آیا می دانید لباس عروس در گذشته چه رنگی بود و لباس عروس سفید از چه سالی مد شد؟ جالب است بدانید لباس عروس پفی و سفید به تدریج در جهان فراگیر شد. مد و فشن در گیرودار وقایع سیاسی و تاریخی از جادههای پرپیچ وخمی عبور میکنند. شاید همین است که به آن جذابیت قابلتوجهی میدهد.در ادامه درباره تاریخچه لباس عروس سفید صحبت می کنیم.
لباس عروسها از همان ابتدای کار سفید نبود. لباس عروس سفید زمانی وارد عروسیها شد که ملکه ویکتوریا یعنی ملکه معروف انگلستان در مراسم ازدواجش با شاهزاده آلبرت در سال ۱۸۴۰ میلادی، لباسی از ابریشم سفید به تن کرد.
چنین تفاوت و تمایزی در سالهایی که عروسهای طبقه اشراف لباسهایی رنگی، گلدوزیشده و طلایی را در همراهی با خَز و جواهرات به تن میکردند، هنجارشکنی بزرگی بود.
لباس عروس سفید از چه سالی مد شد؟ زمانی که ملکه ویکتوریا پایش را از کالسکه سلطنتی بیرون گذاشت، لباس سفیدش توجه همه را به خود جلب کرد. این لباس سفید در کنار توری به همین رنگ و تاجی با گلهای زیبا و رنگی، جسورانه و البته رویایی بهنظر میرسید.
در آن دوران و در میان خانوادههای سلطنتی، نقش ثروت و توسعه روابط سیاسی در ازدواجها بسیار پررنگتر از حضور عشقی درجهیک و واقعی بود. برای همین هم در مراسم ازدواج، عروس بینوا بازیگری میشد برای نشاندادن ثروت و شکوه. در چنین زمانهای، پوشیدن لباسی سفید و ساده از سوی ملکه ویکتوریا شبیه پُشتکردن به جریان رودخانهای بود که مسیر حرکتش از سادگی و سفیدی نمیگذشت. آیا ویکتوریا قصد و نیت خاصی از پوشیدن لباسی سفید و بسیار سادهتر از لباس عروسهای آن زمان داشت؟ بله.
تصویر عروسی با لباس سفید روی جلد مجله مد «دوشیزگان» در سال ۱۸۶۸
درست است که نخستین لباس عروس سفید در تاریخچه لباس عروس سفید به نام ملکه ویکتوریا ثبت شده است، اما قبلتر از او هم ماری یکم اسکاتلند در سال ۱۵۵۹ در مراسم ازدواجش، لباسی سفید به تن داشت.
در هر حال، بعد از ملکه ویکتوریا بود که همه به تقلید از او لباس سفیدرنگ را برای مراسم ازدواج انتخاب کردند. قبل از این ملکه، لباسهایی که عروسهای اروپایی و آمریکایی به تن میکردند، رنگهایی داشت که حتی فکرش را هم نمیکنید: مشکی، قهوهای، خاکستری البته آبی و زرد هم طرفدارانی داشت.
عروسی با لباس مشکی
لباس عروس سفید با لباس عروس ملکه مد شد. انگار ملکه میخواست پیامی تلویحی درباره این حرکت و رابطهاش با شیوه اداره کشور به مردم بدهد. پیامی که میگفت، روند اداره کشور هم با صرفهجویی در اشرافیگری پیش خواهد رفت. اما برای ویکتوریا عشق هم رنگ مخصوص به خود را در پیوندش با شاهزاده آلبرت داشت. ملکه از گذاشتن تاج و جواهرات اشرافی بر سرش خودداری و از گلها و تزییناتی ساده استفاده کرد تا از حالت سلطنتی دور شود و در حکم زنی عاشق به ازدواج آلبرت درآید.
انتخاب رنگ سفید فقط یک دلیل نداشت بلکه تصمیمی پیچیده و چندلایه بود که اهداف متفاوتی را دنبال میکرد. ویکتوریا بهخوبی میدانست که خبرهایی درباره لباس عروسیاش به تمام دنیا راه پیدا میکند. برای همین از این فرصت بهخوبی بهره برد.
تور سفیدی که او برای لباسش انتخاب کرده بود، توری دستدوز از مکانی کوچک در بریتانیا به نام هونیتون (Honiton) بود. هونیتون در دهکده بیر (Beer) قرار داشت.
صنعت توربافی در این روستا از رونق افتاده بود و ملکه با انتخاب تورش از این مکان به بازار بیر رونقی دوباره بخشید. با انتخاب رنگ سفید برای لباس، تور سفید هم بیشتر به چشم میآمد و هنر دست بافندگان در مقابل دیدگان همه قرار میگرفت. اگر یادتان باشد در بخشهای قبلی مقاله گفتیم که ازدواجهای سلطنتی بیشتر حکم پیوندهایی صوری برای رسیدن به اهدافی به جز عشق و دوستداری داشتند.
بالاخره لباس عروس سفید مد شد. همانطور که ویکتوریا انتظار داشت، آوازه لباس سفیدش در تمام دنیا پیچید؛ کشورهای نقاط مختلف دنیا، مستعمرههای بریتانیا و همهوهمه از لباس سفید و خاص ملکه باخبر شدند. در سال ۱۸۴۹ میلادی، مجله آمریکایی گادیز لیدیز بوک (Godey’s Lady’s Book) که حکم مجله ووُگ (Vogue) آن زمانها را داشت، درباره لباس عروس سفید، اینطور نوشت:
سفید مناسبترین رنگ لباس عروسی است. پارچه و جنس هرچه که باشد باز هم رنگ سفید مناسب است. این رنگ نمادی از معصومیت دخترانه و قلب پاکی است که به عشق هدیه خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
درست است که رنگ سفید میتواند نماد و نشانهای زیبا از عشقی پاک باشد، اما داستان به همین سادگیها هم نبود. رواج این مُد تازه اگرچه در ظاهر نمادی زیبا از عشقی پاک به نظر میرسید و سادگی را تداعی میکرد، اما هزینههایی هم در پی داشت که بهسادگی برای همه قابلپرداخت نبود.
طبقه غیراشراف نمیتوانستند لباس عروس سفید و نو بخرند و تهیه کنند. آنها معمولا با همان لباسهایی که از قبل داشتند پای سفره عقد یا بهتر است بگوییم در سالن کلیسا حاضر میشدند.
نگهداری از لباس سفید و خرید آن کار سادهای نبود. در حوالی قرن نوزدهم میلادی خبری از خشکشویی و اتوشویی و… نبوده و برای همین لباس سفید نمیتوانسته بهسرعت در میان عموم رایج شود. اما همیشه دنیای ثروتمندان با مردم معمولی فرق داشته و دارد. پس آنها تنها گروهی بودند که میتوانستند از ایده ملکه ویکتوریا استقبال کنند و در میان آنها، پوشیدن لباس سفید عروسی بهسرعت رایج شد.
اگرچه طبقه متوسط و فقیر نمیتوانستند از لباس سفید برای مراسم ازدواجشان استفاده کنند، اما آرزو و میل پوشیدن این لباس در میان همه دختران وجود داشت. دختران زیادی دوست داشتند که لباسی سفید، توری رویایی و گلهایی زیبا ظاهرشان را در روز عروسی بیاراید، اما خرید چنین لباسی یا دوخت آن برای همه مقدور نبود.
ماجرا همینطور پیش نرفت. یعنی پای لباس سفید کمکم با چشماندازی تازه به مراسم اقشار مختلف باز شد. چگونه؟ در سال ۱۹۱۱ میلادی، زنی که در آستانه ازدواج قرار داشت، به روزنامه تاکوما تایمز واشنگتن (Washington’s Tacoma Times) نامه نوشت و از یکی از ستوننویسهای روزنامه درباره لباسی ساده برای مراسم عروسی پیشنهاد خواست.
به او پیشنهاد شد که لباسی سفید و پشمی بخرد تا امکان رنگکردن آن برای استفاده در دفعات بعدی هم وجود داشته باشد. این ایده میتوانست مشکل یکبار مصرفبودن لباس سفید عروسی را برای بسیاری از افراد حل کند. لباس سفید کمکم در آستانه همهگیرشدن قرار گرفته بود.
لباس عروس سفید مد شد. بعد از جنگ جهانی دوم بود که دیگر با رفع مشکلات ناشی از جنگ، کمکم عروسهایی از اقشار متوسط هم با الهام از عروسهای ثروتمند شروع به پوشیدن لباس سفید برای عروسی کردند. حالا سربازان از جنگ برگشته بودند و اوضاع هم به وخامت گذشته نبود. سربازان جوان قصد ازدواج داشتند و تقاضا برای لباس عروس هم قطعا بیشتر از قبل بود.
در تاریخچه لباس عروس دانستیم که لباس عروس سفید از چه سالی مد شد. پس امکان بهراهاندازی کارخانههای نساجی بیشتر شده بود و پارچه هم در دسترس عموم قرار میگرفت. اما واقعا مسیر به همین سادگی و روانی به سمت تولید انبوه لباسهای سفید پیش میرفت؟ خیر. در سالهای آخر جنگ جهانی دوم و کمی بعد از آن، برای تولید لباس از پارچه محدودیتهایی وجود داشت. یعنی تولید لباسهایی با پارچه زیاد مانند لباس عروس ممنوع بود.
انجمن و اتحادیه تولید لباس عروس در آمریکا پا به میدان گذاشت تا با لابیگری این مشکل و محدودیت در تولید لباس عروس را از میان بردارد. این اتحادیه معتقد بود که مخالفت با استفاده از پارچه برای تولید لباس عروس خلاف احترام به شهروندان است.
اتحادیه بر این باور بود که: حال که جوانان آمریکایی برای تداوم زندگی و دفاع از مردم، جان خود را به خطر انداخته و با جانودل جنگیدهاند، باید با بهانههای ساده و زیبایی مانند مراسم عروسی، لباس سفید عروس و دلخوشیهایی اینچنینی از آنها قدردانی کرد و آنها را در تکمیل آرمانشان برای نجات حیات یاری کرد. دلخوشیهای ساده زندگی تقدیری از تلاش آنها برای امکان زیستن در شادی است.
در نهایت، تلاشهای اتحادیه تولید لباس عروس با موفقیت همراه شد و باوجود محدودیتهایی کمتر، مجوز تولید پارچه سفید و استفاده از آن برای تهیه لباس عروس صادر شد. اما هنوز هم مشکلاتی وجود داشت. برای مثال، پارچه ابریشمی کمیاب بود. جنگ با ژاپن باعث شده بود که معاملات پارچه ابریشم با مشکلاتی روبهرو شود و در کشور آمریکا خبری از پارچه سفید ابریشمی نبود. پس پای پارچههای دیگر به تولید لباس عروس باز شد.
لباس عروسی در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم
هالیوود هم تاثیر داشت که لباس عروس سفید مد شد. هالیوود و به تصویرکشیدن عروسهایی باشکوه با لباسهایی سفید روی صحنهها هم در رشد محبوبیت و استفاده عروسها از لباس سفید نقش مهمی داشت. تصاویر ازدواج افراد معروف با لباس سفید دل دختران جوان را برده بود و همه دوست داشتند که مراسم پیوند خود با عشقشان را با لباسی سفید و زیبا جشن بگیرند.
در سال ۱۹۵۶ میلادی، لباس هنرپیشه معروف گریس کلی با تور، ابریشم و مروارید در تمام دنیا پخش شد و همه را شیفته خود کرد. این لباس برای بسیاری از عروسها الهامبخش بود و از روی آن مدلهای متنوعی طراحی و دوخته شد.
لباس عروسی گریس کلی در سال ۱۹۵۶
تصاویر هالیوودی که از عروسها ارائه میشد و لباس سفید افراد مشهور در مراسم ازدواجشان کمکم دنیا را متقاعد کرد که برای عروسشدن باید لباس سفید به تن کرد.
البته در میان هالیوودیها و افراد معروف، کسانی هم بودند که دوست داشتند متفاوت به نظر برسند و در مراسم ازدواجشان از لباسی به رنگهایی دیگر استفاده میکردند.
گفتیم که لباس عروس سفید از چه سالی مد شد. اما باید بدانید که پرنسس دایانا هم از افراد تاثیرگذار بود. در سال ۱۹۸۱ میلادی، مراسم ازدواج شاهزاده چارلز و پرنسس دایانا بهطور گستردهای در سراسر دنیا بازتاب پیدا کرد. لباسی که دایانا به تن داشت، بیشباهت به لباس شخصیتهای خوشبخت و زیبای دیزنی یعنی همان سیندرلا و پرنسسهای افسانهای نبود؛ لباسی باشکوه و پُفدار. این لباس هم در آن سالها، الهامبخش زنان زیادی برای دوخت لباس عروس شد.
طراحان این لباس میخواستند کاری ارائه بدهند که در تاریخ ماندگار شود و بهشدت تأثیرگذار باشد. برای همین هم بود که در طراحی و دوخت لباس دایانا سنگتمام گذاشتند. لباس پرنسس دایانا یکی از معروفترین و اثرگذارترین لباسهای سفید عروسی در دوران اخیر است.
این لباس خاص بود و ویژگیهای قابلاعتنایی داشت:
کفشهای پرنسس هم خاص و ویژه بود؛ روی این کفش پولکدوزیهای گرانبها و ۱۳۲مروارید وجود داشت. پاشنه آن چندان بلند نبود تا دایانا بهراحتی بتواند در روز مراسم راه برود. روی کفش هم حروف نخست نام عروس و داماد یعنی D و C (دایانا و چارلز) نوشته شده بود. این لباس به فرزندان دایانا یعنی پرنس ویلیام و پرنس هری رسید، اما همسرانِ هیچیک در روز عروسیشان این لباس را به تن نکردند.
کیت میدلتون (kate middleton) و مگان مارکل (meghan markle) یعنی همسران پسران دایانا (بهترتیب همسر ویلیام و هری) هم از سفیدپوشهای مطرح دنیا در سالهای اخیر هستند که البته لباسهایشان موج و ماجرای جدیدی به دنیای لباس عروسها اضافه نکرد، اما بهطور گستردهای در دنیا از سوی همگان دیده شد.
اینروزها هم علاوه بر افراد مشهورِ ساختارشکن، در ملل مختلف رنگهایی به غیر از سفید برای لباس عروس انتخاب میشود. در کشورهایی مانند هند، چین و…، لباسهایی در رنگهای مختلف با نمادها و نشانههای مخصوص به خود وجود دارد. اما در بیشتر نقاط دنیا لباسهای عروس سفید محبوب و مشهورند.
لباس عروسها از همان ابتدای کار سفید نبود. لباس عروس سفید زمانی وارد عروسیها شد که ملکه ویکتوریا یعنی ملکه معروف انگلستان در مراسم ازدواجش با شاهزاده آلبرت در سال ۱۸۴۰ میلادی، لباسی از ابریشم سفید به تن کرد.
علاوه بر آن در سالهای ۱۹۸۰ میلادی، پرنسس دایانا باعث شد، لباسی با دامن حجیم، توری بلند و آستینهای پُفی رایج شود.
منبع: منومد