شب عید شام چی بخوریم؟ /فلسفه رسم سبزی پلو با ماهی شب عید

 با نزدیک شدن نوروز تقریبا تمام خانواده‌های ایرانی در تکاپو و جنب و جوش هستند تا آداب و رسوم استقبال از سال جدید را یک به یک اجرا کنند تا به این ترتیب طبق باور پیشینیان خود سال نو برایشان خوش یمن و مبارک شود. ایرانیان در روز‌های آخر سال پس از به پایان رساندن خانه تکانی و خرید عید، کم کم شروع به چیدن سفره‌ هفت سین می‌کنند تا طبق رسم هر سال کنار آن بنشینند و سال را تحویل کنند. اما یکی از رسوم مهم نوروز را نیز فراموش نکرده و از قبل برای آن تدارک می‌بینند، این رسم مهم غذای شب عید است. با قاطعیت می‌توان گفت که شب عید برای بیشتر مردم دنیا یک شب خاص و متفاوت است. ما ایرانیان هم مانند همه‌ مردم دنیا برای این شب غذا‌های مخصوصی را تدارک می‌بینیم و بر اساس باور قدیمی ها، خوردن این غذا‌ها بی دلیل نبوده و در انتخاب آن حکمتی بوده است.

سبزی پلو با ماهی

سبزی پلو با ماهی غذای محبوب و معروف بیشتر ایرانیان مخصوصا در سال‌های اخیر است. بیشتر ایرانیان این غذا را برای شب عید آماده می‌کنند و از آن جا که همه‌ آداب و رسوم نوروز نمادین هستند و در پشت تمام رسم‌های ایرانیان حکمتی نهفته است، طبق باور قدیمی ها، ماهی داستان حضرت سلیمان را روایت می‌کند، در این روایت حضرت سلیمان انگشتر خود را در شکم ماهی پیدا کرد، پس ما ماهی می‌خوریم به امید این که حقیقت را بیشتر درک کنیم. بر اساس باور‌های دیگر ماهی نشانه‌ حیات است و خوردن برنج به دلیل داشتن برکت در کنار ماهی که نشانه حیات است و سبزی که حکایت از برکت و زایش دارد، در بسیاری از خانواده‌های ایرانی در هر کجا که زندگی می‌کنند، مرسوم بوده و هست. برخی از ایرانی‌ها مانند مردم زنجان ماهی را با رشته پلو یا زعفران پلو می‌خورند و برخی دیگر آن را در کنار کوکو یا خورش‌های محلی سرو می‌کنند.

رشته پلو

خوردن رشته پلو در مناطقی از ایران مانند آذربایجان، کرمانشاه و اراک رایج بوده و هست. قدیمی‌ها با این باور که با خوردن رشته پلو بهتر می‌توانند زمام امور را در سال جدید بدست بگیرند این غذا را برای شب عید انتخاب کرده و طبخ می‌کردند. امروزه هنوز هم برخی از ایرانیان در شب عید آش رشته یا رشته پلو می‌پزند و ریشه‌ این رسم به همان باور قدیمی برمی گردد. رشته پلو یکی از لذیذترین پلو‌های مخلوط است و ترکیبی از رشته‌ پلویی، کشمش پلویی و برنج و زعفران است.

کوکو سبزی

برخی از ایرانیان در گذشته برای شب عید کوکو سبزی درست می‌کردند و برخی هنوز هم در کنار سبزی پلو ماهی، کوکو سبزی می‌گذارند. قدیمی‌ها بر این باور بودند که با خوردن کوکو دیگر به دنبال اشیائی که در خانه تکانی گم شده اند نمی‌گردیم و به اصطلاح کو... کو نمی‌کنیم. اما شاید استفاده از سبزی به عنوان نماد سبزی و طراوت در غذای شب عید نیز دلیل طبخ این غذا به عنوان غذای شب عید بوده است.

دلمه

پختن این غذا به عنوان غذای مخصوص شب عید در بین آذربایجانی‌ها رایج است. آن‌ها معتقدند با خوردن دلمه می‌توانند به آرزو‌های خود در سال نو برسند. این دلمه با برگ‌های مو تهیه می‌شود و محتوی سبزیجات معطر، گوشت و برنجی است که برگ‌های مو به شکل زیبایی به دور آن پیچیده شده اند.

کوفته محلی

غذای مخصوص شب عید مردم استان چهارمحال و بختیاری کوفته‌ محلی است. این کوفته که با گوشت گوساله، برنج و سبزیجات معطر تهیه می‌شود، غذای محبوب مردم این استان و برخی از مردم کرمانشاه در شب عید است.

خورش سبزی

خورش سبزی در برخی از شهر‌های ایران مخصوصا شهر‌های ناحیه کوهستانی کشور غذای محبوب شب عید به شمار می‌رود. این دسته از ایرانیان معتقدند با خوردن خورش سبزی سال خوش و خرمی خواهند داشت.

ترشی تره با ماهی

مردم گیلان هم ماهی را در سفره‌ی شب عید خود دارند، اما ترجیح می‌دهند آن را در کنار ترشی تره که یک غذای خوش طعم گیلانی است، بخورند. این غذای خوشمزه با سبزی‌های معطر و مخصوص، سیر و تخم مرغ درست می‌شود و با کته و ماهی، سفره‌ شب عید برخی از گیلانی‌ها را تشکیل می‌دهد.

سبزی پلو با ماهی و ته چین

مردم مازندران برای این شب ماهی شکم پر تهیه می‌کنند، این ماهی که با انواع و اقسام سبزی‌های معطر پر می‌شود، غذای بسیار خوشمزه‌ای است که در کنار ته چین و سبزی پلو در شب عید سرو می‌شود.

غذای محبوب شب عید در همدان نوعی آبگوشت و کوفته است، برای تهیه‌ این کوفته از خرما، گردو، آلو، پیاز سرخ شده، ادویه‌های معطر و تخم مرغ استفاده می‌شود.