«فیلترینگ تلگرام» در خدمت «ولنگاری» فضای مجازی

حجت الاسلام محمد مطهری فرزند استادشهید مرتضی مطهری در یادداشتی هفت پیامد مصیبت‌بار «فیلتر کردن تلگرام» را مورد اشاره قرار داد که در ادامه می‌خوانید:

مسدودسازی تلگرام بر خلاف نظر و قصد عاملانش، تبعات ضد اخلاقی، ضد مردمی و ضد امنیتی مهمی در پی داشته و پروژه فضای مجازی «وِل» را ناخواسته به خوبی پیش برده است.

هفت پیامد مصیبت‌بار «فیلتر کردن تلگرام» از این قرار است:

۱. ترویج فساد در میان متدینان

افراد و خانواده‌های متدینی که خود را از آسیبهای غیراخلاقی فضای مجازی حفظ کرده بودند برای استفاده ناگزیر از تلگرام، به فیلترشکن و پروکسی رو آوردند؛ فیلترشکن‌هایی که خارج از اراده کاربر، گاهی تصاویر نامناسب روی صفحه پرتاب می‌کنند و پروکسی‌هایی که به اجبار افراد را عضو کانالهای فاسد خود می‌کنند. این امر باعث شد گاهی قبیح‌ترین هرزه‌نویسی‌ها و هرزه نگاری‌ها، به حلق خانواده‌های متدین خورانده شود که در نوع خود بی‌سابقه است.

۲. اخراج مؤدبانه حزب‌اللهی‌ها از صحنه

پس از فیلترینگ تلگرام، بسیاری از جوانان حزب‌اللهی که با تعصب و انگیزه خاصی از مواضع انقلاب دفاع کرده و می‌کنند به یک‌ باره صحنه تلگرام را ترک گفتند و فضا برای انتقادهای یک‌طرفه و بی‌پاسخ در گروه‌های تلگرامی فراهم شد و در نتیجه این فضا که بیشترین نیاز را به «تبیین» دارد به حال خود رها شد. طبعا نباید انتظار داشت که کسانی که در تلگرام و کلاب هاوس فعالند برای یافتن پاسخ پرسشهای خود در ایتا و سروش جستجو کنند.

۳. آموزش همگانی قانون‌شکنی

قبل از مسدودسازی تلگرام، یک کودک ایرانی تا وقتی که می‌خواست میزان بی‌قانونی در کشور خود را درک کند عمرش از حدود پانزده سالگی گذشته بود. با فیلترینگ تلگرام از کودک هفت ساله تا پیرمرد نود ساله به سراغ فیلترشکن رفتند و در واقع قانون کشور به شکلی گسترده ملعبه همگان شد.

۴. تضعیف حاکمیت

وقتی در کشوری اکثریت مردم و حتی مسئولانش یک قانون را به هیچ می‌گیرند متضرر اصلی نظام آن کشور است که نه تنها نزد مردم کشور خودش، بلکه در میان سایر کشورها هم خفیف می‌شود، امری که التیام آن شاید سالها طول بکشد.

۵. افزایش تهدیدات امنیتی

بر خلاف تصور طراحان فیلترینگ که تلگرام را عامل مهمی در ناآرامی‌ها می دانستند، فیلترینگ کمکی به کاهش اعتراضات اجتماعی نکرد و بلکه نتیجه عکس داد. اعتراضات محدود و کم‌تلفات دی ماه ۹۶ در زمانی صورت گرفت که تلگرام فیلتر نبود در حالی که حوادث بسیار شدیدتر آبان ۹۸ در زمان فیلترینگ تلگرام اتفاق افتاد. اساسا مسدود کردن محبوب‌ترین پیام‌رسان در یک کشور، خودش اقدام ضد امنیتی است زیرا نوعی بازی کردن با اعصاب مردم است که انفجار آن، نیاز به جرقه‌ای مثل بی‌تدبیری در قضیه افزایش قیمت بنزین دارد.

۶. هدیه به مراکز جاسوسی

بسیاری از فیلترشکن‌ها ابزار جاسوسی بوده و اطلاعات را تخلیه می‌کنند. فیلترکنندگان تلگرام، نصب لااقل ۲۰۰ میلیون فیلترشکن در تلفن‌های همراه ایرانیان را به بیگانگان هدیه دادند و البته ابعاد مخرب نصب این فیلترشکن‌ها فراتر از این است.
۷. به لجاجت کشاندن مردم

اکثریت بسیار بالای مردم با فیلترینگ سایتهای ضد اخلاقی و یا ضد اسلامی هیچ مخالفتی ندارند ولی مسئولان خود بهتر می دانند که اکثریت قاطع همین مردم با مسدودسازی تلگرام به شدت مخالف بوده و در مسائل کسب و کار و فعالیت‌های دیگر به آن نیازمندند. اصرار بر فیلترینگ تلگرام بدون دلیل قانع‌کننده، مانند تعطیلی برنامه نود، مردم مخصوصا جوانان را به لجاجت می‌کشاند.

واقعا هنر می‌خواهد که با حرکتی به نام «فیلترینگ تلگرام»، این همه دستاورد را یکجا به ارمغان بیاوری:

فساد اخلاق برای متدینان، اخراج از صحنه «تبیین» برای جوانان حزب‌اللهی‌، نهادینه کردن قانون‌شکنی برای کودکان، خفیف شدن برای حاکمیت، اطلاعات برای سازمانهای جاسوسی، ناامیدی برای نخبگان و خطر امنیتی برای کشور همزمان با به لجاجت کشاندن مردم. ظاهرا در باب فضای مجازی، مفهوم «مدیریت کردن» با «قلدری کردن» خلط شده است.

آینده هر طرح ناپخته‌ای درباره پیام‌رسانهای اجتماعی از هم اکنون روشن است: حضور اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (یا شبیه به آن) در خانه اکثر ایرانیان ظرف چند سال آینده، یعنی اینترنت «ولِ ول» که در کمتر کفرستانی پیدا می‌شود و در بحرانهای امنیتی هم قابل مسدود کردن نیست. پیامبر(ص) چه زیبا و عمیق فرمود: «پس از بت پرستیدن، آنچه به من نهی کرده‌اند در افتادن با مردم است».