درمان یک انحراف دردسرساز

واقعیت این است که بسیاری از والدین زمانی از اختلال فتیش در نوجوان‌های شان آگاه می‌شوند که دیگر کار از کار گذشته است. بسیاری از آن‌ها با تکرار رفتار فرزندشان در خفا و گاهی در انظار عمومی ابتدا به شدت نگران می‌شوند و پس از آن دوره‌ای را با سوال‌های ذهنی تکرار شونده می‌گذرانند. برخی از آن‌ها از شرح این علائم و علاقه و تمرکز عجیب فرزندان شان به تصاویر خاص، انواعی از لباس‌ها و اشیای پیرامون شرم زده و به دنبال کمک گرفتن از دیگران هستند، اما عده‌ای دیگر آن را مسکوت نگاه می‌دارند. اما بهترین راهکار این است که علائم این انحراف به درستی شناخته شود و نسبت به درمان آن اقدام صورت بگیرد. در گفتگو با دکتر مهشید رابطیان فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان به بررسی و درمان این اختلال پرداختیم.

دکتر مهشید رابطیان فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و عضو انجمن علمی روانپزشکان در باره سن شروع این اختلال می‌گوید: «ما در کودکان اختلال فتیشیسم نداریم و در اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی این اختلال ممکن است رخ بدهد که اختلال مزمنی است و نیازمند درمان است. اختلال فتیش جزو اختلالات پارافیلیک است و به آن نام فارسی اختلال یادگار خواهی داده اند.»

این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان توضیح داد: «تحریک جنسی در نوجوانان مبتلا به این اختلال به واسطه فکر کردن به اشیا بی‌جان مثل جوراب، کفش و... یا تمرکز بر روی قسمت‌هایی از نواحی غیرجنسی مثل پا و نقاط دیگر بدن دیگران اتفاق می‌افتد؛ این تحریکات جنسی جزو فانتزی‌های نوجوان فتیشیسم است.»

دکتر رابطیان از پیشرفت در تشخیص این بیماری اطلاع می‌دهد: «این اختلال زمانی قابل‌تشخیص است که حداقل ۶ ماه این فکرها، فانتزی‌ها و خیال‌پردازی‌ها انجام شود و مهم‌ترین نکته این است که این اختلال در صورت درمان نشدن می‌تواند باعث اختلال عملکرد در حوزه‌های اجتماعی، شغلی، فردی و خانوادگی نوجوان شود. خوشبختانه امروزه با مصاحبه و جلسات گفتگو محور این علائم به سادگی قابل شناسایی و درمان هستند.»

این روان‌درمانگر در پاسخ به این سؤال که چند درصد از نوجوانان ممکن است دچار این اختلال شوند، توضیح می‌دهد: «اینکه میزان درصد این اختلال در نوجوانان چقدر است مشخص نیست، چون این بیماران زمانی به درمانگاه مراجعه می‌کنند که دچار یک اختلال یا مشکلی می‌شوند لذا اینکه ما بدانیم چند درصد از نوجوانان مبتلا به اختلال فتیش هستند، تشخیص داده نشده است، اما اختلال فتیش معمولاً مثل اختلال کژکاری جنسی یا پارافیلیا‌ها اغلب در جنس مذکر دیده می‌شود.»

دکتر رابطیان بروز این اختلال در نوجوانان را منوط به دلایل متعددی می‌داند و می‌گوید: «برخی معتقدند آسیب مغزی به نقاطی مثل فرونتال (قسمت پیشانی) در دوران کودکی ممکن است منجر به بروز این اختلال شود، زیرا لوب فرونتال قسمتی از مغز است که کنترل امیال جنسی را بر عهده دارد و هرگونه آسیب به این نقطه می‌تواند منجر به اختلال جنسی شود؛ یکسری فرضیات دیگری وجود دارد که به سبب اینکه معمولاً مغز ما پر از هورمون‌های عصبی مثل سروتونین، دوپامین و اپی نفرین است، اختلال در ترشح این سه هورمون می‌تواند منجر به بروز این اختلال در نوجوانان شود.» این روانپزشک همچنین این هشدار را می‌دهد که لمس نواحی تناسلی بدن کودکان نیز می‌تواند این اختلال را ایجاد کند: «یکی دیگر از دلایل بروز این اختلال، تعرض جنسی به نوجوان در دوران کودکی و همچنین لمس آلت تناسلی کودک از طرف والدین یا اطرافیان است.»

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان با اشاره به علاقه‌های تکراری کودکان به چیز‌های مختلف می‌گوید: «گاهی علاقه کودکان به چیز‌های مختلف معطوف به قسمتی از بدن مادر، پدر، خواهر یا برادر می‌شود؛ در این بچه‌ها حتماً باید یکسری اختلالات مثل اختلال اوتیسم و مشکلات یکپارچگی حسی مورد بررسی قرار بگیرد. در صورت درمان نشدن این مشکلات، ممکن است کودک هرچه بزرگ‌تر می‌شود علاقه‌ها بیشتر شده و در آینده با مشکلاتی همچون عدم اعتمادبه‌نفس، اعتیاد، اضطراب شدید، راندن شدن از محیط اجتماعی و... مواجه شوند.»

درمان‌های دارویی و غیر دارویی برای درمان این اختلال وجود دارد: «درمان این اختلال دو قسمت دارد: یکی درمان دارویی است و بعضی وقت‌ها اگر این اختلالات آن‌قدر شدید باشد که باعث بروز مشکلاتی شود حتی از روش جراحی مغز هم استفاده می‌شود. یکی دیگر از روش‌های درمان، درمان شناختی رفتاری است که باید در این بیماران انجام شود.»

این روان‌درمانگر با اشاره به نقش خانواده‌ها در شدت گرفتن و درمان فتیش می‌گوید: «والدین اگر علائم این اختلال را در نوجوانان مشاهده کردند در درجه اول باید به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند. همچنین والدین باید توجه داشته باشند که در صورت مشاهده چنین علائمی از تنبیه و تحقیر نوجوان اجتناب کنند، زیرا چنین رفتار‌هایی منجر به کاهش اعتمادبه‌نفس نوجوان شده و در روابط اجتماعی آن‌ها تأثیرگذار خواهد بود.»

دکتر رابطیان برای پیشگیری از این اختلال در نوجوانی توصیه‌های کارآمدی دارد: «والدین باید از همان دوران کودکی مراقبت‌های لازم را انجام دهند و مراقب سوءاستفاده جنسی از کودک باشند. همچنین خانواده‌ها باید از وجود چنین اختلالی آگاه باشند و بدانند که اگر نوجوان و جوانشان چنین تمرکزی بر اشیای خاص، کفش‌های زنانه، تصاویر ویژه و بوی عطر خاص و ... دارد هرچه زودتر برای درمان اقدام کنند، چون این اختلال تمام ذهن فرد را درگیر می‌کند و در صورت درمان نشدن این اختلال، فرد در بزرگسالی در روابط بین فردی و حتی روابط با همسر آینده‌اش دچار مشکل خواهد شد.»

 

منبع : ایرنا