آیا می دانید آپاندیس کدام سمت بدن است؟ علائم آپاندیسیت چیست و چه باید کرد؟ آگاهی از آپاندیس و شناختن علائم آن در سلامتی خود و اطرافیان موثر است. لازم به ذکر است هر درد شکمی را نمی توان آپاندیس دانست اما اگر مشکل فرد آپاندیسیت باشد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند. جراحی آپاندیس اصلا ترس ندارد و معمولا افرادی که عمل مذکور را انجام می دهند به بهبودی کامل می رسند. در ادامه به جزییات آپاندیس و علائم آن اشاره کرده ایم.
آپاندیس یک ساختار لولهای شکل و کوچک به طول متوسط ۶ سانتی متر است که به قسمت ابتدایی روده بزرگ متصل است و در قسمت راست پایین شکم قرار دارد.
پیشتر تصور میکردند که این عضو در بدن هیچ کاری انجام نمیدهد، اما امروزه دانشمندان عملکردهایی را برای آن بیان میکنند. از سلولهای دیواره آپاندیس مایع مخاطی ترشح میشود که به روده بزرگ میریزد و داخل این لوله توخالی را تمیز نگه میدارد.
انسداد مجرای آپاندیس منجر به آپاندیسیت میشود، زیرا مایع مخاطی درون مجرای آپاندیس محبوس و باکتریهایی که به صورت طبیعی در آنجا زندگی میکنند به سرعت تکثیر میشوند. در نتیجه آپاندیس متورم شده و عفونی میشود. آپاندیس متورمی که پر از مایع و چرک است ممکن است خونرسانی را متوقف کند. با توقف خونرسانی دیواره آپاندیس ضعیف شده و برخی اوقات پاره میشود. با سوراخ شدن آپاندیس چرک منتشر میشود و ممکن است حفره شکم را عفونی کند و یا آبسه شکمی ایجاد کند.
آپاندیسیت در هر سنی ممکن است رخ دهد، ولی شایعترین سنین بیماری بین ۱۳ تا ۳۰ سال است. در برخی بیماران مانند کودکان سیر ایجاد آن سریع است و زمان ایجاد درد و سوراخ شدن آپاندیس چند ساعت بیشتر طول نمیکشد.
دلیل ابتلا به آپاندیسیت، انسداد دهانه آپاندیس است. این انسداد به هر علتی که ایجاد شود، باعث بالا رفتن فشار داخل آپاندیس شده و همچنین باعث ایجاد التهاب و اختلال در جریان خون آن میشود. شایعترین دلیل انسداد آپاندیس، گیر کردن گلوله سفتی از مدفوع در دهانه آپاندیس است، گرچه گاهی در اثر عفونتهای میکروبی یا ویروسی سیستم گوارشی، غدد لنفاوی متورم شده و میتوانند روی آپاندیس فشار وارد کنند و باعث انسداد شوند. در موارد نادری نیز آسیب و ضربههای وارده به شکم میتواند منجر به آپاندیسیت شود.
درد ناگهانی شکم معمولاً اولین علامت است. درد عموما در قسمت پایینی شکم در سمت راست است، اما ممکن است ناراحتی مبهمی در وسط شکم احساس شود و سپس به سمت راست و پایین منتقل شود.
درد معمولا طوری است که فرد پیش از آن تجربه چنین دردی را نداشته است، ظرف چندساعت بدتر شده و با راه رفتن، نفس کشیدن، سرفه و عطسه بیشتر میشود. هر دردی در شکم نشانه آپاندیسیت نیست، اما باید هر درد شکمی را که ادامه پیدا میکند مخصوصاً اگر همراه با از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ و تب باشد، جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. تا زمانی که پزشک مشکل شما را تشخیص نداده باید از هر گونه خود درمانی مانند مصرف مسهلها یا کیسه آب گرم اکیداً خودداری نمایید.
همیشه آپاندیسیت منجر به ترکیدن آن نمیشود، اما هر چه دیرتر به پزشک مراجعه شود احتمال خطر و ترکیدن افزایش پیدا میکند.
با بروز نشانههای زیر هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید:
آپاندیسیت معمولا همراه با درد شدید در قسمت ناف به سمت راست آغاز میشود. التهاب آپاندیس میتواند با درد هنگام قدم برداشتن، سرفه و حرکات تند ماشبن همراه شود.
به طور کل تب به معنای وجود التهاب در بدن است. اگر این تب همراه با درد معده همراه شود احتمال آپاندیسیت افزایش مییابد.
به دلیل اینکه در بعضی افراد آپاندیس به پایین بدن و مثانه نزدیک است، در صورت التهاب آپاندیس و فشار به مثانه، میتواند باعث تکرر ادرار شود که در صورت همراه شدن با علائم دیگر ممکن است نشانه آپاندیسیت باشد.
این علائم میتواند دلایل بسیاری بیماریها از جمله وجود باکتری در معده باشد. اما گاهی التهاب آپاندیس روی دستگاه گوارش تاثیر میگذارد و منجر به حالت تهوع و استفراغ و بی اشتهایی میشود که باید حتما به پزشک مراجعه شود.
بیشتر بخوانید:
عود آپاندیس زمانی اتفاق میافتد که داخل آپاندیس شما مسدود و بلوکه شده باشد. این عارضه ممکن است در اثر عفونتهای مختلف ویروسی، باکتریایی و یا انگل در دستگاه گوارش شما ایجاد شود. یا ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که لولهای که به روده بزرگ و آپاندیس شما ملحق میشود توسط مدفوع مسدود شده باشد.
وخیمترین عارضه آپاندیسیت، پاره شدن آپاندیسیت است. این عارضه در صورت تأخیر در تشخیص آپاندیسیت ایجاد میشود.
اگر پزشک به آپاندیسیت شک کند ممکن است بدون انجام آزمایشهای دیگر جراحی را توصیه کند. جراحی سریع خطر پاره شدن آپاندیس را کاهش میدهد. به جراحی که برای درمان آپاندیسیت انجام میشود، آپاندکتومی گفته میشود.
آپاندیس یک اورژانس پزشکی است، اما هر درد شکمی نشانه اپاندیسیت نیست، اگر درد شکم وجود داشته باشد که در ناحیه پایین راست شکم باشد و همراه ان تهوع و استفراغ و بی اشتهایی باشد احتمال آپاندیسیت بالا است و باید هر چه سریعتر توسط پزشک ویزیت شوید.
آپاندیسیت در بزرگسالان امری بسیار رایج است و در مردان بیشتر از زنان اتفاق میافتد (تقریباً دوبرابر). اما برخی چنین تصور میکنند که این بیماری در کودکان اتفاق نمیافتد، درحالیکه چنین نیست. اگر کودک شما دچار تب (۱۰۴ درجه فارنهایت) یا درد شکمی شدید شد و این درد به سمت راست پایین شکم حرکت کرد، فوراً به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است به معنای پارگی آپاندیس باشد.
آپاندیسیت یکی از شایعترین دلایل نیاز به جراحی در دوران بارداری است و تشخیص و تفکیک آن از علائم و تغییرات جسمی ایجاد شده در بارداری قدری مشکل است که این امر در سه ماه سوم بارداری دشوارتر هم میشود. پس به هنگام تب، اسهال، تهوع، استفراغ، بیاشتهایی، خونریزی واژینال و یا احساس درد در ربع پایین سمت راست شکم (که شایعترین علامت آپاندیسیت است) حتما موضوع را با پزشک زنان خود در میان بگذارید.
برای کمک به تشخیص آپاندیسیت، پزشک احتمالاً اطلاعاتی پیرامون سابقه علائم و نشانههای شما میگیرد و شکمتان را معاینه میکند.
آزمایشها و روشهای مورداستفاده برای تشخیص آپاندیسیت عبارتاند از:
پزشک ممکن است فشار ملایمی بر ناحیه دردناک شکم شما وارد کند. هنگامی که این فشار به طور ناگهانی وارد میشود، درد آپاندیسیت اغلب بدتر میشود که نشاندهنده ملتهب بودن صفاق مجاور است.
پزشک همچنین ممکن است سفتی شکم و تمایل شما به سفت کردن عضلات شکم در پاسخ به فشار وارد شده از سمت او به آپاندیس ملتهب (گاردینگ) را بررسی کند.
گام بعدی معاینه رکتوم دیجیتال یا DRE است که این روش معاینه شامل قراردادن انگشت همراه با دستکش روغنکاری شده برای معاینه رکتوم پایینی شما است. زنان در سنین باروری ممکن است برای بررسی مشکلات احتمالی زنان که میتوانند باعث درد شوند، معاینه لگنی انجام دهند.
این روش به پزشک شما اجازه میدهد تا بالا بودن تعداد گلبولهای سفید خون را بررسی کند که ممکن است نشاندهنده عفونت باشد.
ممکن است از شما درخواست شود که یک آزمایش ادرار انجام دهید تا مشخص شود که عفونت ادراری یا سنگ کلیه باعث ایجاد درد در پایین شکم شما نشده است.
ارائهدهنده خدمات سلامتی همچنین ممکن است برای کمک به تایید آپاندیسیت یا یافتن علل دیگر درد شما (همچون گاستروانتریت، عفونت مجاری ادراری، حاملگی خارج رحمی، بیماری کرون و سنگ کلیه)، عکسبرداری با اشعه ایکس، سونوگرافی شکم، سی تی اسکن (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) را برای شما توصیه کند.
اگر آپاندیس شما ترکیده باشد و در اطراف آن آبسه ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است با قراردادن لولهای از طریق پوست در داخل آبسه، آن را تخلیه کند. آپاندکتومی را میتوان چند هفته بعد از کنترل کامل عفونت انجام داد.
میتوان بدون آپاندیس زندگی عادی داشت و معمولا پس از جراحی، نیازی به ایجاد تغییر در رژیم غذایی یا ورزش نیست. اما در مورد اینکه آیا آپاندیس عضوی اضافه است یا خیر باید بگوییم که آپاندیس باکتریهای سالم موردنیاز رودهها را در خود ذخیره میکند. همچنین پس از بروز بیماریهای اسهال خونی و وبا موجب راهاندازی مجدد مسیر گوارشی میشود.
پس از آپاندکتومی یا در صورت پارگی آپاندیس انتظار میرود که با سپری شدن چند هفته بهبود پیدا کنید. برای این منظور:
منبع: ویزیت ۲۴ / درمانکده