ماجرای سانسور بخشی از کتاب شهید بهشتی

علی رضا بهشتی گفت: اسلام وعظ و اسلام تحقیق و پژوهش می‌تواند متفاوت باشد. شهید بهشتی برای جلوگیری از آسیب‌های این تفاوت پیشنهاد می‌کند که فاصله جامعه با نصوص کم شود. این عضو هیأت علمی دانشکدهٔ علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس در آیین رونمایی از کتاب تفسیر آیت الله بهشتی در موسسه فهیم قم تصریح کرد: شهید بهشتی در آیات پایانی سوره بقره لزوم انس بیشتر مردم با متون و نصوص را مطرح می‌کنند. زمانی که بین مردم و متون فاصله افتاد مردم راحت‌تر اغفال شدند. تجربه تاریخی در عصر معاویه موید این نظر است. در زمان معاویه با فاصله‌ای که بین مردم و نصوص ایجاد شد، تحریف تاریخ و به تعبیر بنده تاریخ بافی آغاز شد. فرزند شهید بهشتی خاطر نشان کرد: معاویه به دو گروه اهل حدیث و قصه‌گویان خیلی اهمیت می‌داد و وقت زیادی برای آن‌ها می‌گذاشت؛ اهل حدیث در تحریف احادیث به او کمک کردند. قصه گویان نیز در حکومت شام تجربه خوبی را برای او ایجاد کرده بودند. قصه گویی یک رسانه بوده است. قصه گویانِ دوره‌گرد راه می‌افتادند و برای مردم قصه می‌گفتند. این روند شبیه نقالی در فرهنگ ما است. قصه گویان در میادین می‌نشستند و داستان‌های خود را می‌گفتند. داستان و قصه را می‌توان تحریف کرد و می‌توان آنگونه که فرد می‌خواهد القاء کرد. معاویه از قصه گویان، برای تغییر ذهنیت جامعه شام از ویژگی‌های امام علی و امام حسن علیهما السلام خیلی بهره برد. فاصله بین مردم و نصوص چنین آفاتی دارد و برای همین شهید بهشتی تلاش می‌کند قرآن را به متن زندگی مسلمانان بیاورد. ما برای وعاظ احترام قائلیم، اما وقتی جریانی از واعظان و اهل منبر بر حوزه آموزش و تحقیق غلبه کردند، حتی مراجع تقلید را تحت فشار قرار دادند. اسلام وعظ و خطابه با اسلام تحقیق و آموزش ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد و این تفاوت‌ها می‌تواند آسیب‌هایی داشته باشد.
دکتر بهشتی گفت: آنقدر شهید بهشتی با قرآن مانوس بود که در سخنرانی علیه آمریکا هم با ادبیات قرآنی سخن می‌گویند. این توجه و محوریت قرآن در تفکر شهید بهشتی با اندیشه بازگشت به قرابت دارد. البته نباید این موضوع با اندیشه سلفی گری اشتباه شود. شهید بهشتی می‌خواست قرآن را از طاقچه به متن زندگی مردم بیاورد. قرآن یک راهنمای عمل است که می‌توانیم با آن روابط فردی و اجتماعی خود را تنظیم کنیم. دید اجتماعی شهید بهشتی را برای این برداشت خیلی کمک کرده است.
فرزند شهید بهشتی درباره تفسیر ایشان گفت: این تفسیر مربوط به دو دوره سال‌های ۴۴ تا ۴۹ و دوره ۴۹ تا ۵۴ است. بخش زیادی از دوره اول در دسترس ما نیست و مقداری که پیدا شده پیاده و تنظیم شده است. برخی از جا‌ها ایشان وعده می‌دهد که بنده درباره سوره ناس و فلق توضیحاتی دارم که بعدا توضیح می‌دهم. اما این‌ها به دست ما نرسیده است. امیدوارم کسانی که این نوار‌ها را دارند بگردند و آن را پیدا کنند. بخش دوم برای سال ۴۹ تا ۵۴ است که بحث امر به معروف و نهی از منکر در آن مطرح شده است در اسناد ساواک می‌توان مطالب زیادی درباره این بخش پیدا کرد. همه جلسات گزارش شده و البته ماموران جا‌های حساس را روایت کرده‌اند. این جلسات در منطقه خیابان ایران کنونی بوده است. متدینان بازار و طلاب و دانشجویان مخاطب دوره دوم بودند. دوره دوم به صورت کلاس برگزار می‌شده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: آیت الله بهشتی تا آخر عمر معلم ماند. حتی در وعظ‌ها و منبر‌های عمومی بعد از انقلاب با مخاطب سوال و جواب دارد و با این وجود، آخر منبر هم پرسش مخاطبان مطرح می‌شود. کیفیت نوار‌ها بعضا خوب نبوده است. ارتقاع کیفیت نوار‌ها زمان زیادی گرفت و چندین بار وقتی متن بسته شده بود، ناگهان بسته نوار جدید رسید و ما ناچار شدیم آن‌ها را نیز بررسی کنیم. بنیاد آثار شهید بهشتی موسسه خصوصی است و با درآمد‌های خودش باید اداره شود. تعداد نیروی انسانی و شرایط سبب شد که به صورت سریع کار‌ها آماده نشود. هر متن چهار مرحله ویرایش را دارد. مجوزی را از دولت نهم، برای کتاب ترجمه تاریخ قرآن ایشان گرفتیم که کار آماده نشد و مجوز هم لغو شد. الان هم فهرست هشت صفحه‌ای را فرستاده اند که ممیزی شود. گاهی گفته شده که باید صفحات فلان تا فلان به صورت کامل حذف شود. گویا که ممیز عصبانی شده است. ما نمی‌توانیم متن نولدکه را حذف کنیم.

 

منبع : شفقنا