آیا کارگردان مشهور ایرانی سارق است؟
ماجرا پیست؟
پس از اکران فیلم سینمایی «قهرمان» در ایران آزاده مسیح‌زاده کارگردان مستند «دو سر برد دو سر باخت» مدعی شد که اصغر فرهادی فیلم سینمایی «قهرمان» را بدون دریافت مجوز از او با تأثیرپذیری فراوان از این مستند ساخته است.مسیح‌زاده به عنوان یکی از شاگردان اصغر فرهادی در موسسه کارنامه برای قضاوت دقیق کارشناسان فرهنگی هنری، منتقدان و همچنین سینماگران و مخاطبان و به درخواست انجمن مستندسازان فیلم مستند «دو سر برد دو سر باخت» را در دسترس عموم قرار داد و بسیاری پس از مشاهده این فیلم ادعای مسیح‌زاده را تأیید کردند.
مسیح‌زاده در صفحه اینستاگرامش نوشت:
سوژه یابی، تحقیق و پژوهش این فیلم را خودم انجام دادم. و در سال ۱۳۹۷ به هشتمین جشنواره شیراز و شصتمین جشنواره منطقه ای همدان فرستادم که در اولی جایزه ویژه هیات داوران و در دومی منتخب بهترین پژوهش شد. و متاسفانه در همان سال مجبور به توقف ارسال به جشنواره ها شدم.همان زمان برخی شاگردان اصغر فرهادی به حمایت از این کارگردان پرداختند و صنف مستندسازان نیز در بیانیه‌ای به این اتفاق واکنش نشان داد اما هیچ قضاوتی در این بیانیه وجود نداشت و در نهایت قضاوت درباره این موضوع پر تکرار در سینمای ایران را به بیننده‌های دو فیلم سپرد.گروه سازندگان «قهرمان» نیز در بیانیه‌ای تاکید کردند ادعای کپی بودن تازه‌ترین اثر سینمایی اصغر فرهادی از این مستند، مبنای حقوقی نداشته و حاصل عدم اطلاع از قوانین کپی‌رایت و از سوی دیگر، ارائه اطلاعات ناقص و روایت‌های تحریف شده است.
چندی بعد وکیل اصغر فرهادی در بیانیه‌ای به دفاع از او پرداخت و نوشت: فارغ از این که آن فیلم مستند است (بر اساس شخصیت‌های واقعی دخیل در اتفاق) و این یکی داستانی (با فیلمنامه نگارش شده فرهادی و بازیگران و ...)، اساسا موضوع و درون‌مایه فیلم آزاده مسیح زاده با خوانش و درون‌مایه فیلم فرهادی 2 جهان متفاوت از هم است.برخی سینماگران نیز از این کارگردان مطرح سینمای ایران حمایت کردند و اعتقاد اکثریت آن‌ها بر این بود که یک فیلم داستانی ساخته شده از یک اثر مستند نمی‌تواند کپی‌برداری تلقی شود و آن را می‌توان نوعی اقتباس دانست.پس از چند روز که این حواشی در فضای مجازی ادامه داشت و برخی اصغر فرهادی را محکوم به سرقت هنری می‌کردند و برخی به حمایت از او می‌پرداختند موسسه کارنامه به این اتفاق واکنش نشان داد و در بیانیه‌ای تلویحاً به حمایت از آزاده مسیح‌زاده پرداخت.به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان فرهنگی هنری این حاشیه بزرگ به ضرر بزرگی برای اصغر فرهادی ختم شد و او نتوانست برای کسب سومین اسکار به رقابت بپردازد و به جمع نامزدهای نهایی راه پیدا کرد. نکته جالب توجه این است که پس از عدم راه‌یابی این فیلم به آکادمی اسکار، رسانه‌های معتبر آمریکایی نیز به این مسئله پرداختند و شائبه عدم رعایت حقوق مولف توسط اصغر فرهادی در ساخت «قهرمان» را مطرح کردند.
آزاده مسیح‌زاده در گفت‌وگو با وب‌سایت گذارنیوز گفت که بازپرس دادسرای فرهنگ و رسانه تهران پس از چند ماه رسیدگی به شکایتش از اصغر فرهادی مبنی بر سرقت هنری و ساخت فیلم قهرمان بر اساس مستند «دو سر برد، دو سر باخت»، مستندات شکایت را کافی تشخیص داده و قرار جلب به دادرسی علیه فرهادی صادر کرده است.
در واکنش به این خبر، کاوه راد، وکیل آقای فرهادی، هم با اعلام این‌که از سه شکایت علیه فیلم «قهرمان»، دو مورد دیگر رد شده، گفت «این قرار به‌منزله حکم نهایی دادگاه نیست و بخشی از روند دادرسی است».
مسیح‌زاده تأکید دارد که متن هجده صفحه‌ای قرار جلب به دادرسی علیه اصغر فرهادی در روز ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ به دو طرف طرف ابلاغ شده است.فرهادی پاسخ داد؛
اما فرهادی در حاشیه جشنواره کن، در پاسخ به سوالی در این‌باره گفت: «من هیچ وقت مستقیماً در این مورد صحبت نکرده‌ام. بسیاری از اطلاعاتی که شما داده‌اید، نادرست بود و بعدا در رسانه‌ها اصلاح شد. بنابراین فکر می‌کنم باید با توجه به اطلاعات صحیح، وضعیت را اصلاح کنیم.»
او افزود: «این مستندی بود که در یک ورکشاپ من تولید شد. من درباره ساختش با دانشجو (آزاده مسیح‌زاده) صحبت کردم. اما خیلی بعد، فیلم « قهرمان» را ساختم. و نمی‌توان آن را روشی برای سرقت دانست. در واقع، در «قهرمان»، آن‌چه هست، کاملاً متفاوت است.»
این کارگردان ادامه داد: «کاری که ما انجام می‌دهیم، ساختن فیلم‌های داستانی است و کاری که من در فیلم « قهرمان» انجام دادم به ورکشاپی که به آن اشاره شد، مربوط نیست. «قهرمان» فقط بر اساس یک رویداد بود. این مستند و فیلم من، به سادگی بر اساس اتفاقاتی است که دو سال قبل از آن ورکشاپ افتاده است، زمانی که رویدادی رخ می‌دهد، توسط مطبوعات کشف می‌شود و سپس به اطلاع عموم می‌رسد، شما می‌توانید آن‌چه را که دوست دارید، در باره آن رویداد بسازید؛ شما می‌توانید داستانی بنویسید یا فیلمی درباره‌اش بسازید بدون این‌که یکی، کپی دیگری باشد.»
فرهادی تاکید کرد: «می‌توانید به اطلاعات مربوط به این رویداد نگاه کنید. «قهرمان» تنها یک تفسیر از این رویداد است در حالی‌که ساخته خانم مسیح‌زاده، یک مستند بود، اصلاً همان برداشت نبود. این مسئله، الان توسط دادگاه بررسی می‌شود. یک هیئت منصفه برای قضاوت در این پرونده وجود خواهد داشت. مفادی برای پرونده وجود دارد که حکم درباره‌اش باید صادر شود. اما ما نمی‌دانیم که این پرونده چه زمانی رسیدگی خواهد شد. حتی گفته شده که من محکوم شده‌ام که اشتباه است. این یک فرآیند بسیار طولانی است. بدیهی است که مقداری احساس ناخوشایند ایجاد کرده، اما فیلم من بر اساس آن مستند ساخته نشده است.»
بیشتر بخوانید
- اصطلاح کنایه‌آمیزِ «ترانه» علیه کارگردان معروف
منبع : برنا
