موانع استجابت دعا و راهکارهایی برای برآوردن حاجات

ماه رجب ماه استجابت دعا است و در روایات مختلفی به این نکته اشاره شده است، امام سجاد (ع) در آغاز دعایی در ماه رجب می‌فرمایند: «یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السَّآئِلینَ و یَعْلَمُ ضَمیرَ الصَّامِتینَ» اى که مالک حاجات خواهندگانى و از باطن لب فروبستگان خبر دارى. یکی از راه‌های حل مشکلات و رفع موانع خصوصاً اموری که انجامش از دست انسان خارج است، دعا کردن است و خداوند هم به بندگانش فرموده که «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ» بخوانید مرا تا اجابت کنم شما را. اما سؤال اینجا است که چرا برخی دعا‌ها مستجاب نمی‌شود.

حجت‌الاسلام علیرضا خاتم کارشناس مذهبی با بیان اینکه ابتدا باید بدانیم فایده دعا تنها در گرفتن حاجت نیست گفت: دعا کردن به این معنا نیست که اگر دعا کردم و حاجت نگرفتم پس دعای من بی فایده است، زیرا اگر حاجت هم نگیریم و در ظاهر دعا مستجاب نشود، حداقل فایده آن این است که باعث ثواب بردن، بخشودگی گناهان و ارتقاء درجه معنوی خواهد شد و فارغ از استجابت و عدم استجابت پیامبر (ص) فرمودند: دعا سلاح مؤمن است. (مکارم الاخلاق، ج۱، ص۲۶۸)

وی با بیان چند نکته درباره عدم استجابت دعا گفت: درباره اینکه چرا دعا مستجاب نمی‌شود توجه به چند نکته ضروری است. از آنجایی که خداوند کریم و نسبت به بندگان مهربان است، هرگز دعای بندگان را بدون پاسخ نخواهد گذاشت و استجابت دیر یا زود، با توجه به حکمت الهی صورت می‌گیرد. در نتیجه، زمان استجابت دعا را خداوند با توجه به مصالح، مفاسد و موانع مشخص می‌کند.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: گاهی استجابت یک دعا نه تنها به نفع ما نیست بلکه به ضرر ما است، اگرچه خودمان می‌پنداریم برایمان نفع دارد. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: چه بسیار شود که از چیزی متنفر باشید، ولی به حقیقت خیر و صلاح شما در آن بوده و چه بسیار شود چیزی را دوست دارید و در واقع شرّ و فساد شما در آن است. (سوره بقره، ۲۱۶) از آنجا که خداوند متعال ما را دوست می‌دارد این نوع حاجت‌ها را نمی‌دهد.
حجت‌الاسلام خاتم با بیان اینکه گاهی برای استجابت دعا موانعی وجود دارد که توسط خود انسان و یا دیگران ایجاد شده است، گفت: باید انسان تلاش کند تا این موانع را برطرف کند. با توجه به روایات اهل بیت (ع)، ترک واجبات و ارتکاب گناهان، مانع از استجابت دعا می‌شود.

وی با اشاره به احادیثی درباره گناه و مانع شدن آن برای استجابت دعا گفت: امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرمایند: تعجب می‌کنم از کسی که دعا می‌کند و اجابت آن را با تأخیر می‌شمارد در حالی که اجابت دعا را با گناه بسته است. (بحارالانوار، ج۷۵، ص۷۲) امام سجاد (ع) هم هفت گناه را که مانع از استجابت دعا می‌شوند بیان فرمودند که شامل ۱- نیت بد داشتن، ۲- پلیدی باطن، ۳- دو رویی با دیگر مؤمنان، ۴- اطمینان نداشتن به خدا در استجابت دعا، ۵- تأخیر نماز‌های واجب، ۶- ترک تقرب جستن به خدا به وسیله نیکی و خیرات، ۷- بد دهنی و گفتن سخن زشت. (معانی الاخبار، ص۲۷۱)

این کارشناس مذهبی لقمه حرام را دیگر مانع استجابت دعا دانست و گفت: شخصی خدمت رسول خدا رسید و گفت: دوست دارم دعایم مستجاب شود. حضرت فرمودند: آذوقه‌ات را از اموال شبهه‌ناک پاک کن و غذای حرام در شکم خود جا مده. (بحارالانوار، ج۹۰، ص۳۷۳) همچنین پیامبر (ص) ظلم و ستم را مانع دیگری برای استجابت دعا می‌دانند و در این باره می‌فرمایند: ظلم و ستم نکنید که در این صورت دعا می‌کنید و دعایتان مستجاب نمی‌شود و باران می‌طلبید و باران نمی‌آید و از خدا یاری می‌جویید و یاری نمی‌شوید. (مجمع الزوائد، ج۵، ص۴۲۳)

حجت‌الاسلام خاتم نافرمانی از پدر و مادر و قطع رحم را دیگر موانع استجابت دعا برشمرد و در این خصوص اظهار داشت: بر اساس روایات، سرپیچی از پدر و مادر، حجابی است در برابر استجابت دعا (نزهه الناظر و تنبیه الخاطر، ص۳۷) در این باره امام صادق (ع) می‌فرمایند: گناهانی که دعا را رد می‌کنند و فضا را تاریک می‌گردانند، نافرمانی از پدر و مادر و آزردن آن‌ها است. (کافی، ج۲، ص۴۴۸) همچنین با توجه به روایت نبوی، بریدن پیوند خویشاوندی یکی دیگر از موانع استجابت دعا است. (نزهه الناظر و تنبیه الخاطر، ص۳۷) پیامبر رحمت در ضمن حدیثی فرمودند: هرگاه مردم امر به معروف و نهی از منکر نکنند و از اهل بیت پیروی ننمایند، خداوند بدترین مردم را بر ایشان مسلط گرداند و در این هنگام نیکانشان دعا کنند و دعایشان مستجاب نشود. (امالی صدوق، ص۳۰۸)

وی در ادامه به بیان شرایط استجابت دعا پرداخت و گفت: گاهی برای استجابت دعا زمان، مکان و نحوه دعا کردن را رعایت نمی‌کنیم. باید با وضو و رو به قبله و در مکان‌های مقدس مثل حرم اهل بیت (ع)، مساجد و حسینیه‌ها و... دعا انجام گیرد. بهترین زمان استجابت دعا نیز، نیمه شب و قبل از اذان صبح، بعد از نماز‌های یومیه، در هنگام باریدن باران، هنگام تلاوت قرآن و... است. همچنین توسل به اهل بیت علیهم‌السلام در استجابت دعا بسیار مؤثر است. با توجه به معارف اسلامی، اگر از اطرافیان مؤمن خود بخواهید که برایتان دعا کنند در استجابت دعا بسیار مفید است.

این کارشناس مذهبی در پایان با بیان راه‌کاری ۶ مرحله‌ای برای استجابت دعا گفت: یک فرمول استجابت دعا که از روایات اقتباس شده است ارائه می‌کنم که امید است با رعایت آن، دعا‌های شما مستجاب شود. ۱- ابتدا یک صلوات بفرستید، ۲- از گناهان خود استغفار کنید، ۳- خدا را بابت نعمت‌هایی که به شما داده است، شکر کنید، ۴- برای امام زمان (عج)، پدر و مادر، دوستان و ... دعا کنید، ۵- برای خودتان دعا کرده و حاجت خود را از خدا بخواهید، ۶- در انتها نیز یک صلوات بفرستید.

 

منبع : فارس