آیا رُبات‌ها تهدیدی برای مشاغل انسان‌ها هستند؟

خودکار شدن ماشینی از دهه ۱۹۶۰ به سرعت در حال افزایش است. این در حالی است که هوش مصنوعی راه‌های جدیدی برای نقش‌آفرینی ربات‌ها در زندگی بشر پدید آورده است. انسانی‌ترین تعامل‌ها هم طی سال‌های اخیر ماشینی شده‌اند.
به عنوان مثال از ربات‌ها اکنون به عنوان گارسون و نظافتچی در رستوران‌ها استفاده می‌شود. در همین راستا گزارشی از شیوه جدیدی که یک رستوران در پاریس به کار گرفته است تهیه کرده‌ایم.

از زمان بحران کرونا صاحبان هتل و رستوران با بجران بی‌سابقه‌ای برای جذب نیرو روبرو شدند. در فرانسه آن‌ها نزدیک به ۱۰ درصد از نیروی خود را از دست داده‌اند.
در یکی از رستوران‌های پاریس، پایتخت فرانسه یک رُبات جای آشپز رستوران را گرفته است. این ربات می‌تواند در هر ساعت تا ۸۰ پیتزا را بدون دخالت انسان تهیه و سرو کند.
روند کار آن ساده و شفاف است. مشتری در باجه خودکار سفارش می‌دهد و سپس ربات خمیر را آماده می‌کند، سُس می‌زند، مواد ارگانیک را اضافه می‌کند و پیتزا را در تنور می‌گذارد. تحویل پیتزا هم با کد‌های کیوآر (QR) که پس از شیوع کرونا رواج زیادی پیدا کرد انجام می‌شود.
سباستین روورسو، یکی از پایه‌گذاران این رستوران خودکار می‌گوید: «دشوارترین فناوری کار با مواد طبیعی است. خمیر حالتی پویا دارد. محصول شاخصه‌هایی دارد که همیشه یکسان نیست. سُس‌ها هم غلظت متفاوتی دارند. در نتیجه خیلی پیچیده بود که نوعی فناوری با قابلیت کار با هرگونه مواد اولیه و بدون هدر دادن آن‌ها تولید کنیم.»
فیلیپ گولدمن، مدیرعامل شرکت پازی رباتیک نیز می‌گوید: «ربات‌ها خیلی آسان‌تر، سریعتر و باکیفیت‌تر از خدمه آشپزخانه می‌توانند این روش‌های پخت و پز را انجام دهند. این امتیاز ربات‌ها است و به همین دلیل هم به همه بخش‌ها گسترش یافته است. دلیلی ندارد که در رستوران‌های فست فود از آن‌ها استفاده نشود.»
فناوری مورد استفاده در این رستوران پاریس هزینه کمی ندارد، زیرا ۳۰۰ هزار یورو خرج آن شده است. مخترعان آن می‌گویند ربات به آشپز امکان می‌دهد وقت بیشتری را صرف کیفیت مواد اولیه کند.

بخش خدمات‌رسانی تنها یکی از بخش‌هایی است که میزان خودکارسازی در آن افزایش یافته است. مجمع جهانی اقتصاد پیش‌بینی می‌کند که کارگران سریعتر از آنچه تصور می‌کنیم جای خود را به ربات‌ها خواهند داد. پیش‌بینی می‌شود که با ادامه روند کنونی تا سال ۲۰۲۵ میلادی ۸۵ میلیون شغل جا به جا خواهد شد.
این نهاد همچنین بر این باور است که خودکارسازی بیش از آنکه شغل حذف کند شغل ایجاد خواهد کرد. تخمین زده می‌شود که ۹۷ میلیون فرصت شغلی در همین مدت ایجاد خواهد شد.
از سوی دیگر هزینه شرکت‌ها در زمینه استفاده از ربات‌ها سال آینده به ۲۴۲ میلیارد دلار خواهد رسید.

---

بیشتر بخوانید:

• مشاغل کسل کننده و هیجان‌انگیز کدامند؟
• ۸ مهارتی که قابل جایگزینی با ربات ها نیستند

این در حالی است که برخی شرکت‌ها برای همکاری ربات‌ها و انسان‌ها و کار آن‌ها در کنار یکدیگر تلاش می‌کنند. یکی از این شرکت‌ها «ای بی بی» است که از پیشتازان عرصه استفاده از ربات محسوب می‌شود.
مارک سگورا، رئیس بخش ربات‌ها در شرکت «ای بی بی» درباره دلیل افزایش استفاده از رُبات‌ها می‌گوید: «اگر بخواهم به دو عامل اشاره کنم یکی از آن‌ها تجارت آنلاین است. دیگری هم ربات‌های همراه است. ربات‌هایی که باعث شده‌اند کلا ربات‌ها بیشتر در دسترس باشند به ویژه برای شرکت‌های کوچک و متوسط. ما باید دو چیز را کاهش دهیم: یکی کل هزینه تصاحب و کل هزینه تطبیق! برای آن به ربات‌های نازک‌تر و ساده‌تر نیاز داریم. ربات‌هایی که به تجهیزات کمکی برای انجام وظایفشان احتیاج ندارند. ربات‌هایی به صرفه که استفاده از آن‌ها آسان باشد. این امر به بسیاری شرکت‌های دیگر کمک می‌کند تا از ربات استفاده کنند و از مزایای آن بهره‌مند شوند.»
به این ترتیب به نظر می‌رسد وجود ربات‌های همراه و به صرفه ممکن است چه در فروشگاه، کارخانه یا دفتر جنبه عادی پیدا کند. با این حال برخی کارشناسان معتقدند که اکثر انسان‌ها فعلا نقشی برای ایفا کردن خواهند داشت و بیکار نخواهند شد.

ناهیا اوردونا متخصص رایانش ابری و نویسنده کتاب «بازآفرینی دیجیتال» است. در گفتگو با وی این پرسش را مطرح کردیم که چرا ربات‌ها مشاغل انسان‌ها را حذف نخواهند کرد؟
ناهیا اوردونا، کارشناس رایانش ابری می‌گوید: «اعتقاد دارم که ربات‌ها شغل ما را حذف نخواهند کرد. ۸۵ میلیون شغل با جابه جایی کار از انسان به ماشین متحول می‌شوند، اما ۹۷ میلیون شغل هم پدید می‌آید. این‌ها مشاغلی مشابه شغل‌های آینده خواهند بود. من در آلمان و در مرکز مونیخ زندگی می‌کنم. رستوران ایتالیایی مورد علاقه من در مونیخ گارسون دارد. ممکن است پیتزا را در آشپزخانه یک ربات درست کند، اما برای من مهم نیست. گارسون ایتالیایی به من این حس را می‌دهد که برای تعطیلات به ایتالیا رفته‌ام. این شغل از بین نخواهد رفت. در نتیجه این مشاغل مانند همه تعامل‌های انسانی در معرض خطر خودکارسازی نیستند، زیرا همه این‌ها تجربه‌ای انسانی است.»
به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که اعتماد به ربات‌ها و الگوریتم‌ها به این معنا خواهد بود که از مهارت‌های انسانی می‌توان بهتر و در راه‌های دیگر بهره برد.
هرچند هراس از اینکه ربات‌ها به تدریج شغل انسان‌ها را آن‌ها بگیرند جدی و قابل درک است، اما پیشرفت ربات‌های همراه ارزان‌تر و هوشمندتر ممکن است به بازار کار جهان رونق بیشتری ببخشد.