محدودیت آیفون درست یا غلط؟ /اپل دوباره به بازار برمی‌گردد

در روزی که گوشی‌های آیفون در گروه ۲۷ کالایی قرار گرفت، این محصول در بازار ناپدید شد. معدود فروشگاه‌هایی هم که هنوز عرضه دارند، موفق شده‌اند قیمت آیفون را تا ۷۰ میلیون تومان بالا ببرند.

واردات آیفون محدود شد یا ممنوع؟

سخنگوی انجمن واردکنندگان موبایل در رابطه با ممنوعیت واردات آیفون گفت: از وضعیت کنونی به‌عنوان ممنوعیت واردات آیفون نباید یاد کرد. بلکه این محصول از گروه ۲۳ کالایی به گروه ۲۷ منتقل شد. تا کنون هیچ‌گونه ابلاغیه‌ای مبنی بر ممنوعیت یا محدودیت واردات به دست ما نرسیده است. تغییر گروه کالایی نیز طبق شنیده‌ها در انتظار تائید وزیر صمت قرار دارد.

محمدرضا عالیان در گفتگو با تجارت‌نیوز بیان کرد: با این حال از حدود ۱۰ روز پیش که ثبت سفارش محدود شد، شاهد التهاب در قیمت آیفون و بازار موبایل هستیم. ما بار‌ها نسبت به تبعات این تصمیم هشدار داده‌ایم، اما گویا قرار نیست به این هشدار‌ها توجه شود.

او افزود: به خریداران موبایل توصیه می‌شود که هنگام خرید حتماً به قیمت درج‌شده روی لیبل کالا‌ها توجه کنند. به هر حال موبایل با یک تعرفه مشخص وارد می‌شود و قانون هم یک درصد مشخصی را برای سود فروش در نظر می‌گیرد. اگر به این موضوع توجه شود دیگر فروش آیفون با قیمت نامتعارف میسر نیست.

عالیان در پایان یادآور شد: تأثیر تغییر قیمت آیفون روی نرخ سایر مدل‌ها در بلندمدت اتفاق می‌افتد. در کوتاه‌مدت به دلیل ذخیره کافی کالا، اشباع قیمتی و فضای رقابتی بعید به نظر می‌رسد که این اتفاق تأثیر قابل‌توجهی روی شرایط کلی بازار بگذارد.

آیفون دوباره به بازار برمی گردد؟

طبق اطلاعیه وزارت صمت سعید عباسپور در گفتگو با ایسنا گفت: که پیرو به‌روزرسانی برخی گروه‌های کالایی و برخی اولویت بندی‌ها برای تامین کالا‌های اساسی، برخی اولویت بندی‌های کالایی مقطعی  یا برخی اختلالات پیش می‌آید که امری طبیعی است؛ بنابراین با رفع این اختلالات و تعیین اولویت بندی‌های جدید، از روز آینده ثبت سفارش این کالا از سرگرفته می‌شود.  

وی همچنین تاکید کرده که سازمان توسعه تجارت هیچ ابلاغیه و مقرراتی دال بر ممنوعیت ثبت سفارش واردات موبایل با برند‌های خاص به بانک مرکزی و گمرک ابلاغ نکرده است.
به گفته این مقام مسئول تنها در دو ماه ابتدایی امسال بیش از ۶ میلیارد دلار ثبت سفارش واردات گوشی تلفن همراه صورت گرفته که از نظر ارزش دلاری، سهم بالائی در ثبت سفارش‌های سال جاری دارد. امسال هم با توجه به افزایش میزان ثبت سفارش گوشی تلفن همراه، کماکان اولویت‌بندی گروه‌های کالایی برای واردات کالا برقرار بوده و رویه‌های تخصیص و تامین ارز بر اساس مقررات و اولویت بندی‌های کالایی صورت می‌پذیرد.

این اظهارات در حالی است که روز‌های گذشته در سامانه جامع تجارت عنوان شده بود موبایل با برند اپل به گروه ٢٧ منتقل شده و امکان ثبت سفارش آن وجود ندارد. همچنین ساعتی پیش اعلام شد ممنوعیت واردات موبایل‌های آیفون بازار این تلفن همراه را ملتهب کرده و منجر به افزایش چند میلیونی قیمت موبایل با برند اپل شده است.

هفته گذشته واردکنندگان در سامانه جامع تجارت با این پیام مواجه می‌شدند که ثبت سفارش برند اپل تا روز شنبه ۳۱ اردیبهشت محدود شده است. اما امروز این پیام تغییر کرده و در سامانه اعلام شده که با توجه به قرارگیری تلفن همراه با برند اپل در گروه کالایی ۲۷ امکان ثبت سفارش آن وجود ندارد. گروه ۲۷، گروه کالا‌های لوکس و غیرضروری است که امکان تأمین ارز برای آن‌ها وجود ندارد. البته هنوز ابلاغیه رسمی از سوی سازمان‌های متولی از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) در این رابطه منتشر نشده و این وزارتخانه در هفته گذشته هم پاسخ روشنی به پیگیری ایسنا درباره ممنوعیت ورود موبایل‌های لوکس نداده است.

گفتنی است ممنوعیت موبایل‌های لوکس و مشخصا آیفون تاکنون چندین بار، به ویژه در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است؛ تا جایی که حتی اعضای کمیسیون اصل ۹۰ مجلس اوایل اردیبهشت وعده دادند که تا نیمه اول سال ۱۴۰۱ واردات آیفون ممنوع شود.

ممنوعیت واردات با بازار چه می‌‎کند؟

محمدرضا عالیان سخنگوی انجمن واردکنندگان موبایل در گفتگو با خبرآنلاین گفت: میلیون‎ها دستگاه گوشی تلفن همراه در این دوره به ایران وارد شده است و طبیعی است با ممنوعیت یا محدودیت ایجاد شده امکان خدمات دهی به خریداران وجود ندارد.
وی افزود: در این چند سال نیز صد‌ها هزار دستگاه آیفون ۱۲ و ۱۳ وارد بازار شده که طبیعی است خدمات دهی هجده ماهه به ان‌ها تضمین شده، اما حالا همه چیز زیر سئوال رفته و امنیت مشتری و کاربر با خطر روبروست.
عالیان گفت: با ممنوعیت واردات عملا دست و پای شرکت‌ها را می‌بندیم و مصرف کننده است متضرر می‎‌شود چرا که این اقدام زمینه را برای افزایش قاچاق مهیا کرده و سبب سواستفاه از واردات گوشی همراه مسافر می‌شود و باید توجه داشت ارزبری قاچاق همواره بالاتر از ارزبری رسمی است.

محدودیت آیفون درست است یا غلط؟

ممنوعیت واردات گوشی‌های آیفون که چند وقت است زمزمه‌هایش از سوی دستگاه‌های مختلف شنیده می‌شد کلید خورد و از چند روز گذشته امکان ثبت سفارش گوشی‌های آیفون در سامانه جامع تجارت وجود ندارد.  

وطن امروز نوشت: به دلیل محدودیت‌های ارزی، مساله ممنوعیت واردات گوشی‌های رده‌بالای آیفون یا به عبارتی بالای ۶۰۰ یورو موضوع خیلی جدیدی نیست و این موضوع که واردات گوشی‌های گران‌قیمت باعث خروج ارز از کشور می‌شود موجب شده که لزوم اتخاذ سیاست تجاری مناسب جهت تخصیص بهینه منابع ارزی کشور احساس شود. البته بیان این نکته ضروری است که برای اعمال محدودیت‌ها و آزادسازی‌های تجاری اعم از تلفن همراه و خودرو، باید نگاه جامعی در سیاست‌گذاری تجاری وجود داشته باشد.

ارزسوزی با آیفون

طبق آمار‌های منتشر‌شده، واردات گوشی‌های آیفون در سال ۱۴۰۰، یک میلیارد و ۳۵۳ میلیون دلار بوده که تنها ۶ درصد سهم بازار کشور را تامین کرده است و بر اساس آمار‌های منابع آگاه در سال جاری بالغ بر ۲.۵ میلیارد دلار برای واردات آیفون در سامانه ثبت سفارش شده است.  
از طرف دیگر طبق گزارش‌های گمرک، سال گذشته در مجموع ۴.۲ میلیارد دلار گوشی از مبادی رسمی وارد ایران شده است که بیش از ۱.۳ میلیارد دلار به گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار اختصاص دارد که ۳۲.۲ درصد ارزش کل واردات گوشی را در بر می‌گیرد. این در حالی است که از نظر تعداد، گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار فقط ۶.۲ درصد از کل سهم بازار را داشته است به طوری که سال گذشته از مجموع ۱۷.۷ میلیون دستگاه وارد شده ۱.۱ میلیون دستگاه بالای ۶۰۰ دلار بوده است.  
البته موضوع ممنوعیت واردات گوشی‌های بالاتر از ۳۰۰ یورو از تابستان سال ۱۳۹۹ به‌عنوان راه‌حلی برای مشکل واردات و کمبود گوشی مطرح شد، اما این خبر با جنجال‌هایی همراه بود و حتی با گران شدن گوشی‌های پرچمدار هم گره خورد. هرچند همان زمان هم در مقطعی واردکنندگان مدعی بودند گوشی ۳۰۰ یورویی تخصیص ارز نمی‌گیرد و واردکننده رسمی نمی‌تواند این گوشی‌ها را وارد کند، تا اینکه در لایحه بودجه ۱۴۰۰ حقوق ورودی واردات گوشی‌های موبایل ساخته‌شده خارجی بالای ۶۰۰ دلار را ۱۲ درصد تعیین کردند.  
اکنون، اما به نظر می‌رسد تصمیمات جدیدی برای ممنوعیت واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰ دلار و در صدر آن‌ها برند اپل گرفته شده است.  
پیش‌تر مقام معظم رهبری از واردات گوشی آمریکایی آیفون به کشور و خرید ملک در خارج از ایران انتقاد و فرموده بودند: «واردات بی‌رویه چیز خطرناک و مهمی است. گاهی این واردات، واردات لوکس است یعنی هیچ نیاز به آن نیست. شنیدم که برای واردات یک نوع گوشی لوکس آمریکایی در سال ۹۸ حدود نیم میلیارد دلار مصرف شده است. البته بخش خصوصی این کار را می‌کند، منتها دولت باید جلوی آن را بگیرد».

آزادسازی یک میلیارد دلار منابع ارزی کشور با ممنوعیت واردات آیفون

تلفن همراه آیفون در گروه کالایی ۲۷ قرار گرفته است و امکان ثبت سفارش آن وجود ندارد، با توجه به ارزبری یک میلیارد و ۳۵۳ میلیون دلاری واردات این برند موبایل به‌نظر می‌رسد با اعمال این ممنوعیت و تخصیص منابع مذکور به کالا‌های مصرفی ضروری، شاهد تعادل در سایر بازار‌ها باشیم. البته اینطور که پیداست واردات به صورت همراه مسافر آیفون هنوز مقدور است. پیش‌بینی می‌شود در صورتی که واردات رسمی آیفون ممنوع شود واردات مسافری افزایش قابل توجهی پیدا کرده و عملا این ممنوعیت بی‌معنا می‌شود. در حال حاضر بررسی‌ها حاکی از آن است که ۳۰ درصد واردات موبایل آیفون مسافری است.

حراست از منابع ارزی کشور، با وضع محدودیت در واردات کالا‌های غیرضرور

در حال حاضر با استناد به نخستین آمار‌های منتشر شده شاهد رشد شدید ثبت سفارش واردات و تخصیص ارز برای واردات انواع کالا‌ها بویژه اقلام غیراساسی هستیم. به گفته مصطفی قمری‌وفا، مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی، در فروردین‌ماه ۷ میلیارد دلار برای واردات کالا‌های غیراساسی ارز تخصیص داده شده است. این در حالی است که به طور حتم تا پایان فصل بهار باید شاهد افزایش قابل توجه واردات از گمرکات کشور باشیم؛ به اعتقاد کارشناسان این موضوع خطری جدی برای منابع ارزی کشور است.  
دلایل موافقان محدودسازی واردات گوشی‌های گران‌قیمت بر خلاف آنچه منتقدان تصور می‌کنند، عمدتاً ریشه اقتصادی داشته و بر پایه تخصیص بهینه منابع ارزی استوار است. از نظر کارشناسان اقتصادی، بویژه در شرایط تحریمی که منابع ارزی در دسترس به طرز قابل توجهی کاهش می‌یابد، به منظور حراست از ذخایر ارزی کشور، باید «اولویت‌بندی اقلام مورد نیاز» و «ایجاد محدودیت برای ورود کالا‌های غیرضروری» در دستور کار قرار گیرد، به همین منظور از سال ۱۳۹۷ واردات خودرو، پوشاک، لوازم خانگی و سایر کالا‌های مصرفی به کشور ممنوع شد.  
مساله کنترل تجارت خارجی و نحوه هزینه‌کرد منابع ارزی کشور باید مورد توجه نهاد‌های دولتی از جمله بانک مرکزی و وزارت صمت قرار گیرد، در غیر این صورت با ادامه یافتن واردات بی‌رویه، تقاضا برای ارز بشدت افزایش خواهد یافت و در صورت ناترازی ارزی در کشور، مشکلات تورمی جدیدی برای دولت سیزدهم که به دنبال کنترل افزایش سطح عمومی قیمت‌هاست، ایجاد خواهد شد.  

 آیفون چقدر از نیاز بازار را تأمین می‌کند؟

یکی از نکاتی که در رابطه با واردات یک محصول مورد بررسی قرار می‌گیرد، میزان سهم آن کالا در بازار مصرف و رابطه آن با میزان هزینه صرف شده است. در واقع باید بررسی کنیم آیا این میزان ارزی که صرف واردات تلفن همراه آیفون می‌شود، چقدر از نیاز داخل را تامین می‌کند.  
بر اساس آمار‌های انجمن واردکنندگان موبایل، از برند اپل در سال ۱۴۰۰ یک میلیون و ۳۰ هزار عدد گوشی به ارزش یک میلیارد و ۳۵۳ میلیارد دلار فروخته شده که تنها ۶ درصد سهم بازار را شامل می‌شود، در حالی که بیش از ۳۶ درصد ارز حاصل از واردات موبایل را به خود اختصاص داده است.  

 سهم برند‌های بزرگ در بازار موبایل ایران

سامسونگ تقریبا نیمی از سهم بازار موبایل ایران را به خود اختصاص داده است. از اسفند ۹۹ تا اسفند پارسال، ۸ میلیون و ۷۱۰ هزار گوشی سامسونگ در کشورمان فروخته شده و این تعداد موبایل با احتساب ۱۸ میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه مصرف شده، معادل ۴۸ درصد است. ارزش دلاری ۸ میلیون و ۷۱۰ هزار گوشی فروخته شده سامسونگ در کشورمان معادل یک میلیارد و ۷۸۷ میلیون دلار برآورد می‌شود. رتبه دوم پرفروش‌ترین برند موبایل در ایران به شیائومی تعلق دارد؛ برندی چینی که موفق شد با فروش ۵ میلیون و ۲۱۰ هزار دستگاه موبایل در ایران، ۲۸ درصد از سهم بازار کشورمان را به خود اختصاص دهد. ایرانی‌ها یک میلیارد و ۱۰۶ میلیون دلار برای خرید گوشی‌های شیائومی خرج کردند. رده سوم این فهرست به برند نوکیا اختصاص پیدا می‌کند. از این برند ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار موبایل (۱۲ درصد) به فروش رسیده است. آیفون و هوآوی هم به ترتیب ۶ و یک درصد از سهم بازار موبایل ایران را به خود اختصاص داده‌اند.