گاهی هم وقت خود را هدر دهید!

همه ما فکر می‌کنیم برای رسیدن به موفقیت باید از صبح تا شام کار کنیم. در واقع راه موفقیت را گذر از فعالیت‌هایی می‌دانیم که اثر ملموس داشته باشد و در این راه مسیر موفقیت افراد مشهور و موفق را هم مرور می‌کنیم تا بلکه الگویی موفق و اثرگذار را به ناخودآگاه خود تلقین کنیم. بعد از مدتی احساس می‌کنیم خسته هستیم و دیگر مثل روز‌های ابتدایی توانایی کار کردن نداریم. در این مسیر همه چیز و همه افراد و حتی شرایط اقتصادی و سیاسی را هم دخیل می‌دانیم و معتقدیم ما خوب پیش می‌رویم و این شرایط است که باعث شده حال ما خوب نباشد. باز هم فکر می‌کنیم باید به دنبال مهارت‌افزایی جدید و کسب علم بیشتر برویم تا باتجربه‌تر و شاید موفق‌تر شویم، غافل از اینکه به مرور باز هم احساس خوشحالی نخواهیم داشت و یک خستگی درونی و روحی کیفیت زندگی و پیشرفت ما را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. در مقابل کسانی را می‌بینیم که بیشتر از ما به قول معروف وقت پرت دارند، اما انرژی بیشتری دارند. اشتباه همین‌جاست که ما همان نقطه پرت را نداریم، در حالی که اکثریت ما همین نقطه پرت را در میان کار‌ها و روزمرگی‌ها داریم، اما در مجموع با اطمینان خاطر از تعریف فراغت این زمان را پرنمی‌کنیم. برای رسیدن به این مفهوم ابتدا باید تعریف اوقات فراغت را باهم مرور کنیم.

برخی معتقدند فراغت همان فعالیت‌هایی است که در زمان آزاد اتفاق می‌افتد و تداعی‌گر خاطرات خوب است. برخی دیگر اعتقاد دارند موقعیت‌های موجود تفریحی همان اوقات فراغت است. عده‌ای دیگر حتی زمان‌هایی را که منجر به رشد شخصیتی می‌شود، فراغت می‌نامند و برخی دیگر فرصت کمک به سایرین را نیز در دایره فراغت جا می‌دهند.
به اعتقاد گروه دیگری فراغت زمان بیکاری با آزادی عمل است، به این معنی که احساس مسئولیت در آن به پایین‌ترین سطح خود می‌رسد، یعنی اوقات فراغت زمانی اتفاق می‌افتد که حداقل احساس اجبار وجود داشته باشد و آن را به دلخواه و انتخاب خود مورد استفاده قرار دهیم.
هر چند باید گفت تعاریف یکسان و منسجمی از اوقات فراغت و جنبه‌های آن وجود ندارد، اما تقریباً یک موافقت عمومی در مورد ماهیت و عملکرد اوقات فراغت وجود دارد. اوقات فراغت به آن بخش از زمان اطلاق می‌شود که انسان مقید به انجام فعالیت‌هایی برای پاسخ به نیاز‌های زیستی و امرار معاش نیست و می‌تواند به شکل آزاد و اختیاری به فعالیت‌های انتخاب کرده خود بپردازد. شاید به طور کلی بتوانیم از جمع‌بندی همه تعاریف بگوییم، اوقات فراغت هدر دادن وقت مفید است!

نه نیازی به تفریح لاکچری داریم و نه نیاز به هزینه زیاد، بلکه فقط باید به دنبال فعالیت‌هایی باشیم که حال دل ما را خوب می‌کند. یک نکته را همیشه در نظر بگیرید. شرایط ما هرگز و هرگز به صورت کاملاً هموار و امن درنخواهد آمد. عمدتاً سختی‌ها از حالتی به حالت دیگر مبدل می‌شود و این ما هستیم که باید بتوانیم از دل سختی‌ها حال خود را خوب کنیم. بهانه‌های کوچک مادی و معنوی را کنار بگذاریم و از لحظه‌ها استفاده کنیم. فراموش نباید کرد کار و تفریح مکمل یکدیگر هستند. نیازی نیست تفریح لاکچری باشد، نیازی نیست پرهزینه باشد، فقط باید حال دل شما را خوب کند. اگر بهانه می‌آورید که الان وقتش نیست، در حال حاضر شرایط خوبی ندارم و... مطمئن باشید در شرایط خوب هم به تفریح نمی‌پردازید و آن زمان هم بهانه‌های خود را دارید. قاعده زندگی این است: سخت کار کن و به اندازه‌اش هم تفریح کن. در واقع یکی از موضوعات مهم در کیفیت زندگی فردفرد ما ایجاد توازن میان کار و زندگی است. باید به همان میزان که کار می‌کنیم بتوانیم از زندگی لذت ببریم و هنرمندانه تعادلی بین کار کردن و فعالیت‌های فراغتی ایجاد کنیم. در نظر داشته باشید که تفریح و اوقات فراغت در معنای یکسانی نیستند بلکه تفریح زیرمجموعه اوقات فراغت است. در تعریف فرهنگستان هم تفریح به معنای سپری کردن اوقات فراغت با فعالیت‌های فرح‌بخش به کار رفته است.

---

بیشتر بخوانید:

• پیشنهادی برای مبارزه با فکر و خیال‌های منفی
• معرفی بازی ایرانی: یه قل دو قل

---

بیشتر ما فکر می‌کنیم در صورت امکان وقت بیشتری به روز‌های خود اضافه می‌کردیم تا کار بیشتری انجام دهیم و این در حالی است که کار بیش از اندازه ممکن است تأثیر عکس در بازدهی عملکردی ما داشته باشد.
تحقیقات نشان داده است هدر دادن وقت گاهی کاملاً مفید و برای ما خوب است. از جمله فواید اوقات فراغت، بهبود روحیه‌بخشی، یادآوری اهداف، استراحت مغز، جلوگیری از فرسوده‌شدگی و انرژی‌بخش بودن است. انجام کار‌های ساده و سطحی به طور قطع لذتبخش است، همچنین نداشتن فعالیتی که شما را ملزم به پاسخگویی و احساس مسئولیت کند، به شما احساس بهتری خواهد داد. افزون بر موارد فوق داشتن اوقات فراغت این فرصت را به ما می‌دهد که در مورد کار‌های خود فکر کنیم و بعد از آن عملکرد بهتری داشته باشیم.

اسم اوقات فراغت که می‌آید در ذهن همه ما دیدن تلویزیون تداعی می‌شود. تماشای فیلم و سریال یکی از اولین گزینه‌هایی است که افراد اوقات فراغت خود را با آن پرمی‌کنند. همین‌جا باید بدانید تحقیقی با عنوان مغز و ادراک منتشر شده است که نشان می‌دهد یک ساعت تماشای تلویزیون برای افرادی که در گروه سنی ۴۰ تا ۵۹ سال هستند ۳/۱ درصد خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد. در مقابل ما دایره بازی از اوقات فراغت را داریم که از درون‌خانگی گرفته تا برون‌خانگی و حتی در برخی تعاریف سطوح گسترده‌تر هم دارد. فراغت بدون برنامه، فراغت منفعل، نیمه‌فراغت و فراغت فعال از جمله این موارد است، البته لزوماً تمامی این فراغت‌ها مفید نیست، به طور مثال در فراغت بدون برنامه مشکلات زیادی گریبانگیر جامعه خواهد شد، اما فراغت فعال مطلوب‌ترین شیوه گذران اوقات فراغت است. در این نوع فراغت، فرد آگاهانه دست به خلق و یادگیری می‌زند و نقش فعالی را در فعالیت ایفا می‌کند که منجر به رشد و پویایی شخصیت می‌شود. گردشگری، ورزش کردن و مطالعه با تفکر در زمره این دسته از فراغت قرار می‌گیرند.

اوقات فراغت نیازی جدی است. همانگونه که ما کار می‌کنیم، باید به اندازه تفریح هم داشته باشیم. چند درصد از ما اوقات فراغت را به عنوان یک برنامه منظم و مهم در برنامه‌های خود گنجانده‌ایم؟ آیا اساساً فکر کرده‌ایم که چگونه باید اوقات فراغت خود را با تعاریف موجود پر کنیم؟! آیا تجربه احساس رضایت و خوشحالی با تکیه بر فراغت‌های سالم و مفید را داشته‌اید؟! بسیاری از ما حتی هنگام فراغت خود هم از کار غافل نیستیم، حتی اگر درگیر تلفن همراه و پاسخگویی نباشیم، فکر ما در محل کار جا مانده است! هیچ کس مخالف احساس مسئولیت نیست، اما نتیجه چنین عملکردی همان احساس خستگی و فرسودگی می‌شود که عمدتاً سراغ ما می‌آید. پژوهش‌ها نشان می‌دهد نداشتن احساس بد، برای آنکه شما را شاد کند، کافی نیست بلکه باید تلاش کنید منشأ احساسات خوب را هم پیدا کنید. یکی از راه‌های داشتن احساس خوب و شاد بودن آن است که زمانی را به تفریح اختصاص دهید. افراد شاد، نوع‌دوست‌تر، فعال‌تر، دلسوزتر، خوش‌برخوردتر، خلاق‌تر، انعطاف‌پذیرتر، نسبت به دیگران مهربان‌تر، صمیمی‌تر و سالم‌ترند. افراد شاد، دوستان، همکاران و شهروندان بهتری هستند.
در پایان باید گفت فعالیت‌های فراغتی با توجه به شخصیت، روحیه، طبقه اجتماعی، سن و جنسیت افراد متفاوت است. همچنین در زمان‌ها و مکان‌های مختلف، یک فعالیت ممکن است فراغت محسوب شود یا نشود که این نکات باید با برنامه‌ریزی و شناخت شخصیتی صورت گیرد.

 

منبع: روزنامه جوان