رپ یک واقعیت تازه کار اجتماعی

لیلا ماهر روان شناس و عضو رسمی نظام روان شناسی گفت: موسیقی یکی از پرکاربردترین هنر‌ها در بین جوانان است، به گمان اگر بتهوون، واگنر، موزارت و باخ، امروز زنده بودند چه سبکی را برای نمایشِ موسیقی درونی نبوغ و جنون خود برمی‌گزیدند؟ همان طور که در روانشناسی عده‌ای به روانشناس زرد مشهورند در موسیقی هم خیلی مهم است که به چه میزان به معنا و مفهوم چیزی که گوش می‌دهیم توجه کنیم.

به گفته ماهر، رپ سبکی از موسیقی با کلام امروزی است که در آن خواننده عبارات و کلمات موزون را بصورت ریتمیک به همراه موسیقی ساده‌ای بیان می‌کند، موسیقی رپ حدود ۱۰۰ سال پیش در بخشی از مناطق آمریکای شمالی به وجود آمد، این نوع موسیقی بسیار ساده و به صورت پاپ بود که تنها گفتارش تغییر پیدا کرده بود.

ماهر گفت: در واقع می‌توان موسیقی رپ را نوعی موسیقی اعتراض آمیز خواند که مردمان آمریکای قدیم از طریق آن اعتراض خود را به سیاست‌ها و عملکرد دولت خود نشان می‌دادند، پس از گذشت حدود پنجاه سال از ظهور موسیقی اعتراض آمیز آمریکایی، رفته رفته موسیقی رپ به سمت خود پرستی و انتقاد و توهین پیش رفت و حدود ۸۰ درصد از جوانان آمریکا و ۹۰ درصد از اروپا‏ئیان را به سمت خود جذب کرد.

او می‌گوید: در کشور ما از حدود سال ۱۳۸۳ اکثر جوانان تحت تاثیر این موسیقی قرار گرفته اند و امروزه موسیقی رپ فارسی به شدت در میان نوجوانان و جوانان ایرانی رواج پیدا کرده است، عواملی، چون خصلت داستان­ گویی این نوع موسیقی، اعتراضی بودن، جدید بودن و سهولت خوانندگی در این سبک، جذابیت این نوع موسیقی را برای نسل جوان افزایش داده است.
زمینه اجتماعی موسیقی رپ از قوی‌ترین نوع این موسیقی است
به گفته ماهر، موسیقی رپ به سه نوع اجتماعی و گنگ و عاشقانه تقسیم می­شود. رپ اجتماعی، به مسائل اجتماعی جامعه، چون نابرابری، فقر، فحشا، مواد مخدر و بی عدالتی می­ پردازد و به­ زعم بسیاری، این سبک از قوی­‌ترین سبک­‌های موسیقیایی برای بیان مسائل و مشکلات اجتماعی به شمار می­ رود. رپ گنگ یا گنگستا که جنبه‌های خشن و مبارزه جویانه دارد در بین زبان کوچه و بازار به دنبال صدای خود می­ گردد، در این سبک «رپ خوان‌های خیابانی» به رقابت با یکدیگر (یا به اصطلاح شاخ بازی) و قدرت نمایی گروه­ هایشان و مسخره کردن همدیگر (دیس کردن) می­ پردازند.
به گفته ماهر، رپ عاشقانه بیشتر به روابط عاطفی می­ پردازد، در حال حاضر رپ عاشقانه بیش از دیگر انواع دیگر رپ، مورد اقبال مخاطبین این سبک موسیقی در ایران قرار گرفته است، حال چگونه از به انحراف کشیده شدن جوانان جلوگیری شود؟ چرا که وقتی موسیقی رپ فارسی دارای مجوز نباشد، این موسیقی زیرزمینی می­‌شود.

ماهر گفت: وقتی این موسیقی زیرزمینی شد، نظارت دولت بر آن به حداقل می­‌رسد و با کاهش نظارت دولت بر این سبک موسیقی، انحراف در مسیر تولید و توزیع آن بیشتر می­‌شود.

به گفته ماهر، تمجید از مواد مخدر و کاربرد الفاظ رکیک از انحرافاتی است که موسیقی زیرزمینی ایران را تهدید می­‌کند و به منظور مبارزه با آن چاره­‌ای نیست جز این که سعی در پالایش این سبک موسیقی شود.

او گفت: رعایت قوانین حداقلی به عنوان شرط گرفتن مجوز برای آلبوم‌های موسیقی رپ می­تواند نقش بسیار موثری در هدایت این سبک موسیقی داشته باشد، همان طور که در گذشته نیز موسیقی رپ فارسی بدون مجوز نهاد‌های رسمی و حمایت آنان توانسته است به رشد و پیشرفت چشمگیری نائل آید و طیف گسترده­‌ای از نوجوانان و جوانان را در زمره مخاطبان و طرفداران خود دربیاورد.
این کارشناس ادامه داد: در آینده نیز در صورت عدم اعطای مجوز به این سبک موسیقی و برخورد‌های قهرآمیز احتمالی با خوانندگان آن‌ها نخواهد توانست مانعی بر سر راه توسعه رپ فارسی بوجود آید. برخورد‌های نامعقول و قهری با رپر‌ها نه تنها تاثیری در کاهش مشکلات حواشی این سبک موسیقی ندارد بلکه می­‌تواند به مضاعف شدن این مشکلات منجر شود.
به گفته ماهر، موسیقی رپ فارسی، مشکلی ذاتی ندارد و می­‌تواند به عنوان یکی از سبک‌های پرطرفدار در عرصه موسیقی کشور حضور داشته باشد و مخاطبان خود را از میان لایه­‌های مختلف اجتماع پیدا کند. بسیار دیده شده است که جوانان با شنیدن این موسیقی‌ها در ماشین‌های خود در اتوبان‌ها چگونه ویراژ می‌دهند و جان خود و بقیه را به خطر می‌اندازند، اگر در یک شرایط روحی عادی باشی اصلاً نمی‌توانی به این نوع موسیقی گوش کنی، کسانی هستند که هم زمان با مصرف قرص‌های روان گردان این نوع آهنگ‌ها را گوش می‌کنند و ریتم این آهنگ‌ها به اینکه آن‌ها بیشتر در حس رویایی و یا توهم خود فرو بروند کمک می‌کند.

به گفته ماهر، ریتم تند و بسیار هیجان دار این نوع موسیقی تأثیر منفی مستقیم بر اعصاب شنونده دارد، همان طور که یک موسیقی ملایم و لایت، به آرامش روحی کمک می‌کند این موسیقی‌های تند روح را خراش می‌دهد.

این روان شناس می‌گوید: رپ در جایگاه سبک موسیقی و علاقه گروهی از نوجوانان ایرانی به آن، یک «واقعیت» جدید اجتماعی است و به‌نظر می‌رسد که تلاش برای بالابردن سطح کیفی محصولات این سبک موسیقی (اعم از سطح ترانه‌ها و آهنگ‌ها) و بومی‌کردن آن، متناسب با فضای اجتماعی و فرهنگی کشور، می‌تواند بهترین روش برای مقابله با این پدیده فرهنگی باشد.

 

منبع : باشگاه خبرنگاران جوان