امروزه ورزش بهعنوان مکانیسمی مؤثر برای ارتقاء رشد مثبت جوانان و ایجاد رفاه جامعه در نظر گرفته میشود. بااینحال این پدیده مهم بهعنوان بخش جداییناپذیر از جامعه با مجموعهای از مشکلات مواجه است که یکی از آنها مسئله «قلدری» است. قلدری بهعنوان رفتارهای پرخاشگرانه عمدی تعریف شده است که بهطور مکرر در طول زمان و به دلیل عدم تعادل قدرت بین قربانی و سایر افراد رخ میدهد. در پژوهشهای علمی گذشته، نشان داده شده است که قلدری و آزار و اذیت، یک چالش پیچیده است که اکثر ورزشها با آن روبرو هستند.
به گفته محققان، در سالهای اخیر بحث در مورد مسائل مربوط به کیفیت روابط، تأکید بر قلدری بهعنوان یک مشکل رو به رشد در ورزش و عملکرد شروع شده است. قلدری در ورزش بهعنوان یک ابزار ناخواسته رفتار پرخاشگرانه که سبب ایجاد احساسات مرتبط با استرس میشود، شناخته میشود که اثرات سوء مختلفی بر روی سلامت جسمانی و روانی دارد. اگرچه پژوهشها در مورد این پدیده در زمینههای مختلف با شرکتکنندگان در پژوهشهای مربوط به گروههای اجتماعی و جمعیت شناختی مختلف انجام میشوند، اما تمرکز معمولاً بر روابط کودکان و جوانان در محیط مدرسه است. بااینحال، یکسوم قلدریها در خارج از مدرسه و در سایر محیطهای اجتماعی انجام میشود که محیطهای ورزشی هم جزو آنها هستند.
در این رابطه، محققان کشورمان دستبهکار شده و یک پژوهش جالب را با محوریت قلدری در ورزش فوتبال انجام دادهاند. این محققان از دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه اصفهان در پژوهش خود به شناسایی عوامل مؤثر بر بروز پدیده رفتار قلدرمآبانه در مربیان فوتبال حرفهای ایران پرداختهاند.
این پژوهش توصیفی با مشارکت ۲۰۵ نفر از مربیان حرفهای فوتبال ایران در سال ۱۴۰۰ انجام شده است و دادههای مورد نیاز محققان با استفاده از پرسشنامههای علمی خاص جمعآوری شدهاند. این دادهها سپس با استفاده از روشهای آماری تجزیه و تحلیل شدهاند.
نتایج بررسیهای انجام شده در این تحقیق نشان داد که فاکتورهای مختلفی ازجمله عوامل رفتاری، زمینهای، مدیریتی، فردی و روانی بر پدیده قلدری در مربیان فوتبال اثرگذار است. به همین دلیل لازم است عوامل شناساییشده مورد بررسی و توجه مربیان ورزشی و دستاندرکاران مدیریت ورزشی قرار گیرند.
به گفته حسام اشراقی، محقق گروه تربیتبدنی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه اصفهان و دیگر همکارانش در این تحقیق، «نتایج تحلیلهای ما نشاندهنده هشت مورد شامل رفتارهای ضداجتماعی در کل ورزش، خود ورزشکاران، روابط متقابل، تجربه پیشین قلدری و آزار و اذیت، عامل شغلی، عامل رفتاری، عوامل زمینهای و مدیریتی و عامل فردی و روانشناختی بهعنوان عوامل مؤثر بر پدیده قلدری در مربیان فوتبال حرفهای ایران هستند».
این محققان افزودهاند: «پیشنهاد میشود مدیران و مسئولان ورزشی، آگاهی خود را نسبت به عوامل شناساییشده در این پژوهش افزایش دهند و تمام تلاشهای خود را برای کمرنگتر کردن این عوامل بکار گیرند».
طبق توصیه اشراقی و همکارانش، برگزاری دورههای آموزشی جهت آشنایی مربیان با ماهیت قلدری، تغییر نگرش نسبت به قلدری و نتیجتاً تغییر در الگوهای رفتاری نحوه برخورد با ورزشکاران، مربیان ورزشی و سایر افراد فعال در ورزش را نسبت به مقابله با پدیده قلدری آگاه و بهروز نگه میدارد.
این یافتههای علمی بهصورت یک مقاله علمی پژوهشی در دوماهنامه «شناخت» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کردستان منتشر شدهاند.
منبع: ایسنا