این داروها دروازه ورود به اعتياد است!

هشدار وزارت بهداشت درباره افزایش مصرف ترامادول در بین جوانان بیش از قبل شده است؛ دارویی که پیش از این برای التیام عوارض سوءمصرف مخدر با شدت بالا تجویز می شد حالا یکی از متهمان ردیف اول وارد کردن نوجوانان و جوانان کم سن و سال به دنیای اعتیاد است.مصرف کنندگان از آرامش و خلسه چند ساعته بعد از مصرف ترامادول می گویند و متخصصان از پیامد های جبران ناپذیری که این دارو از خود به جا می گذارد.

  وقتی درد داری، دکتر برایت مورفین تجویز می کند، چقدر آرامش می‌گیری؟ حالا تصور کن که ترامادول، همین آرامش چهاربرابر می کند.» این‌ها را حسام می‌گوید که تجربه خوردن قرص ترامادول را دارد: «همان روز اول فهمیدم که اگر ادامه بدهم، در مدت کوتاهی به آن وابسته می‌شوم برای همین به سختی خودم را از آن جدا کردم» و برای همین هم دیگر مصرف نمی‌کند؛ می‌گوید خودم را از اعتیاد نجات دادم. حسام برایمان تعریف می‌کند که در بین دوستان و رفقایش، ترامادول به قرص مهربانی معروف بوده است؛ از آن مهربانی‌هایی که باعث می‌شود غم و دردشان را یادشان برود و مدام بخوابند: «برای همین است که همه وابسته‌اش می‌شوند؛ خیلی فرقی با اعتیاد با دیگر مواد مخدر ندارد. اعتیاد، همین است دیگر؛ چیزی که نتوانی از آن دل بکنی!» و آن‌ها هم نمی‌توانند.»

مصرف های خارج از دز
ترامادول داروی جدیدی نیست اما این روزها به واژه پرتکراری در بین جوانان تبدیل شده است: «ترامادول یک مسکن با ریشه مواد مخدر است که در داروخانه‌ها موجود است و تنها در شرایطی ضروری تجویز می‌شود.» این را دکتر محمد جمالو، کارشناس اعتیاد می‌گوید که معتقد است ترامادول دست‌کمی از تریاک و هروئین و... ندارد:« در حقیقت ما با مسکنی روبرو هستیم که داروی بسیار خطرناکی است و مصرف خارج از دز آن باعث می‌شود آسیب‌های متعددی به بدن فرد مصرف‌کننده وارد شود.» جریانی که می‌تواند در نهایت فرد را تبدیل به یک فرد معتاد کند؛ آن هم از نوع شدید! ترکش سخت است؛ خیلی سخت. این تجربه قریب به اتفاق کسانی است که ترامادول مصرف کرده‌اند:« ترک اعتیاد به مواد مخدر چطور است؟ این هم همان است. اعصابت به هم می‌ریزد، کلافه‌ای و توان انجام خیلی از کارها را نداری.» انگار که گول زدنی وجود ندارد؛ تو معتاد شده‌ای.

یک آرامش پوشالی
از همان اولین ماه‌های فراگیری کرونا، کارشناسان به میدان آمدند و از دوران خطرناک پساکرونا گفتند؛ از دورانی که کرونا آرام‌تر شده، تعداد مبتلایان و فوتی‌های ناشی از این ویروس، روندی نزولی به خودش گرفته، دیگه خبری از خانه‌نشینی، دورکاری و قرنطینه‌های سراسری نیست. اما این آدم‌ها که روزهای سختی را گذرانده‌اند، دیگر همان آدم‌های سابق این پاندمی نخواهند بود. آن‌ها هشدار دادند که مراقب سلامت روح و ذهن خودمان و اطرافیان‌مان باشیم و اجازه ندهیم این شرایط سخت و طاقت‌فرسا، سلامت روان‌مان را نشانه بگیرد. با وجود همه این هشدارها، اما همان شد که از آن می‌ترسیدیم. افزایش میزان مراجعه به روانشناسان و روانپزشکان در ماه‌های اخیر، نشان‌دهنده فرا رسیدن همان آشفتگی جامعه در دوران پسا کرونا است. اما افزایش میزان مصرف قرص ترامادول و هشدار وزارت بهداشت درباره قشر جوان هم یکی دیگر از همین نشانه‌ها است؛ جریانی که نشان می‌دهد، آرامش به یکی از دست‌نیافتنی‌ترین عناصر در دوران پسا کرونا تبدیل شده است؛ آنقدر که برای دست‌یابی به آرامش، جوان‌های زیادی به ترامادول روی می‌آورند.

این قرص را از دسترس خارج کنید
قانونی‌اش این است که بدون تجویز پزشک، دسترسی به این دارو نداشته باشیم. در واقع فروش بدون نسخه ترامادول در داروخانه ممنوع است اما هستند کسانی که می‌گویند برخی داروخانه‌ها، به صورت غیرقانونی، به واسطه این قرص برای خودشان درآمدزایی می‌کنند: «عطاری‌ها هم که جای خود دارند؛ برخی از آن‌ها نه ترامادول به صورت خشابی بلکه به صورت دست‌سازش را تهیه می‌کنند و به عنوان ماده‌ای آرام‌بخش و خواب‌آور می‌فروشند.» این را یکی از کسانی که می‌گوید که مدت‌ها ترامادول مصرف می‌کرده است و هر زمان که دستش خالی می‌شده، به سراغ برخی از این عطاری‌ها می‌رفته است. اما دکتر محمد جمالو، از موارد مصرف ترامادول، با تجویز پزشک می‌گوید:« برای رسیدن به آرامش یا رفع مشکلات زناشویی؛ برای هرچه که مصرف شود، باید تحت نظر و نظارت پزشک صورت بگیرد. در غیر این صورت، آسیب‌زننده و دروازه‌ای برای ورود به پرتگاه اعتیاد است.» او می‌گوید ترامادول نه‌تنها خطر اعتیاد به همراه دارد بلکه گاهی ممکن است سلامت جسمانی مصرف‌کننده را هم خطر بیندازد:« در صورتی که فردی بیش از 6 قرص صد میلی‌گرمی استفاده کند، دچار تشنج خواهد شد.» این‌ها را می‌گوید که حواس‌ها را به تبعات مصرف ترامادول بدون مراجعه و تجویز پزشک جمع کند.

آغازی برای انتخاب های خطرناک تر
این خاصیت ترامادول است؛ اینکه درد را تسکین می‌دهد: «ترامادول بر پایه تریاک است و همین هم منجر به تسکین درد فرد مصرف‌کننده می‌شود.» اما به چه قیمتی؟ واقعیت این است که ترامادول آنقدر اثرات سو نسبت به فوایدش دارد که جوان‌ها اگر می‌خواهند سالم بمانند، به آن حتی نزدیک هم نباید بشوند. این واقعیتی است که دکتر جمالو با اشاره به تعداد جوان‌هایی که در کمپ‌های ترک اعتیاد هستند و به ترامادول معتاد شده‌اند می‌گوید: «حتی بعضی از آن‌ها، با مصرف ترامادول شروع کرده‌اند؛ اقناع نشده‌ و درگیر مواد مخدری دیگری شده‌اند.»
در این میان، اما افراد زیادی هستند که ترامادول مصرف کرده‌ و تغییر خاصی در سبک زندگی و وضعیت سلامت‌شان احساس نمی‌کنند: «خوب است بدانیم که اعتیاد و درگیر شدن به مواد مخدر به صورت جدی، یک زمان معین  دارد که وقتی فرا برسد، فرد را با خود خواهد برد. پس اگر کسی معتقد است که ترامادول خورده و اتفاقی برایش نیفتاده، هنوز به آن زمان نرسیده.» آن‌وقت است که به محض اینکه زمانش از راه برسد، از شرایط عادی خارج می‌شود و همه‌چیز برایش تاریک و خطرناک خواهد شد. آن وقت است که دیگر ترامادول پاسخگوی نیازهای فرد نیست و او به این شیوه به سمت مواد مخدر سنگین‌تر می‌رود. دکتر جمال‌لو می‌گوید تنها ورزش و مراجعه به روانشناس و تراپیست می تواند جایگزین ترامادول و دیگر آرامبخش های اعتیاد آور در دنیای مدرن باشند: «این روزها همه ما به تحرک بیشتر نیاز داریم. خداوند برای رهایی از غم و افسردگی هورمون هایی را در بدن قرار داده است که با ورزش منظم و ایجاد روحیه بخشی و بکاربردن راه های ترک استرس این هورمون ها در بدن آزاد می شوند و دیگر نیاز به رفتن به سمت این داروهای خطرناک نیست. والدین باید شرایطی را فراهم کنند تا ورزش و داشتن یک روانشناس حادق و مراجعه به آن جزو روتین زندگی نوجوان و جوانان‌شان بشود. با کمک گرفتن از این دو راهکار تا حدود زیادی افسردگی را می‌توان در این گروه سنی مهار کرد.»