چرا سیگاری‌ها کمتر سرطان ریه می‌گیرند؟!

در یک یافته جالب توجه علمی، دانشمندان با بررسی‌های ژنتیکی متوجه شدند افرادی که برای مدت بسیار طولانی سیگار می‌کشند، کمتر از همنوعان خود به سرطان ریه مبتلا می‌شوند. بر اساس یک مطالعه جالب توجه جدید، دانشمندان با بررسی DNA افراد غیر سیگاری و گروه‌های مختلف از سیگاری‌ها متوجه شدند افرادی که برای مدت بسیار طولانی سیگار می‌کشند، نسبت به دیگر افراد از احتمال کمتری برای ابتلا به سرطان ریه برخوردار هستند و در واقع بیشتر افراد این دسته هرگز به سرطان ریه مبتلا نمی‌شوند.

سیگار عامل اصلی سرطان ریه است، با این حال فقط تعداد کمی از سیگاری‌ها به این بیماری مبتلا می‌شوند. مطالعه‌ای که توسط دانشمندان کالج پزشکی آلبرت انیشتین انجام شد و در ۱۱ آوریل ۲۰۲۲ به صورت آنلاین در Nature Genetics منتشر شد، نشان می‌دهد که برخی از سیگاری‌ها ممکن است مکانیسم‌های قوی‌ای داشته باشند که با محدود کردن جهش‌ها از آن‌ها در برابر سرطان ریه محافظت می‌کند. این یافته‌ها می‌تواند به شناسایی آن دسته از سیگاری‌هایی که با خطر ابتلا به این بیماری مواجه هستند، کمک کند و بنابراین نیاز به نظارت دقیق دارد.
دکتر سایمون اسپیواک، استاد پزشکی، اپیدمیولوژی، سلامت جمعیت کالج پزشکی آلبرت انیشتین، و متخصص ریه در مرکز بهداشت Montefiore که نویسنده ارشد این مطالعه هم محسوب می‌شود، گفت: ««این دستاورد ممکن است گام مهمی در جهت پیشگیری و تشخیص زودهنگام خطر سرطان ریه و دوری از درمان‌های فعلی مورد نیاز برای مبارزه با بیماری در مراحل آخر باشد، جایی که اکثر هزینه‌های بهداشتی و بدبختی رخ می‌دهد.»

مدت‌ها تصور می‌شد که سیگار با تحریک جهش‌های DNA در سلول‌های طبیعی ریه منجر به سرطان ریه می‌شود. دکتر یان ویج، نویسنده ارشد و استاد دانشگاه و رئیس بخش ژنتیک آلبرت انیشتین، و همچنین در مرکز Omics سلولی دانشکده پزشکی دانشگاه جیائوتنگ در شانگ‌های چین، گفت: «اما این امر هرگز تا زمان مطالعه ما ثابت نشد، زیرا هیچ راهی برای تعیین کمیت دقیق جهش در سلول‌های طبیعی وجود نداشت.» دکتر ویج چند سال پیش با توسعه روشی بهبود یافته برای توالی یابی کل ژنوم سلول‌های فردی بر این محدودیت‌ها غلبه کرد و همین روش بود که مبنای مطالعه اخیر قرار گرفته است.
روش‌های توالی‌یابی کل ژنوم تک‌سلولی می‌توانند خطا‌های توالی‌یابی را نشان دهند که تشخیص آن‌ها از جهش‌های واقعی دشوار است. این موضوع یک نقص جدی در هنگام تجزیه و تحلیل سلول‌های حاوی جهش‌های نادر و تصادفی محسوب می‌شود. دکتر ویج این مشکل را با توسعه یک تکنیک توالی یابی جدید به نام تقویت جابجایی چند سلولی (SCMDA) حل کرد. همانطور که در Nature Methods در سال ۲۰۱۷ گزارش شده است، این روش خطا‌های توالی یابی را محاسبه کرده و کاهش می‌دهد.
محققان انیشتین از SCMDA برای مقایسه چشم انداز جهشی سلول‌های اپیتلیال طبیعی ریه (یعنی سلول‌های پوشاننده ریه) از دو گروه افراد استفاده کردند؛ ۱۴ نفر که هرگز سیگار نمی‌کشیدند و در رده سنی سنین ۱۱ تا ۸۶ قرار داشتند و ۱۹ فرد سیگاری که در رده سنی ۴۴ تا ۸۱ بودند و حداکثر ۱۱۶ پاکت سال سیگار کشیده بودند (یک پاکت سال سیگار برابر است با ۱ پاکت سیگار مصرف شده در روز به مدت یک سال.). سلول‌ها از بیمارانی که برای آزمایش‌های تشخیصی غیر مرتبط با سرطان تحت برونکوسکوپی قرار می‌گرفتند، جمع آوری شد. دکتر اسپیواک گفت: «این سلول‌های ریه برای سال‌ها، حتی دهه‌ها زنده می‌مانند و بنابراین می‌توانند جهش‌هایی را هم با افزایش سن و هم با مصرف سیگار در خود جمع کنند». از بین تمام انواع سلول‌های ریه، این‌ها از جمله بیشترین احتمال سرطانی شدن را دارند.

محققان دریافتند که جهش‌ها (انواع تک نوکلئوتیدی و درج‌ها و حذف‌های کوچک) در سلول‌های ریه افراد غیرسیگاری با افزایش سن تجمع می‌یابد و در سمت دیگر نیز جهش‌های قابل توجهی در سلول‌های ریه افراد سیگاری یافت می‌شود. دکتر اسپیواک گفت: «این به طور تجربی تایید می‌کند که سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان ریه را با افزایش فراوانی جهش ها، همانطور که قبلاً ادعا شده بود، افزایش می‌دهد.» این احتمالاً یکی از دلایلی است که چرا تعداد کمی از افراد غیر سیگاری به سرطان ریه مبتلا می‌شوند، در حالی که ۱۰ تا ۲۰ درصد از سیگاری‌ها در معرض چنین تهدیدی قرار دارند.
اما یکی از جالت توجه‌ترین یافته‌های این مطالعه، این بود که تعداد جهش‌های سلولی شناسایی شده در سلول‌های ریه به‌طور مستقیم با تعداد سال‌های مصرف سیگار افزایش می‌یافت و احتمالاً خطر ابتلا به سرطان ریه نیز افزایش یافت. اما جالب اینجاست که افزایش جهش‌های سلولی پس از ۲۳ سال مصرف مداوم سیگار متوقف شد. دکتر اسپیواک گفت: «جالب بود که سیگاری‌های سنگین، بیشترین بار جهش را ارائه نمی‌دادند. داده‌های ما نشان می‌دهد که این افراد علی‌رغم مصرف زیاد دخانیات ممکن است برای مدت طولانی زنده بمانند، زیرا توانسته‌اند تجمع بیشتر جهش را سرکوب کنند. این کاهش جهش‌ها می‌تواند ناشی از داشتن سیستم‌های بسیار ماهرانه‌ای برای ترمیم آسیب DNA یا سم‌زدایی دود سیگار باشد.
این یافته منجر به جهت گیری تحقیقاتی جدیدی شده است. دکتر ویج می‌گوید: «ما اکنون می‌خواهیم سنجش‌های جدیدی را توسعه دهیم که می‌تواند ظرفیت افراد را برای ترمیم یا سم‌زدایی DNA اندازه‌گیری کند. چنین دستاورد احتمالی ممکن است روش جدیدی برای ارزیابی خطر ابتلا به سرطان ریه به ما ارائه دهد که به نوبه خود می‌تواند در پیشگری و درمان این نوع سرطان، تحول ایجاد کند.»

 

منبع : فرارو