زنگ خطر انفجار خانواده!

تابناک جوان :  تاکنون در هزاران جشنواره و همایش و برنامه ملی، محلی و رسانه ای به ارزش گذاری و تجلیل از مشاغل، حرفه ها و دیگر بافتارهای اجتماعی و سازمانی پرداخته شده است، اما در هیچ برنامه ای قشر عظیم زنان تلاش گر و ستون های نامرعی نظام خانواده دیده نشده و مورد توجه قرار نگرفته اند.

این در حالی است كه شواهد نشان می دهد هیچ گونه برنامه استراتژیک و دارای ثبات علمی و کاربردی ای در کشور برای زنان خانه دار وجود ندارد. حتی طرح عنوان زن خانه دار و مطرح کردن این واژه مناسب نیست و نیاز است برای این واژه که در میان جامعه و فرهنگ دارای بار معنایی غیر مناسبی است و نگاهی با بار منفی نسبت به آن وجود دارد، تغییری صورت گیرد و این تغییر را در سطوح فرهنگی، برنامه ریزی و اجرایی لازم است انجام دهيم.

از همين رو با دكتر داريوش يوسف وند، روانشناس باليني و مدرس دانشگاه همكلام شده ايم. مشروح اين همكلامي را در ادامه مي خوانيد.

******

زنان خانه دار و زنانی که مسئولیت مدیریت و برنامه های خانه و خانواده را در منزل پذیرفته اند و در حال انجام فعالیت های مربوط به سلامت و پایداری ساختار و خدمات خانواده هستند، لازم است دارای تعریفی ساختارمند و احترامی بیشتر و ارزشمندتر باشند تا احساس ارزشمندی در آنها تقویت شود. تفاوتی که فرهنگ و جامعه بین زن خانه دار و زن شاغل می بیند و مقایسه ای که ناخودآگاه صورت می گیرد، منجر به شکل گیری سوگیری هایی نسبت به خانه داری شده است.

اهمیت زن خانه دار بسیار بیشتر از وزارت آموزش و پرورش است. اهمیت شغل تربیت و آموزش بر کسی پوشیده نیست اما قطعا برای تصدی این شغل نیاز به طی دوره های آموزشی، تحصیلات آکادمیک و... است و افراد برای فعالیت در این حرفه با هدف تربیت نسلی کارآمد و فرهیخته حقوق، بیمه و... دریافت می کنند.

چنانچه واقع گرا باشیم، می بینیم که فرزندان فقط یک چهارم زمان 24 ساعت را در اختیار آموزش و پرورش هستند و بقیه این مسئولیت را والدین به دوش می کشند و در این بین زنان خانه دار تمام وقت به این مهم می پردازند.

چنانچه دولت در حوزه تربیت و آموزش نیروی انسانی مسئول است، سوالی که در ذهن متبادر می شود این است که چرا جایگاهي براي زن خانه دار در این بین دیده نمی شود و هیچ گونه حقوق فردی، اجتماعی، منزلتی، فرهنگی و سیاسی برای او تعریف نمی شود؟ بي ترديد بی اهمیت بودن به این جمعیت عظیم زحمت کش، منجر به آسیبی در هم اکنون و دورنمای جامعه خواهد شد.

احساس بی ارزشی و بیهودگی ای که زن خانه دار به واسطه فرآیند غلط و آسیب زای فعلی در پیش دارد، او را به سمت آسیب، طلاق، روابط فرا زناشویی، پوچی، خستگی، افسردگی، غمگینی و از همه مهمتر فرسودگی سوق خواهد داد. نداشتن حقوق مدنی، اقتصادی و منبع درآمد زن خانه دار، منجر به تلاش او برای گرایش به اشتغال به منظور کسب درآمد شده و این تلاش نيز منجر به آسیب و گسست بنیاد خانواده مي شود.

این آسیب ها نهايتا طلاق را در پی خواهند داشت و به سوء استفاده های مالی و... صاحبان مشاغل از این جمعیت عظیم فرسوده ختم خواهد شد. خلاء عظیمی از تدبیر و سیاست گذاری در این بین مشاهده می شود. بنیاد خانواده با این اوضاع سالم نخواهد ماند. در پس اين امر نظام خانواده متزلزل مي شود و در نهايت طلاق رخ خواهد داد. با نگاهي دوراندیشانه تر به موضوع، بي شك اين امر منجر به کاهش موالید به خاطر فرسودگی ناشی از این شرایط خواهد شد.

اگر زنان دارای احساس زنانگی فرزندآوری نبودند، قطعا در طی تحولات کنونی رخ داده در فرآیند سنت به پست مدرنیته، به هیچ وجه حاضر به فرزندآوری نمي شدند. آنچه که منجر به تداوم نسل شده، نه بستر سلامت و مبتنی بر کرامت جامعه، بلکه غریزه مادری در زنان است که منجر به پذیرش مسئولیت مادری و فرزندآوری آنها شده است.

آیا زن خانه دار، زنی است که تنها سرویس دهنده به همسر خود باشد؟! متاسفانه امروزه زن خانه دار، زنی است که دارای یک کاربرد تعریف شده قالبی است. امروز زن خانه دار، زنی است که مجری یک فرآیند فرهنگی غلط است. زنی که وظیفه تولید و پرورش فرزند و سرویس دادن به فرزند و همسر خود را بدون هیچ گونه حمایت قانونی، اخلاقی، فرهنگی، اقتصادی ای بر عهده دارد.

در لایحه بودجه، سیاست گذاری کلان، برنامه های فرهنگی و... زن خانه دار، زنی است که با وجود امنيت نظام خانواده و حركتش در چارچوبی سالم و با هدف تربیت نسلی خردمند و ایجاد بستری از آرامش و هدایت گری پر عاطفه و فداکار، باز هم مورد توجه قرار نگرفته است. تاکنون در همایش هاي علمی، تخصصی، فرهنگی و سیاست گذاری ها و... به بررسی این قشر پرداخته نشده و از زن خانه دار شايسته تقدیر، قدردانی و ارزش گذاري اي به عمل نیامده است.

زنی که هیچ وقت بازنشسته نخواهد شد. هیچ وقت مسئولیتش کم نخواهد شد. زنی که هیچ وقت دیده نمی شود. رنج هایش را در سکوت تنهایی اشک می ریزد. خانواده ای که در آن "زن" در سکوت محتوم به گریه می پردازد، خانواده ای سالم نیست و امروز زنگ خطر انفجار آن خانواده به صدا درآمده است.

چنانچه زن خانه دار دیده نشود و به زن خانه دار توجه همه جانبه نشود، سرعت فروپاشی نظام خانواده در کشور چند برابر وضع کنونی خواهد شد. کما اینکه آمار خطرناک طلاق دارای زیر ساختی عمیق از آسیب های زن خانه دار است و این هشداری است جدی برای همه.

بهنام صدقی