توصیه هایی برای سفر اربعین با کودکان
سفر اربعین برای همه مسلمانان مهم و جذاب است اما به دلیل شرایط خاص کودکان، بخشی از هموطنان عزم سفر را سخت می‌دانند. به نظر شما سفر اربعین را با کودک می‌شود رفت؟ این روز‌ها که نوای سفر اربعین در گوش همه صدا می‌کند، در بین خانواده‌ها این سوال دائم تکرار می‌شود. اما پاسخ‌ها متفاوت است. خبرنگار مهر با جمع‌آوری مطالبی که از ۱۴ مادر دریافت کرده است به گزارش و توصیه‌های زیر دست یافته است.
سخت نگیرید!
در این سفر سعی کنید خیلی خونسرد باشید. هم مادر و هم پدر کودک. این کار را بکنید تا خوش بگذرد. در این سفر باید غر زدن را کنار بگذارید. مخصوصاً آن‌هایی که امسال اولین باری است که به این دیار مشرف می‌شوند. اربعین فرصت خوبی است برای تمرین رضایتمندی.
اضافه بار نبرید!
میزان بار‌هایی که در کوله قرار می‌دهید در حدی باشد که نه با خودتان دائم بگوید‌ای وای فلان چیز را جا گذاشتم و نه در حدی باشد که طاقت و تحمل بارکشی‌اش را نداشته باشد. هنگام جمع کردن وسایل کوله و ساک خود یک لیست بنویسید و در مورد میزان لزوم بردن یا نبردن یک وسیله تصمیم بگیرید. سعی کنید وسایل ضروری را در سبک‌ترین حالت ممکن بسته بندی کنید و در کوله خود قرار دهید. مثلاً اگر کرم و یا داروی خاصی را باید همراه داشته باشید و ظرف بزرگی دارد، از قوطی‌های کوچک و یا نایلون برای مقدار کم آن استفاده کنید و تنها به میزانی بسته بندی کنید و در کوله خود قرار دهید که برای مدت سفرتان لازم دارید.
مخصوصاً لباس زیادی برای بچه‌های بالای ۸ سالن همراه خود برید، در نهایت دو دست! البته با توجه به گرمی هوا و احتمال بیماری گوارشی شلوار و لباس زیر اضافه ببرید. سعی کنید تا جای ممکن بارتان سبک باشد.
مشخصات بچه‌ها همراه‌شان باشد!
حتماً یک کیف گردنی کوچک برای پول و گذرنامه (خودتان و بچه‌هایی که با شما هستند) همراه‌تان داشته باشید. برای بچه‌ها و سالمند‌ها مشخصات‌شان را بنویسید و در یک گردن‌آویز همراه‌شان کنید.
اسم و فامیل، شماره‌ای که در عراق بشود با آن شماره با شما تماس گرفت، یک شماره تماس ایران که پاسخگو باشند، شماره گذرنامه در این کاغذ حتماً نوشته شده باشد. می‌توانید یک کارت به گردنشان بیندازید. (جا کارتی بنددار)
اسناد و مدارک غیر از گذرنامه از ایران چیزی همراه نبرید.
یک پیشنهاد: برای گذاشتن اسم و شماره تلفن برای بچه‌ها یک تکه طلق یا پلاستیک محکم مثلاً با ابعاد ۵ در ۵ سانتی‌متر روی لباس‌شان بدوزید و کاغذ حاوی اسم و مشخصات را داخل پلاستیک و داخل آن بگذارید. به این طریق گردن کودک هم به خاطر انداختن بند اذیت نمی‌شود و کاغذ از عرق و یا شستن لباس خیس نمی‌شود.
برای جلوگیری از مشکلات حین شست و شو، یک قسمت دکمه جفتی سایز بزرگ را روی قسمتی از لباس و قسمت دیگر را روی پلاستیک محکم کارت یا بند محکمی که به پلاستیک کارت وصل شده بدوزید که بتوان زمان شست و شو، پلاستیک را جدا کرد. حتی می‌توانید از گذرنامه کپی بگیرید و شماره تماس را پایین آن بنویسید.
کالسکه ببرید!
در مورد همراه داشتن کالسکه نظرات متفاوتی وجود دارد. برخی کالسکه‌های آماده در بازار را توصیه می‌کنند. برخی دیگر ویلچر را و گروهی هم انواع چرخ‌هایی که دست ساز هستند و در کانال‌ها و فروشگاه‌های عرضه ملزومات اربعین به فروش می‌رسند. در هر صورت نظرات این مادران را در چند دسته به این صورت بازگو می‌کنیم:
«ما کالسکه با خودمان می‌بریم. نه فقط جهت حمل بچه‌ها. بلکه برای حمل بار هم کارایی خوبی دارد. چون تاشو است. تا مرز هم داخل صندوق ماشین گذاشتیم و بردیم. آنجا هم می‌توانید در همان حالت بسته، بگذارید بالای ماشین‌های عراقی (باربند) که ما همین کار را می‌کردیم. هم می‌توانید باز کنید.»
«پسرم دوسال و نیمه بود که بدون همسرم با اتوبوس تا مرز رفتیم. البته با کاروان بودیم و مادرم همراه ما بودند. پیاده روی را هم تنها بودیم. حین اسکان در کربلا تازه همسرم را دیدیم. فرزندم در کالسکه کلاً یا می‌خوابید یا می‌نشست وچیزی نمی‌گفت. دائم در کالسکه بود و فقط در محیط موکب‌ها آزاد می‌گذاشتمش که بازی کند. ولی در کل مسیر داخل کالسکه بود و من کالسکه را هل می‌دادم. در کل تصور می‌کنم اذیت آنچنانی نبود.»
صندلی چرخ‌دار یا کالسکه؟
صندلی چرخ‌دار به دلیل داشتن چرخ‌های بزرگ و قوی نسبت به کالسکه در زمین‌های غیر هموار و غیر آسفالت راحت‌تر عبور می‌کند و می‌تواند دو یا چند کودک را همزمان در خود جای دهد. در این بین توجه شما را به جمع‌بندی گفت و گوی چند مادر جلب می‌کنیم:
در نظرات مختلف برای چند کودک توصیه‌های مختلفی شده بود. استفاده از صندلی چرخ‌دار برای کودکانی که در کالسکه راحت نیستند از این لحاظ مناسب است که جای نشستن کودک تنگ نیست، اما به این نکته دقت کنید که کودک در ویلچر نمی‌تواند راحت بخوابد و تنها می‌تواند با حالتی که چندان راحت هم نیست خواب کوتاهی را تجربه کند در حدی که خستگی‌اش در برود.
اما برخی از خانواده با تعداد کودکان بالا، یا از دو کالسکه استفاده می‌کنند و یا از یک کالسکه و یک صندلی چرخ‌دار در کنار هم. اغلب خانواده‌ها برای فرزندان خود تعداد کالسکه را کمتر از کودکان می‌برند که بتوانند بچه‌ها را به صورت نوبتی در فعل پیاده‌روی همراه کنند. اگر هم همزمان همه بچه‌ها خسته بودند، در همان فضا کنار همدیگر جا می‌شوند و برای مدت کوتاهی استراحت می‌کنند.
استفاده از کالسکه از این لحاظ خوب است که هم می‌توان برای نشستن کودک و یا خوابیدنش استفاده شود و هم اینکه بار و وسایل را از دسته و گیره‌های آن می‌توان آویزان کرد. البته اگر کودک داخل کالسکه نباشد باید داخل کالسکه را بار سنگین قرار داد وگرنه تعادل آن به‌هم می‌خورد و در مسیر پیاده‌روی اذیت می‌کند.
در این بین برخی از مادران کالسکه دوقلو را هم پیشنهاد می‌کنند. از نظر این دسته، کالسکه‌های دوقلو هم جای مناسبی برای بچه‌ها دارد و هم برای بار وساک‌ها بهتر است. البته که جای خواب بچه به اندازه کالسکه تکی راحت نیست و، چون فضای بیشتری را می‌گیرد، سنگین‌تر است و در نتیجه چرخ‌ها سخت‌تر مسیر را طی می‌کنند.
بخش سومی از مادران نیز از چرخ‌هایی نام بردند که دست ساز و ابداعی اختصاصی برای اربعین است. چرخی که از جنس آلومینیوم و استیل می‌تواند باشد و حتی علاوه بر بار و بنه و کودکان، بزرگسالان هم در هنگام خستگی می‌توانند روی آن بنشینند. طراحی این نوع از چرخ‌ها کاملاً خلاقانه و سلیقه‌ای است و به تعداد قابل توجهی از انواع و اقسام این نوع طراحی‌ها در کانال‌ها و شبکه‌های مجازی برای فروش ارائه می‌شوند.
نکته مورد توجه آنکه صندلی چرخ‌دار، کالسکه و یا چرخ‌های طراحی شده همه در مسیر رفت و برگشت بسته بندی و در مسیر پیاده‌روی استفاده می‌شوند. در غیر این صورت حجم و سنگینی و نوع استفاده از هرکدام ممکن است موجب مزاحمت در مسافرت شود.
مراقب سلامتی‌تان باشید
برای کاهش صفرا حتماً شربت سکنجبین همراه داشته باشید.
حتماً یک ظرف روغن کرچک بردارید. برای پیشگیری و درمان گرفتگی عضلات خیلی مناسب است. برای گرفتگی گردن هم همین‌طور.
توصیه‌هایی برای انجام سفر اربعین با کودک
کودکان را سرگرم کنید!
مهم است که وسایل بازی و سرگرمی بچه‌ها، کوچک و سبک باشد و مهم‌تر اینکه اگر هم به منزل برنگشت اهمیتی نداشته باشد.
برای سرگرمی بچه‌ها لوازمی مثل دفتر نقاشی و مداد رنگی یا اسباب‌بازی‌هایی مثل خمیر بازی، حباب‌ساز، حیوان و ماشین پلاستیکی و چیز‌هایی از این دست می‌توانند در این سفر به کار بیایند.
قبل از سفر برخی محتوا‌های تصویری مناسب کودکان را در گوشی ذخیره کنید. این محتوا‌ها برای سرگرم کردن بچه‌ها در مواقع ضروری به کار می‌آیند.
وقتی امکان شست و شوی کودک نباشد
برای مواقعی که آب کم است اگر فرزندتان به دستمال مرطوب حساس نیست که از این امکان استفاده کنید. اگر حساسیت دارد یا آب را ترجیح می‌دهید، این پیشنهاد برای برخی مادران کاربردی بوده است: «در یک ظرف کوچک با کمی آب، تکه‌های پنبه را خیس کنید. البته پنبه‌ها را خوب فشار دهید که آب از آن‌ها نچکد. داخل یک پلاستیک فریزر بگذارید و در کیف همراه خود همراه داشته باشید. دستکش یکبارمصرف را هم همزمان برای این کار داشته باشید. یک پلاستیک هم برای پوشک و پنبه‌های کثیف آماده کنید. بهتر است اول با دستمال خشک یا مرطوب کودک را تمیز کنید و بعد با این پنبه خیس. بعد از نظافت هم همه لوازم را طوری دور بیندازید که دستتان کثیف نشود و نیاز به آبکشی نباشد.
دقت کنید که پنبه‌ها را به مقدار نیاز آماده کنید. اگر روغن می‌زنید، از قبل روغن را روی پلاستیک آماده کنید گاهی لازم است یک نفر کمکتان کند. پوشک تمیز را از ابتدا زیر کودک بگذارید تا کار سریع‌تر انجام شود. البته شاید در طول سفر، کمتر مجبور به این مدل تعویض باشید، ولی بهتر از اذیت شدن بچه است.
وسایل ضروری را دم دست بگذارید!
در کیف دستی، همیشه یک پلاستیک همراه‌تان باشد که در تمام مراحل به کارتان می‌آید. اگر بچه کوچک‌تر هم دارید شیشه شیر و پوشک و دستمال مرطوب و یک ملحفه و یک دست لباس هم بردارید.
لباس خنک و راحت بپوشید!
آیا باید لباس تیره بپوشیم؟ مثلاً تی‌شرت زرد یا صورتی نپوشیم؟ بچه‌ها هم باید تیره بپوشند؟
در پاسخ به این سوال الزامی به پوشیدن لباس مشکی و تیره ذکر نشده است، اما توجه به حرمت ایام عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین (ع) برای این موضوع انسان را ترغیب به استفاده از لباس تیره می‌کنند. البته یکی از مادران هم به تجربه می‌گوید: «من فکر می‌کنم عراقی‌ها پوشیدن رنگ‌های دیگر را بد می‌دانند»، اما این گفته دلیل و سند قطعی ندارد. در مورد لباس اربعین، نخی بودن، راحت بودن در زمان پیاده‌روی و مخصوصاً برای لباس کودکان قابلیت خشک شدن سریع از نکات قابل توجه است. کودکان به دلیل اینکه لباس را زود به زود کثیف می‌کنند، تعویض لباس برایشان عادی است، اما به دلیل اینکه بار اضافه‌ای برای خانواده نباشد، از بردن تعداد زیاد لباس پرهیز شود و برنامه شست و شوی مکرر لباس‌ها در همان ابتدای ساعات استراحت جدی گرفته شود. اگر همزمان با شروع موعد استراحت، لباس‌ها شسته شوند، با توجه به گرمای هوای عراق و جنس لباس‌های مورد استفاده، تا زمانی که مجدد برای پیاده روی عزم می‌کنید، لباس‌ها خشک شده و می‌توانید مجدد آن را استفاده کنید.
در مورد رنگ لباس هم بهتر است تیره بپوشید و برای فرزندان هم تیره تهیه کنید تا در مسیر اربعین و عزای اهل بیت (ع) همه برای پاسداشت این سنت یک‌رنگ باشیم.
مسیر را از قبل انتخاب کنید!
چون کودک به همراه دارید این مطلب را دقت کنید. تجربه ناموفق یکی از مادران در این زمینه، این موضوع را یادآوری می‌کند که از برنامه مشخصی برای طی کردن مسیر‌ها در کشور عراق مطمئن باشید: «ابتدا رفتیم کربلا زیارت کردیم، برگشتیم نجف زیارت کردیم و بعد مشایه را آغاز کردیم. از همان اول پیاده‌روی بچه‌ها و مسن‌های گروه خسته بودند! دو نفر هم مریض شدند. به خاطر همین بیشتر از یک روز نتوانستیم پیاده برویم و مجبور شدیم به کربلا برگردیم.»
یک مادر دیگر هم در تایید این مطلب گفت: «اول از مرز مهران رفتیم سامرا، سید محمد و کاظمین؛ شب کاظمین خوابیدیم و صبح زود رفتیم نجف؛ یک زیارت کوتاه کردیم و با ماشین به عمود یک آمدیم. چند عمود رفتیم تا به یک موکب مناسب رسیدیم و همانجا ماندیم و خوب استراحت کردیم. پنج روز پیاده روی کردیم و یک زیارت کوتاه کربلا رفتیم و ازآنجا مستقیم برگشتیم مهران. منظورم از زیارت کوتاه این است که از صبح تا عصر بدون توقف شبانه و در مکان خاص نجف را سپری کردیم. کلاً وقتی در این ایام به عراق می‌روید دنبال زیارت مفصل نباشید.»
در نجف و کربلا توقف نداشته باشید!
خود مسیر به اندازه کافی نورانیت دارد و واقعاً «رفتن رسیدن است» توصیه این است که در نجف و کربلا اصلاً توقف نداشته باشید. به چند دلیل:
۱- بقیه هم مثل شما مشتاق زیارت‌اند و ماندن هر کدام از ما داخل شهر‌ها موجب ازدحام بیشتر می‌شود.
۲- حتی اگر بهترین هتل را هم رزرو کنید، مسیر رفت و آمد آنقدر شلوغ و پر ازدحام است که گاهی باید از رفتن به محل اقامت صرف نظر کنید.
۳- بدانید که وقت زیادی را در این سفر قرار است در صف‌های طولانی غذا و سرویس بگذرانید، جدا از اینکه غرزدن‌های بچه‌ها را هم باید تحمل کنید.
۴- امکان خوردن و استراحت در مسیر مشایه بیشتر از خود شهرهاست و برای بچه‌ها خیلی بهتر است.
۶- یادتان نرود وقتی داخل شهر هستید حتماً نیت بیتوته کنید تا از ثوابش جا نمانید.
۷- اگر قرار است به خاطر گرمای هوا جای شب و روز را عوض کنید، در این نکته‌ها هم جای شب و روز را عوض کنید؛ و از همه مهم‌تر اینکه آقایان توجیه باشند که وقتی با بچه این مسیر را می‌رویم نمی‌شود مثل کاروان‌های مردانه به همه کار‌ها به موقع برسیم.
با کاروان نروید!
اربعین سفر شلوغی است. عراق در این زمان با توجه به آماری که تاکنون منتشر شده است قرار است میزبان ۲۰ میلیون خارجی باشد. این آمار تنها تعداد مهمانان خارجی را اعلام می‌کند. حال آنکه خود عراقی‌ها قشر مهمی از استقبال کنندگان این میعاد هستند. اولین نکته مورد توجه برای همه زائران اربعین بالاخص خانواده‌هایی که با کودک عزم این سفر را کرده‌اند، شناخت کلی و اشراف به شرایط است. به همین منظور، اگر برای اولین بار است که به سفر اربعین می‌روید، حتماً با کسی همراه شوید که راه بلد است. می‌تواند این راه بلد، یک کاروان باشد.
اگر با کاروان باشد هم خوبی دارد و هم بدی! خوبی‌اش این است که دیگر نگران گرفتن ماشین و… نیستید، مخصوصاً نزدیک اربعین و روز بعدش وسیله برای رفتن به مرز سخت پیدا می‌شود و همین طور پیدا کردن موکب. البته بعضی کاروان‌ها فقط وسیله رفت و برگشت را مهیا می‌کنند و موکب هم پیشنهاد می‌دهند که ممکن است جا داشته باشد یا نداشته باشد. بدی‌اش هم این است که در اختیار خودت نیستی! مثلاً اگر ببرند کاظمین و سامرا می‌گویند سر ساعت فلان حرکت می‌کنیم. حالا شما به دلایل شخصی بخواهید بیشتر یا کمتر بمانید و یا بچه خواب باشد و یا دلایل دیگر، امکان بیشتر ماندن نیست.
اما اگر تجربه این سفر را داشته‌اید، توصیه می‌شود از همین روز‌ها با توجه به اطلاعات و اشراف خودتان به محیط و شرایط سفر و همین‌طور شناخت‌تان نسبت به همسفران، برنامه‌ای برای سفر بریزید که مناسب شما باشد. این برنامه احتمالاً شبیه هیچ‌کدام از اطرافیان‌تان نیست، چون اخلاق و تعداد و سن همسفران با هم متفاوت است.
اگر کودک همراه دارید توصیه می‌شود برنامه را به صورت انعطاف‌پذیری بریزید که اگر بچه‌ها خسته شدند و یا کار اضطراری پیش آمد و مجبور به توقف خارج از برنامه شدید، برای شما و باقی برنامه‌تان مشکلی پیش نیاید. مراقب کودکان باشید. هم طی مسیر از شما جدا نشوند و هم اینکه خسته نشوند و فضای بازی و بازیگوشی را داشته باشند تا حلاوت سفر را با شیرینی بازیگوشی‌های کودکانه بچشند و خاطرات شیرینی برایشان رقم بخورد. در برنامه‌تان بچه‌ها را اولویت بگذارید و تمام مراحل سفر را با حضور بچه‌ها بسنجید.
می‌شود قرار‌هایی برای تجدید دیدار با برخی دوستانمان بگذاریم. مثلاً در ورود یا خروج از مرز یا استقرار در نجف و کربلا برای قوت قلب یا دریافت کمک‌های احتمالی. ولی در طول مسیر بهتر است مستقل باشیم تا زائرین کوچک سیدالشهدا (ع) سخت‌شان نشود.