشناسان بویایی مورچه را قویترین حس بویایی بعد از سگ می دانند. حشرات اجتماعی مانند مورچهها، بوی یکدیگر را با استفاده از حسگرهایی در آنتنهای خود تشخیص میدهند. در ابتدا تصور میشد که مورچهها از این رایحهها برای تمایز قائل شدن بین دوستان و دشمنانشان استفاده میکنند، اما تحقیقات جدید نشان داد که قدرت بویایی حشرات بسیار فراتر از آن است.
دانشمندان پس از انجام آزمایشهای گسترده بر روی حس بویایی مورچهها دریافتند که این جانداران نسبت به تغییرات شیمیایی محیط بسیار حساسند. یافتههای جدید محققان دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید نشان میدهد که برخی مورچهها به Supersniffing ants مشهور هستند که نشانگر قابلیت با کیفیت بالای این حشرات در تشخیص تغییرات شیمیایی کوچکی است که سایر مورچهها از درک آن عاجزند.
در این آزمایشات، محققان الکترودهای شیشهای بسیار ظریفی بر روی موی حسی روی آنتنهای موجود در سر مورچهها نصب و سپس با ترشح هیدروکربنهای مختلف میزان واکنش و پیام عصبی ارسالی را ذخیره کردند. این الکترودها مانند حسگر عمل میکردند و نشان میدادند کدام آنتن در زمان تشخیص بو توسط مورچه، واکنش نشان میداد.
پروفسور آناندا سنکر، متخصص حشرهشناسی از دانشگاه کالیفرنیا در ریورساید اظهار کرد: نقطه عطف این مطالعه، کشف عملکرد شگفتانگیز مورچهها در شناسایی مواد شیمیایی مختلف است. وی در ادامه افزود: در آزمایشهای انجام شده مشخص شد که مورچهها قادر به شناسایی انواع مختلف مواد شیمیایی هستند. این یافتهها در مجله Cell Reports منتشر شده است.
فهرست مواردی که بشر نیازمند حس بویایی قوی این جانوران است در سالهای گذشته بلندتر هم شده، مثلا مشخص شده است که این جانوران با درجه درست شگفتانگیزی حتی قادرند وجود برخی بیماریها را در انسان تشخیص دهند. برای نمونه، موشهای آموزشدیده میتوانند وجود سل در انسان را بسیار دقیقتر از آزمایشهای استاندارد تشخیص دهند یا شامه سگها در تشخیص بیماری سرطان به کمک انسان میآید.
اینکه چگونه این جانوران میتوانند این بیماریها را از روی بو تشخیص دهند به این مسئله برمیگردد که سلولهای تغییر ماهیت یافتهی سرطانی، بویی خاص از خود ساطع میکنند که آنها را از سایر سلولها متمایز میکند.
هزینه مالی و زمانبر بودن تمرینها و آموزشها تنها اشکالی است که میتوان از تشخیص بیماری توسط این حیوانات گرفت. تربیت و تمرین این حیوانات شرط به خدمت گرفتن آنها برای این مأموریت است. پژوهشگران در جستجوی جایگزینهای مقرون به صرفه، به سراغ مورچهها رفتهاند. «باتیسته پیکره» و همکارانش از دانشگاه سوربون در نخستین دور تحقیقاتشان در این زمینه به نتایج جالبی دست یافتهاند. مجله تخصصی "آی ساینس" در این باره مینویسد: مورچهها ظاهرا نه فقط میتوانند سلولهای سرطانی را بر اساس بوی آنها تشخیص دهند که حتی قادرند، انواع سرطان را هم از یکدیگر تمییز دهند.
جای تعجب نیست که مورچهها در تشخیص رایحههای متفاوت استادند: ارتباط گیری این حشرههای اجتماعی تا حد زیادی از طریق فرومونهایی انجام میشود که این جانوران میتوانند آنها را با استفاده از شاخکهای بلند خود تشخیص دهند.
بیشتر بخوانید:
می دانیم که قویترین حس بویایی در حیوانات است. جالب است درباره قویترین حس بویایی در حیوانات بیشتر بدانید. البته حیوانات زیادی وجود دارند که حس بویایی قوی دارند اما ما معروف ترین آن ها را آورده ایم. در ادامه لیستی از این حیوانات را آورده ایم.
در میان پستاندارانی که در خشکی زندگی میکنند حس بویایی خرس از همه قویتر است.
رتبهی اول این لیست را خرس پاپا به خود اختصاص داده است. آنها بینیهای خیلی بزرگی با هزاران گیرندهی بویایی دارند. خرسها به خاطر این حس بویایی تیز خود، میتوانند یک حیوان مرده را از فاصلهی دور تشخیص دهند. خرسها میتوانند از هر حیوان دیگری روی کرهی زمین بهتر بو بکشند، چون منطقهی حباب بویایی در مغز آنها ۵ برابر بزرگتر از مغز انسان است. این کاملاً شگفت انگیز است، چون اندازهی مغز آنها فقط یک سوم اندازهی مغز انسانها است.
کوسه ماهی در میان جانوران دریا دارای قویترین حس بویایی است.
ماهیای که میتواند به خوبی بو بکشد کوسهی ترسناک است. آنها میتوانند طعمه را از مسافتهای دور تشخیص دهند. یافت شده که در حدود دو سوم از مغز کوسه به حباب بویایی، اختصاص داده شده است. در نتیجه هر حیوان دریایی مجروح و یا حتی انسان از حس بویایی کوسه در امان نیست.
سوراخهای بینی کوسه در زیر پوزهاش قرار دارند. عدهای از کوسهها همانند کوسهی پرستار، برآمدگیهای حسی نزدیک سوراخهای بینی و دهان خود دارند. به این برآمدگیها، هالترهای بینی گفته میشود. آنها به کوسه کمک میکنند تا بچشد و احساس کند.
آب از این سوراخهای بینی کوسه به طور مداوم عبور میکند. در نتیجه کوسه ۷ ر ۲۴ بار محیط اطراف خود را به روز رسانی میکند و هیچ طعمهای شانس فرار از چنگالهای مرگ را ندارد.
فیلها نیز از جانورانی هستند که حس بویایی فوقالعادهای دارند. ژنهای گیرنده بویایی که در خرطوم فیل هستند از نظر تعداد از بقیه حیوانات بیشتر است و این باعث میشود که حس بویایی این حیوان پنج برابر بیشتر از انسان باشد. فیلها، تنها درازترین بینی دنیا را ندارند بلکه، صاحب حساسترین شامه دنیا هم هستند.
فیلهای آفریقایی بیشترین و متنوعترین ژنهای گیرندگی بویایی را در مقایسه با حیوانات دیگر دارند. فیلهای آفریقایی به خاطر این امتیاز قادرند طیف وسیعتری از بوها را تشخیص دهند.
حس بویایی سگها بهتر از انسانها است. اما سگ بلاد هاند، حس بویاییای دارد که بهتر از هر سگ متوسطی است. بینی بلاد هاند در حدود ۲۳۰ میلیون سلول بویایی دارد. این به این معنا است که آنها ۴۰ بار بیشتر از گیرندههای بویایی موجود در بینی انسان هستند.
حباب بویایی در مغز سگ بلاد هاند، بزرگتر از بیشتر سگها و قطعاً انسانها است. لحظهای که سگ تکهای از لباس یک شخص ویژه را بو میکشد بوها به گیرندههای بویایی میرسند و به حباب بویایی ارسال میشوند. سپس بو آنالیز میشود و "تصویر بو" در مغز سگ خلق میشود.
مار لغزان با تکانهای زبانش طعمهی خود را بو میکشد. مارها از زبان چنگال دار خود برای جمع آوری ذرات هوا برد استفاده میکنند. مارها به طور مداوم زبان خود را حرکت میدهند. این کار به آنها کمک میکند که نمونههایی از هوا، خاک و آب جمع آوری کنند و مواد شیمیایی مختلفشان را آنالیز و بررسی کنند. این مواد شیمیایی آنالیز و بررسی میشوند و به آنها کمک میکنند که بدانند آیا در اطراف آنها طعمه و یا شکارچی وجود دارند یا نه.
موشها اجازه میدهند تا هوا از درون بینیشان بگذرد و به قسمتی از پوست برسد که حاوی گیرندههای بویایی است. ذرات بو به موهای موجود در گیرندههای بویایی و عصبهای بویایی میچسبند در نتیجه واکنش عصبی موش را تحریک میکنند. هم چنین موشها اندام بویایی دیگری به نام اندام تیغه وسط بینی دارند. این عضو در قسمت پایینتر مجاری بینی و نزدیک پرههای بینی قرار دارد.
وقتی موش بو میکشد، ذارت بو به اندام تیغه وسط بینی میرسند. این اندام به موش کمک میکند تا فرومونهایی را شناسایی کند که به تشخیص بین دو عضو متفاوت از گونهی موش یکسان کمک میکنند.
گردآوری: تابناک جوان
منابع: فارس / ایسنا / صداوسیما / ایده آل مگ / تبیان