وام‌های مختلفی در بانک‌ها ارائه می‌شود اما سود و اقساط بالای این وام‌ها موجب شده که بازار سیاه وام‌های کم سود با شرایط بهتر نیز شکل بگیرد. یکی از وام‌هایی که خرید و فروش آن رونق گرفته، وام ازدواج است. برخی از مشمولان وام ازدواج، آن را ۳۰ تا ۶۰ میلیون تومان می‌فروشند.
اخیرا فروش وام ازدواج در کانال‌ها و سایت‌ها از سوی برخی جوانان رونق گرفته است. وامی که ۳۰ تا ۶۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. یک معامله دو سر برد برای خریدار و فروشنده. اما آیا طرح‌های تشویقی ازدواج و فرزندآوری به افزایش ازدواج کودکان می‌انجامد؟
به بانک‌ها که مراجعه کنید لیستی از وام‌های مختلف پیش رویتان می‌گذراند. شرایطی که برخی می‌گویند با آن بیشتر زیر بار بدهی می‌روند. سودهای چند ده درصدی تا داشتن چند ضامن و اقساط سنگین از جمله گلایه‌های متقاضیان این وام‌ها هستند.
پرداخت اقساط وام یک نگرانی برای بسیاری از وام‌گیرندگان است، در همین جال تاخیر در پرداخت اقساط نیز خود جریمه دیگری در راه دارد. روندی نفس‌گیر آن هم در شرایط اقتصادی فعلی که شاید تنها گزینه برای باز کردن گره‌های اقتصادی زندگی برخی از مردم باشد.
وام ازدواج سال ۱۴۰۱ به ۱۲۰ میلیون تومان رسید. کارمزد این وام چهار درصد و بازپرداخت آن ۱۰ ساله است. ضمن اینکه اقساط یک میلیون تومانی وام ازدواج نیز امتیاز دیگری برای مشمولان است.
در ادامه قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مبلغ وام ازدواج برای مردان زیر ۲۵ سال و زنان زیر ۲۳ سال، ۳۰ میلیون بیشتر می‌شود. یعنی ۱۵۰ میلیون تومان.
همه این شرایط دست به دست هم می‌دهند تا بازار سیاه برای خرید و فروش وام‌های کم سود مانند وام ازدواج نیز شکل بگیرد. اما شرایط خرید وام ازدواج چگونه است؟
یکی از فروشندگان وام ازدواج می‌گوید: «وام ازدواج ۱۲۰ میلیون تومان است و آن را ۴۴ میلیون تومان می‌فروشم. یک سفته هم می‌گیرم برای ضمانت پرداخت اقساط.» او می‌گوید: «به محضرخانه می‌رویم و سندی تنظیم می‌کنیم که وام را فروخته‌ایم و اقساط آن را خریدار می‌پردازد.»
یکی دیگر از فروشندگان، این وام را ۳۳ میلیون تومان به فروش گذاشته است. فروشنده دیگری هم می‌گوید دو وام ازدواج دارد به مبلغ ۲۷۰ میلیون تومان که آنها را ۶۰ میلیون تومان می‌فروشد.
برخی بدون واسطه وام ازدواج خود را برای فروش گذاشته‌اند و برخی در کانال‌ها و صفحات شبکه‌های اجتماعی دست به کار شده‌اند. پیدا کردن خریدار و فروشنده در این کانال‌ها البته کار راحت‌تری است اما خریدار باید هزینه این معامله را به واسطه فروش پرداخت کند.
دستمزد ادمین هر کدام از این کانال و صفحات خرید و فروش وام ازدواج متفاوت است. یکی از این واسطه‌ها می‌گوید: «برای معرفی خریدار و فروشنده وام ازدواج ۱۰ میلیون تومان فقط از خریدار می‌گیرم.»
یکی دیگر از این واسطه‌ها هم می‌گوید: «هزینه معرفی فروشنده یک وام ازدواج ۱۵۰ میلیون تومانی، ۲ میلیون تومان است.»
واسطه دیگری می‌گوید: «من فقط اجازه دسترسی به اطلاعات خریدار و فروشنده را دو طرف می‌دهم. برای این منظور ۲ ماه اشتراک کانال و دسترسی به اطلاعات تماس و توضیحات وام، ۵۹ هزار تومان است.»
فروشندگان و متقاضیان این وام به یک شهر محدود نمی‌شوند. از شیراز و تهران گرفته تا زاهدان، تبریز، مشهد و سایر شهرها این وام خرید و فروش می‌شود.
در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت طرح‌های تشویقی برای افزایش ازدواج و فرزندآوری کم نیستند. از اهدای خودرو به مادران با قیمت کارخانه تا وام فرزندآوری. در طرح‌های جزئی‌تر هم بلیت سینما را برای خانواده‌های دارای سه فرزند نیم‌بها کردند!
اما یکی از نگرانی‌های مهم درباره این دست طرح‌ها از جمله افزایش مبلغ وام ازدواج، افزایش ازدواج میان دختران و پسران در سنین کم است.
سال گذشته محمدمهدی تندگویان، معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان درباره وضعیت ازدواج گفت که شیب ازدواج در ایران در ۱۷ سال گذشته نزولی بود و در سال گذشته (یعنی سال ۱۳۹۹) پنج درصد افزایش داشت. او گفت: «این نشان‌دهنده همکاری نهاد‌ها با هم و ناشی از فرهنگ‌سازی‌ها و ترویج بحث ساده‌سازی ازدواج بود.»
اما مرکز آمار ایران درباره وضعیت ازدواج در سال ۹۹ چه می‌گوید؟ بر اساس گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران بهار ۱۴۰۰ که مرکز آمار منتشر کرد، ۲۰ پسر کمتر از ۱۵ سال و یک دختر کمتر از ۱۰ سال در سال ۱۳۹۹ ازدواج کرده‌اند.
همچنین در بهار همان سال، هفت هزار و ۳۷۶ دختر ۱۰ تا ۱۴ ساله ازدواج کردند. اما در زمستان همان سال این رقم به هفت هزار و ۶۱۰ نفر رسید. یعنی ۳٫۱۷ درصد افزایش کودک همسری میان دختران.
ازدواج پسران ۱۵ تا ۱۹ ساله نیز ۷٫۸۶ درصد افزایش داشت. بهار سال ۹۹، چهار هزار و ۹۰۰ پسر ۱۰ تا ۱۹ ساله ازدواج کردند اما این رقم در زمستان همان سال به پنج هزار و ۲۸۵ نفر رسید.
این افزایش کودک همسری در زمانی بود که طرح‌های متنوع تشویقی برای ازدواج و فرزندآوری و به طور کلی قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نبود. حالا باید دید در کنار وام ازدواج و فرزندآوری و خرید و فروش این وام‌ها آمار ازدواج کودکان چقدر افزایش می‌یابد؟
منبع : تجارت نیوز