ژاپن تایمز در مطلبی به سفر روز چهارشنبه آبه شینزو، نخست وزیر ژاپن به ایران اشاره کرد و نوشت: سفر دو روزه آبه –که نخستین سفر یک نخست وزیر ژاپنی پس از ۴۱ سال به ایران محسوب میشود — در حالی برنامه ریزی شده است که او ماه گذشته میلادی با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در توکیو ملاقات کرده بود. همین زمانبندی باعث ایجاد گمانه زنیهایی درباره این شده است که آبه ممکن است حامل پیامی از سوی ترامپ برای تهران باشد که بتواند بحران ایجاد شده بر سر توافق هستهای ایران را حل کند.
این در حالی است که چند روز پیش از آغاز این سفر، دیپلماتهای ارشد ژاپنی در توکیو پیامهای تا حدودی غیرمنتظره را منتشر کردند مبنی بر اینکه آبه شینزو نه به عنوان یک واسطه میان ایران و آمریکا و نه به عنوان یک پیام رسان، قصد سفر به تهران را ندارد. وی همچنین هیچ راهکار فوری برای پایان دادن به تنشها ندارد.
یک مقام ارشد وزارت خارجه ژاپن روز جمعه اعلام کرد: هدف اصلی از این سفر تنها کاهش تنشها و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت فعلی است. ما هیچ برنامه غیرمنتظرهای نداریم. نخست وزیر به عنوان واسطه یا پیام رسان به تهران نمیرود. ژاپن در کنار هیچ کدام از طرفین (ایران و آمریکا) نیست.
به نوشته ژاپن تایمز، بر اساس مذاکراتی که با مقامات مختلف در توکیو انجام شده، به نظر میرسد هدف اصلی از انتشار این پیام ها، کاهش انتظارات از سفر نخست وزیر ژاپن به ایران است. آبه شینزو در این سفر با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران ملاقات خواهد کرد.
یاسویوکی ماتسوناگا، استاد روابط بین الملل در دانشگاه مطالعات خارجی توکیو و یکی از کارشناسان سرشناس امور خاورمیانه در این خصوص اعلام کرد: اگر ایران باعث تشدید تنشها شده بود، آبه شینزو میتوانست با سفر به ایران از این کشور بخواهد موضع خود را تغییر دهد. اما این آمریکاست که با خروج از توافق هستهای ایران، باعث تشدید تنشها شده است. آبه هیچ پیشنهادی برای کاهش تنشهای دو کشور نمیتواند ارائه دهد.
در سال ۲۰۱۵، آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین به منظور کاهش فعالیتهای هستهای ایران و در ازای لغو تحریمهای هستهای واشنگتن علیه تهران، توافق هستهای ایران (برجام) را امضا کردند. این در حالی است که با وجود اعلام آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر پایندی تهران به توافق هسته ای، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در مه سال گذشته میلادی کشورش را از این توافق خارج و تهدید کرد تحریمهایی را علیه ایران اعمال خواهد کرد.
ژاپن که از جمله طرفداران توافق هستهای ایران محسوب میشود، از ترس تحریمهای آمریکا، واردات نفت خام از ایران را متوقف کرد. گفته میشود تحریمهای آمریکا علیه صنعت نفت و گاز ایران، تأثیری منفی بر اقتصاد ژاپن خواهد داشت.
دونالد ترامپ در سفر اخیر خود به توکیو در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد: من میدانم که ژاپن روابط خیلی خوبی با ایران دارد. باید ببینیم چه پیش میآید. نخست وزیر پیشتر درباره این مسئله با من صحبت کرده است و من معتقدم ایران میخواهد مذاکره کند و اگر آنها بخواهند مذاکره کنند، ما هم مذاکره میکنیم.