وابستگی کودک به عروسک؛ خوب یا بد؟

کودکان بسیاری هستند که در هنگام بازی کردن خود در مورد این که چه نقشی در بازی خود ایفا می کنند، با عروسک های خویش بازی می کنند. اما بعضی از کودکان به شدت به این عروسک ها و یاران خویش در بازی های خود وابسته می شوند و نمی توانند این وسایل بازی را از خود جدا کنند. این مسئله می تواند والدین را بر آن دارد تا در این مورد با مشاوران و روانشناسانی که در حوزه کودکان فعالیت می کنند، گفت و کرده و بتوانند با کسب نظراتی از این متخصصان، وابستگی کودک خود به عروسک هایش را ازبین ببرند.

وابستگی کودک به عروسک
وابستگی کودک به عروسک جزو اتفاقات طبیعی در دوران خردسالی و کودکی به حساب می‌آید، این اتفاق به عوامل نسبتا محدود و خاصی بستگی دارد که دست به دست هم می‌دهند تا فرزندمان علاقه شدیدی به عروسک پیدا کند. این علاقه و وابستگی در طولانی مدت می‌تواند اثرات منفی داشته باشد.
عروسک از آن دسته اسباب بازی هایی است که به دلیل مشابه بودنش به انسان، نیروی احساسات بسیار زیادی را به کودک منتقل می‌کند، به همین دلیل است که اگر روزها و سال‌ ها فرزندمان را کنترل نکنیم، در آینده باعث ایجاد دردسر خواهد شد؛ البته این را نیز باید بگوییم که؛ نوع اسباب بازی، تنها دلیل وابستگی‌ شان به عروسک نیست چرا که علاوه‌ بر داشتن نکات منفی، نکات مثبتی نیز وجود دارند.
وابستگی فراتر از حد، به موارد بسیار زیادی آسیب می زند و باعث ایجاد اعتیاد می‌شود. اما علاقه مند بودن صحیح فرزند می‌تواند موجب آرامش روحی برای هرکسی باشد و محیط شادابی را خلق کند. تا جایی که می‌شود با توجه به نکات کلی گفته شده، بایستی از ایجاد یک تمایل و علاقه شدید، جلوگیری نمود.

دلایل وابستگی کودکان به عروسک
وابستگی کودکان به عروسک امری طبیعی تا سنی مشخص است. اما در برخی مواقع شاهد این موضوع هستید که کودکتان از سن بازی کردن و وابستگی با عروسک خود گذشته است و همچنان میزان وابستگی وی به عروسک خویش بالا است. در این مواقع وابستگی کودک به عروسک خود وابستگی طبیعی شمرده نمی شود و دلایل دیگری در این موضوع دخالت دارند که در ادامه به این دلایل پرداخته خواهد شد.

1-استرس
کودک ما اگر متحمل استرس بیش‌ از حدی شود ممکن است به عروسک خود احساس امنیت بیشتری را نسبت به خانواده‌اش داشته باشد. استرس می‌تواند از عوامل مختلفی تشکیل شده باشد، تعدادی از این عوامل عبارتند از:مشکلات و دعوا احساسی با خانواده، مشکلات بین پدر و مادر، ترس از تنبیه شدن، داشتن افکار منفی نسبت به خود، دعوا با دوستان و همسایگان هم سن و سال، خراب شدن وسایل، تکالیف بسیار زیاد مدرسه، عقب افتادن تحویل تکالیف، مورد آزار و اذیت کسی قرار گرفتن همینطور موارد دیگری که تا حد امکان باید از بوجود آمدن آن‌ ها جلوگیری کرد.
استرس تنها عامل نمی باشد؛ بلکه به شرایط روحیه‌ای کودک و اعتماد به نفس او هم بستگی دارد. فرض کنید کودک به جز داشتن استرس، نتواند حرف دلش را هم به ما بگوید یا خواسته‌ خود را بیان نماید، در این شرایط کودک احساس تنهایی می‌ کند و حرف خود را بازگو نمی‌ کند، به همین دلیل به عروسک‌ هایی پناه می‌برد که تداعی‌ گر انسان ها هستند و در نتیجه، عروسک رفیق صمیمی فرزندمان برای درد و دل‌ هایش می‌شود.

2-تنش های زیاد در خانواده و ترس از تنهایی
یکی از دلایل جدی وابسته شدن بچه ها به عروسک تنش‌ های بیش‌ از حد در خانه است. وجود این بحث‌ ها و تنش‌ ها افکار کودک را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد، به همین خاطر نسبت به افراد خانواده بی‌ اعتناتر شده و عروسک را به عنوان شاخص اصلی محبت برای خود انتخاب می‌کند.
تا به اینجا موارد متعددی در رابطه با علت وابستگی کودک به عروسک را بررسی کرده‌ایم اما یکی از دلایل بسیار معروف این موضوع، ترس کودکان از تنها خوابیدن است. کودک عروسک را در زمان خواب با خود حمل می‌کند تا این احساس ترس از بین برود، در حالی که این عروسک باربی هیچ حرکتی نمی‌کند اما هرچه لطیف تر باشد، برای کودکان بیشتر مایه آرامش خواهد بود و اگر هر شب تکرار شود بیشتر و بیشتر باعث وابستگی می‌شود.
3-نوع شخصیت کودک
اینکه تمامی موارد را به «ترس، استرس و تنش» ربط دهیم آنچنان جالب نیست. شاید بسیاری از کودکان هیچ اضطراب و استرس خاصی نداشته باشند اما به دلیل جنسیت و اخلاقی که خدا به آنها اعطا کرده است، بیشتر از هرچیز دیگری به عروسک ها علاقه مند می‌شوند. پس همه این موارد منفی و از سر مشکل روحی نمی باشند.

چگونه چیزی را به جای عروسک جایگزین کنیم؟
از تنش‌ها، تنهایی خوابیدن و تولید احساس بالاتر از حد جلوگیری کنید، در ضمن در این مسیر دادن روحیه انرژی بخش و افزایش اعتماد به نفس را نیز به هیچ وجه فراموش نکنید. در ادامه موارد مهمی را برای سرگرم کردن کودک معرفی خواهیم کرد تا بتوانیم جایگزین هدفمند، مناسب و درستی را انتخاب کنیم، این جایگزین به این معنی نیست که ارتباط کودک با عروسک را به طور کامل قطع کنید، بلکه باید در طول زمان و با بالا رفتن سن فرزند، این کار را انجام دهید.
کنسول‌ های بازی، بازی‌ های خانوادگی، ایده برای سرگرمی کودک، تهیه اسباب بازی های سرگرم کننده و ساخت و سازی مانند تهیه فیلم و انیمیشن و تماشای آن با خانواده، برطرف کردن کمبودها، ارتباط با دوستان واقعی و موارد دیگری که با فکر کردن به آن‌ ها می‌ توانیم از وابستگی مشکل آفرین کودک به عروسک جلوگیری کرده و آن‌ ها را با محیط واقعی، بازی‌ های ویدیویی و سرگرمی‌ های خانوادگی رشد و توسعه فردی دهید.

علت وابستگی کودک به عروسک
بازی کردن برای کودکان مانند یک حوض کوچکی است که ماهی های کوچک قرمز رنگ در آن شنا می کنند و برای ماهی ها بزرگی و کوچکی حوض مهم نیست تنها مساله مهم احساس لذتب خشی است که با بازی کردن و شنا کردن بدست می آورند. پس همان طور که نباید ماهی را از حوضش جدا نمود، کودک نیز برا شادی، زندگی و آرامش نیاز به بازی کردن و عروسک بازی دارد.
وابستگی بیش از حد کودک به عروسک و اسباب بازی هایش نشانه این می تواند باشد که کودک در بازی با عروسک دخترانه و یا حتی عروسک های باربی، می تواد اقتدار و برتری طلبی و شخصیت برتری طلب خود را نشان دهد و عروسک و لباس هایش را به هر شکلی که می تواند در بیاورد و با آنها مانند پدر یا مادرش برخورد نماید و مطمئن هستند که هیچ گونه برخورد تند و خشنی را از ظرف آنها نمی بینند.
نشانه دیگر این است که کودکان دوست دارند که همیشه از طرف والدین و اطرافیان مورد توجه قرار بگیرند و برخی از رفتارهای گاها خشن با عروسک هایشان می تواند نشانه جلب توجه باشد. پدر و مادرها باید توجه ویژه ای به این کودکان وابسه داشته باشند و حواسشان به رابطه ای هر کودک با اسباب بازی هایش دارد، باشد. چرا که این مدل ارتباط مانع از رشد عاطفی و اجتماعی کودک و کسب مهارت های ارتباطی است.
برخی دیگر از نشانه ها
گاهی اوقات این ارتباط نشانه نداشتن احساس امنیت است و کودک می خواهد با حضور عروسک اش از تنهایی در بیاید. مثلا زمانی که قرار است به مهد کودک برود و در آنجا هنوز نتوانسته دوستی پیدا کند، دوست دارد با خود یک اسباب بازی را ببرد. در اکثر موارد این رفتار طبیعی است و به مرور زمان از شدت آن کاسته می شود.
کودکانی که والدین آنها در منزل حضور زیادی ندارند و همیشه در حال دعوا و پرخاشگری هستند و رابطه خوب و پایدار با آنها ندارند، بیشتر دچار این اختلالات رفتار می شوند و به عروسک ها پناه می برند.

کنترل وابستگی کودک به عروسک
در بسیاری از این موارد شاهد این موضوع هستیم که والدین با روشی بی رحمانه قصد دارند این وابستگی را ازبین ببرند. باید این نکته متذکر شود که والدین نه تنها این اجازه را ندارند که با فرزند خویش به شکل ظالمانه رفتار کنند، بلکه می بایست از این توانایی برخوردار باشند تا بتوانند خود را جایگزین عروسک کنند و در تلاش باشند تا این میزان از علاقمندی کودک نسبت به عروسک خویش را به سمت خود انتقال دهند. 

1-رفتار توام با محبت
اولین و مهم ترین روش در کاهش میزان وابستگی کودک به عروسک خویش این است که والدین به نحوی با کودک خود رفتار کنند تا بتوانند حس اعتماد و از همه مهم تر حس امنیت کودک نسبت به والدین خود را تقویت کرده و باعث نزدیکی کودک به ایشان شود.
ما در بسیاری از مواقع شاهد این موضوع هستیم که والدینی به مشاوران و روانشناسان مراجعه کرده و به نحوی با رفتار خویش میزان امنیت کودک نسبت به خود را به نحوی کاهش داده اند که کودک این احساس امنیت را از عروسک خویش طلب می کند. در این موقع ایراد از والدینی بوده است که نتوانسته اند با رفتاری مهربانانه و با عطوفت بسیار، کودک خود را به سمت خویش کشانده و باعث شوند کودک بتواند به ایشان به عنوان والدینی مهربان اعتماد کند.

2-توجه به کودک
کودکان از والدین خود و بزرگتر ها می آموزند که چگونه و به چه شکل رفتار کنند. به همین دلیل در بسیاری از موارد کودکان با آموختن رفتاری از طرف بزرگتر ها، با شوق و ذوق این رفتار را در مظهر دید والدین خویش قرار داده و انتظار دارند والدین نیز بتوانند این رفتار را مشاهده و تایید کنند.
در این موقع است که کودکان در می یابند مورد توجه والدین قرار گرفته و به طور ناخودآگاه به سمت والدین خویش کشیده می شوند. اما در برخی مواقع والدین این رفتار درست کودک را دیده و با بی توجهی از این رفتار عبور می کنند. در این موقع است که کودک تصور می کند اهمیتی برای والدین خویش ندارد و به همین دلیل از ایشان فاصله گرفته و به سمت عروسک خویش کشیده شده و این رفتار را در مقابل عروسک خود به نمایش می گذارد.

3-دادن مسئولیت های کوچک به کودک
این که با واگذار کردن مسئولیت های کوچک به کودک خویش این احساس را به کودک بدهید که او را می بینید و از او درخواست هایی دارید و با دادن مسئولیت به این کودک می توانید به او حس مهم بودن بدهید، باعث می شود که کودک بتواند به والدین خود اعتماد کرده و این اعتماد باعث می شود به جای عروسک، به والدین خود نزدیک شود. این نزدیکی هم برای والدین و هم برای کودک بسیار دل چسب است و به همین دلیل می تواند وابستگی خود به عروسک خویش را کاهش داده و علاقمندی بیشتری به والدین خود پیدا کند.

سخن آخر
در انتها باید بیان شود که والدین می توانند به روش های بسیار زیادی که می توانند توسط مشاوران و روانشناسان از آن ها آگاه شوند، مشکلات و اختلالات کودکان خود را ازبین ببرند. به همین دلیل توصیه می شود که والدین در این مواقع حتما از مشاوران و روانشناسانی که در حوزه ی کودکان تخصص داشته و فعالیت می کنند، کمک گرفته و با مراجعه به ایشان و دریافت راهکار های مناسب از آن ها، بتوانند به بهترین شکل ممکن با مشکلات کودکان خود کنار آمده و این مشکلات را حل کنند.

منبع : حامی زندگی