کلاغ انواع گوناگونی دارد: زاغ درختی، زاغ کوهی، زاغ خاوری، زاغ فندق شکن، جیجاق زمینی، زاغ حبشی، زاغ شمالی و ده نوع دیگر نشاندهنده بزرگی این گونه است. قدمت حضور کلاغها روی کره زمین به دوره سوم زمین شناسی یعنی حدودا ۱۷ میلیون سال قبل برمی گردد. کلاغها از خانواده Corvidae یا کلاغ سانان هستند. این خانواده بیشتر از ۱۲۰ گونه دارد که در سراسر جهان به استثنای قطب جنوب پراکنده شدهاند. با وجود این که ممکن است به نظر خیلی عجیب و غیرمنطقی بیاید، اما باید بدانید مرغهای بهشتی یکی از نزدیکترین خویشاوندان کلاغها هستند. کلاغها خیلی اجتماعی هستند. در اسکاتلند یک کلونی از جمعیت کلاغها به ثبت رسیده که در آن بالغ بر ۶۵ هزار کلاغ حضور داشتهاند. کلاغها همه چیزخوار هستند، پیدا کردن غذا شاید یکی از کمترین دغدغههای آنها تلقی میشود. کلاغها از خوردن حیوانات مرده و زباله نیز ابایی ندارند. آنها این توانایی را دارند که برای پیدا کردن غذا از ابزارهای به خصوصی استفاده کنند. به عنوان مثال تحقیقات نشان داده که کلاغها برای خوردن میوههایی نظیر فندق یا گردو که هیچ نوع منفذی برای شکستن ندارند، در وسط خیابان قرار میدهند تا ماشین از روی آنها عبور کند و سپس برای خوردن محتویات داخل هستهها مجدد بازمیگردند. این حیوانات آنقدر باهوش هستند که براساس تجربه میدانند ماشینهای سنگین دانهها را له میکنند و به همین دلیل ماشینهای سبکتر را انتخاب میکنند و دانهها را به زیر چرخهای آنها هل میدهند حتی آنها اغلب این کار را زمانی انجام میدهند که چراغ راهنمایی سبزرنگ است. با وجود این که اغلب انسانها از کلاغها خوششان نمیآید، اما واقعیت این است که حضور آنها باعث حذف بسیاری از مواد مضر از چرخه حیات میشود. اصطلاحی است که میگوید اگر کلاغها محیطی را ترک کنند، آن محل دیگر جای زندگی نیست.
باهوشتر از شامپانزهبدون تردید کلاغها یکی از باهوشترین موجودات روی زمین هستند. واقعیت این است که آنها حتی از طوطیها، جغدها و دیگر پرندگان شکاری هم باهوشتر هستند. دانشمندان پس از انجام آزمونهای مختلف هوش روی سگها، گربهها، خوکها و کلاغها متوجه شدند کلاغها نسبت به سایرین موفقتر عمل میکنند. در سال ۲۰۰۴ تحقیقات نشان داد که کلاغها حتی از شامپانزهها نیز باهوشتر هستند. مغز کلاغها نسبت به دیگرگونههای پرندگان نسبتا بزرگتر و تکامل یافتهتر است. جالب است بدانید آناتومی مغز کلاغ تا حدودی شبیه مغز انسانهاست. زبان کلاغ یک زبان واقعا پیچیده است و هر صدای قار قار معنی متفاوتی دارد. تحقیقات نشان میدهد برخی از اصوات آنها هشداردهنده، برخی تقلید صدا از سایر جانداران و برخی هم در ارتباط با وقوع یک اتفاق خاص است.
کلاغهای خطرناکمردارخواری آنها باعث میشود آنها ناقل بیماری هم باشند. به عنوان مثال کلاغها یکی از عوامل انتشار ویروس نیل غربی به آمریکا در سال ۱۹۹۹ میلادی هستند. این ویروس که پس از دو تا ۱۵ روز علائم اولیهاش بروز میکند، تقریبا در ۸۰ درصد مواقع عوارض بالینی قابل تشخیصی ندارد، اما میتواند باعث بروز یک بیماری کشنده عصبی در انسانها شود. سال ۲۰۰۵ تحقیقاتی توسط دانشمندان آلمانی انجام شد که نشان داد با وجود همه این موارد میزان مواد سمی موجود در گوشت کلاغ باز هم نسبت به گوشت خوک کمتر است.
قابلیت به خاطر سپردن چهره انسانهابار دیگر که از کنار کلاغها رد شدید، سعی کنید صورت ظاهری آنها را به خاطر بسپارید. آیا واقعا میتوانید چند دقیقه بعد یک کلاغ را از میان چند کلاغ دیگر تشخیص دهید؟ اما به خاطر داشته باشید که عکس این مورد صادق است. هر یک از کلاغهایی که شما از کنار آنها رد شده اید، بیتردید چهره شما را به یاد دارد. محققان دانشگاه سیاتل در یک تحقیق هفت کلاغ را گرفته و آنها را علامت گذاری کردند. آنها در حین علامت گذاری روی صورت خودشان ماسکهای ترسناک و عجیب گذاشتند. کلاغها آزاد شدند، اما بعد از آن هر بار که یکی از اعضای گروه با یکی از ماسکهای مربوط در صحن دانشگاه ظاهر میشد، نهتنها کلاغهای علامتگذاری شده بلکه سایر کلاغها با حرکات شیرجه مانند به طرف وی هجوم میآوردند. این آزمایش نه تنها نشان داد کلاغها صورتهای مختلف را به خاطر میسپارند بلکه در عین حال نشان داد که آنها کینهای نیز هستند.
قابلیت توطئهچینی: آزمایش فوق در عین حال نکته دیگری را هم نشان داد و آن ارتباطات ناشناختهای است که در میان کلاغها وجود دارد. پرسش اینجاست که سایر کلاغها که علامت گذاری نشدهاند، چگونه در حین مشاهده ماسکهای مربوط از خود عکسالعمل نشان میدهند؟ بدیهی است که سیستمهای ارتباطی ناشناختهای در میان کلاغها وجود دارد. یکی از روشهای برقراری ارتباط، زبان پیچیده میان کلاغهاست. تشریح دقیق وضع ظاهری ماسکها برای کلاغهای دیگر شاید تا اندازهای هم ترسناک باشد، پس بهتر است که بار دیگر که از کنار یک کلاغ رد میشوید اندکی بیشتر در مورد نحوه برخوردتان فکر کنید.
حافظه قویدر منطقه چاتام اونتاریو وقوع حادثهای باعث شد که حافظه قوی کلاغها به اثبات برسد. این منطقه مسیر عبور هزاران پرنده مهاجر و کلاغ است. ساکنان این منطقه که از حضور کلاغها عاجز شده بودند، بر آن شدند تا از طریق تیراندازی کلاغها را از محل زندگی خود دور کنند. نتیجه این بود که از سال بعد کلاغها نهتنها به این منطقه نیامدند بلکه حتی در زمان پرواز بر فراز این شهر اوج میگرفتند و تلاش میکردند تا حد امکان خودشان را از دسترس دور نگه دارند.
توانایی حل مشکلاتدر یک تحقیق پژوهشگران یک تکه گوشت را کاملا طنابپیچ کردند و به سر یک ریسمان بستند. سپس ریسمان را از یک میله چوبی آویزان کردند. مشاهدات نشان داد کلاغها در وهله اول روی آن چوب نشستند و ریسمان را خراشیدند سپس آنقدر تکههای طناب را با پا و نوکهایشان کشیدند تا این که کاملا از دور گوشت برداشته شد. در یک آزمایش دیگر محققان غذا را داخل یک لوله گذاشتند و تنها یک سیم مفتولی را به شکل قلاب در کنار دو کلاغ قرار دادند. کلاغها پس از مدتی با استفاده از مفتول غذا را از داخل لوله بیرون کشیدند و خوردند.
برنامهریزیکلاغها مازاد ذای خود را انبار میکنند. بسیار دیده شده که سایر کلاغها با تعقیب یک کلاغ دیگر ذخیره غذایی او را پیدا کردهاند. با توجه به این که کلاغ حیوان محتاطی است و در مخفیکاری استاد است لذا محققان باور دارند که کلاغها بدون برنامهریزی نمیتوانند به منبع غذایی یک کلاغ دیگر دستبرد بزنند.
انتخاب قلمروکلاغها بین ۲-۴ سالگی به بلوغ جنسی میرسند، البته مادهها زودتر بالغ میشوند. هنگامی که با جفت خود ارتباط پیدا کردند، زمان مشخص کردن قلمرو است. هنگامی که قلمرو را انتخاب کردند، اگر تمام عمر آنجا نمانند، بدون شک سالها آنجا میمانند و موقعیت خوبی برای برخی از افراد پیش میآید تا کلاغها را به دقت بررسی کنند! با وجود برخی استثناها، معمولا کلاغها در مناطقی شبیه به جاهایی که بزرگ شدهاند آشیان میسازند. به این معنا که کلاغهای روستایی در مناطق روستایی قرارمیگیرند، کلاغهای حومه شهر در حومه شهر و به همین ترتیب. فاصله پراکندگی بین ۰-۶۰ کیلومتر است و برخی پرندگان دقیقا نزدیک محل تولد خود اقامت میکنند.
تک همسریحرف جفت گیری که پیش میآید، ما کلاغها را از نظر اجتماعی تک همسر میدانیم، اما از نظر ژنتیکی کاملا بیقید هستند. به این معنا که جفتها برای تمام عمر با هم میمانند، اما ارتباطات جنسی خارج از رابطه نیز میان آنها عادی است. به طور متوسط، کلاغ نر ۸۲٪ از فرزندان را پدری میکند و بقیه فرزندان از جفتگیریهای دیگر به وجود میآیند. اگرچه تقاضای مادهها برای جفتگیری مشخص نیست، اما اطلاعات نشان میدهد که مادهها کنترل کاملی روی شرکای خارج از رابطه خود ندارند. از دست دادن رفتار پدرانه در صورت آسیب دیدن کلاغ نر افزایش مییابد. اگرچه شریکش او را تنها نمیگذارد، اما در معرض خطر کاهش تعداد جوجه قرار میگیرد و از دست دادن صفات پدرانه به ۴۸٪ میرسد و احتمالا این مسئله به خاطر مشکل در جفتگیری و مراقبت از جفت و کاهش اسپرم به دلیل استرس به وجود میآید. در این موارد، ممکن است مادهها تمایل بیشتری به پذیرش باروری از افراد خارج از رابطه داشته باشند، البته مدرک محکمی برای این موضوع وجود ندارد.
ساز و کار جفت گیری کلاغهابرای افرادی که میخواهند جزئیات زیستی درمورد رابطه جنسی کلاغ و جفت گیری کلاغها را بدانند باید بگوییم که کلاغ نر، مانند اکثریت پرندگان، آلت تناسلی خارجی ندارد. بنابراین، جفتگیری با خواستن از طرف ماده شروع میشود، سپس کلاغ نر بر ماده سوار شده و ریزشگاه خود را بر ماده میمالد که باعث انتقال اسپرم میشود. این مسئله به بوسه ریزشگاه معروف است. تمام این فرآیند فقط چند ثانیه طول میکشد.
لانه سازیکلاغها لانه سازی را از اسفند شروع میکنند و نر و ماده هر دو در ساخت لانه شرکت میکنند. لانهها از چوب و کاه، کرک، پر و دیگر مواد نرم ساخته میشود. اگر بدانید دنبال چه هستید، فرآیند ساختن کاملا مشخص است (و دیدنش بسیار جالب است)، اما مراقب باشید؛ من شک دارم اگر کلاغها احساس کنند کسی که به او اعتماد ندارند در حال نگاه کردن به آنهاست، آشیانه واقعی بسازند. مادهها بر روی ۳-۴ تخم آبی و قهوهای نقطه نقطهای مینشینند. اگرچه نرها در زمان نبود مادهها در آشیانه مینشینند، اما نمیتوانند جوجهآوری کنند، زیرا ابزار لازم برای انتقال گرما به تخمها را ندارند. جوجهها ۱۹ روز بعد سر از تخم درمیآورند و پس از ۳۰-۴۵ روز پرهایشان درمیآید. هنگامی که پر درآوردند بسته به والدینشان، ۱.۵ تا ۲ ماه طول میکشد تا به تنهایی پرواز کنند.
کمکیهابیایید در این مطلب
جفت گیری کلاغها در مورد کمکیها صحبت کنیم. کلاغها مانند برخی از پرندگان همچون مرغ سنگ و مرغ ماهیخوار، باروری مشارکتی دارند، اگرچه باروری مشارکتی در آنها اجباری نیست، یعنی میتوانند بدون کمکیهای جوان پرواز کنند. باروری مشارکتی به این معناست که هر دوی آنها در مراقبت از یک جوجه نقش داشته باشند. برای کلاغها به این معناست که علاوه بر خود جفت، ۱۰ پرنده دیگر هم میتوانند باشند تا به بزرگ کردن جوجه آن سال کمک کنند. معمولا، اینها کلاغهای نر جوان هستند که به کلاغ نر والد نزدیکند. انگیزه ورای باروری مشارکتی تاحدی مرموز است، زیرا هزینههایی هم بر گردن والد است هم بر گردن کمکیها. هزینههای والدین شامل تهیه و تقسیم غذا برای کمکیها، نرها و تهدید از دست رفتن صفات پدری در کمکیهاست. هزینههای کمکیها مشخصتر است؛ آنها تلاشهای باروری خود را به تعویق میاندازند تا جوجههایی را بزرگ کنند که فقط برخی از هویت ژنتیکی آنها را به ارث بردهاند. پس چرا کلاغها برادری میکنند؟ سنجش سودمندی کمکیها بسیار سخت است. یک بازدارنده اصلی این بود؛ چگونه تاثیرات کمکیها در برابر کیفیت والدین که کمکیها را تولید میکنند را مشخص میکنید؟ مشکل جوجه و تخم، رسیدن به عمق این سوال را سخت کرده است، اما بهترین جوابها برای این سوال در اینجا وجود دارد.
چرا والدین کمکیها را نگه میدارند؟یکی از دیدگاهها از مطالعات انجام شده روی کلاغ لاشهخوار میآید (گونه بومی اروپای غربی و آسیا). در این پرندگان، تفاوتها در سودمندی کمکی آنقدر واضح است که برخی از آنها از نظر علمی به افراد تنبل گروه معروف هستند. به هر حال، اگر یکی از والدین آسیب ببیند، این اعضای تنبل گروه هستند که بیشترین سکون را انتخاب میکنند تا کاهش تلاش دیگر افراد گروه را جبران کنند؛ بنابراین آنها نوعی سیاست ایالتی مختص خود را دارند. اکثر وقتها مانند یک بار آزاردهنده هستند که هیچ وقت فایده ندارند تا زمانی که واقعا به درد بخورند. در دیگر پرندگان، نشان داده شده است که اگرچه کمکیها باعث تفاوت زیادی نمیشوند، اما امید به زندگی ماده بارور را افزایش میدهند و بنابراین در بلند مدت مفیدند.
چرا کمکیها کمک میکنند؟برای خود کمکیها، فواید بیشتری وجود دارد. حالا چه با اجبار باشد چه از روی اختیار، کمکیهای نر، پدر ۷۰٪ از جوجهها هستند، بنابراین باروری نیز بی اهمیت نیست. عدد کمی است و بخشی از این درصد رابطه مادر/پسر است. این مسئله در کلاغها ثابت نیست و برخی گونهها نسبت بر برخی دیگر، از رابطه جنسی با محارم خودداری میکنند. حتی اگر با ماده
جفتگیری نکنند، اما بازهم در بزرگ کردن خواهرو برادرانی که برخی ویژگیهای ژنتیکی را از آنها به ارث بردهاند کمک میکنند بنابراین DNA خود را کامل از دست نمیدهند. آنها همچنین میمانند تا قلمرو را به ارث برند، البته این زملنی اتفاق میافتد که مسئلهای برای جفت شریک در قلمرو پیش بیاید. در آخر، اگرچه سنجش این مسئله بسیار سخت بوده است، اما این احتمال وجود دارد که مشاهده کردن تلاشهای باروری، دیدگاههای ارزشمندی را درباره اینکه پرندگان کمکی در هنگام بزرگ کردن جوجه خود چه کار میکنند را به وجود بیاورد.
این رفتار چگونه شکل گرفته استممکن است به پراکندگی دیر هنگام مربوط باشد، که روشی برای گفتن این است که برای این پرندگان جوان، هیچگاه جایی برای رفتن نبوده است، بنابراین آنها به خانه چسبیدهاند. باید توجه کرد که اکثر پرندگانی که در باروری مشارکتی شرکت میکنند، در گروههای فامیلی این کار را میکنند و به نظر میرسد محصول این واقعیت باشد که فامیلها تمایل دارند نزدیک یکدیگر باشند و هرچه زمان گذشت، یک سیستم کمکی سستتر و انعطافپذیرتر، به سیستم مشارکتی رسمیتر تبدیل شد.