هر فردی در هر خانوادهای که زندگی میکند بنا به شرایط و ویژگیهای شخصیتی و خانوادگی خود یک نوع واکنشهای متفاوتی در برابر مشکلات از خود نشان میدهد. برای همه هم پیش میآید که گاه در شرایط پراسترس، سخت و دشوار قرار میگیرند، اما نوع برخوردشان در این شرایط با یکدیگر متفاوت است.خیلی از افراد در
کنترل احساسات و مدیریت شرایط سخت خود مشکل دارند، اما انتظار دارند که بچه هایشان بتوانند سختیهای زیادی را تحمل کنند، در حالیکه «تاب آوری عاطفی» خود یک مهارتی است که نیاز به آموزش و پرورش دارد. هر چقدر بچهها در پروراندن این مهارت موفقتر باشند، در زندگی شخصی شان موفقتر و احساس بهتری خواهند داشت.«
تاب آوری» به معنای هنر و مهارت تحمل شرایط سخت، دردآور یا بحرانی است و ارتباط مستقیم با درد دارد؛ بنابراین فرد تاب آور کسی است که میتواند با روحیه خوب بر ضعفها و مشکلات غلبه کند و به رشد برسد. «تاب آوری» در واقع نوعی ظرفیت محسوب میشود که افراد با شرایط روحی خاص با آن روبه رو میشوند.بچهای که در مواقع بحرانی مثل امتحان دادن، بیماری یک عزیز، دوری از یک والد، سفر یا حتی زمین خوردن ساده دچار آزار روحی زیاد میشود، مهارت تاب آوری عاطفی ندارد.در این گزارش تلاش داریم مواردی را برای برخورد در مواقع حساس با فرزندان به شما آموزش دهیم، اینکه چطور بچهها میتوانند به لحاظ عاطفی تاب آور باشند را با چند مثال شفاف سازی میکنیم.
- پسر شما به مهمانی یکی از دوستانش دعون نشده و الان خیلی ناراحت است.
از او بپرسید: «عزیزم از اینکه به مهمونی دوستت دعوت نشدی، احساس ناامیدی میکنی؟ احساس میکنی پیش دوستات خجالت زده شدی؟»
به او این موضوع را یادآوری کنید که: «مهم نیست که دعوت نشدی. اینو همیشه یادت باشه که تو کافی هستی و لیاقت عشق و علاقه را داری.»
بدترین حالت این است که شما در این مواقع به احساسات منفی او دامن بزنید و بگویید: «فکر نمیکنی علت خاصی داره که دعوتت نکردن؟ نکنه بدرفتاری با کسی کردی یا اشتباهی مرتکب شدی؟»
- دختر شما گریه میکند، چون عروسکش خراب شده:
از او بپرسید: «دختر کوچولوی من! ناناز من چرا داره گریه میکنه؟ مامان قربون اون اشکهای قشنگت بره. چون عروسک مورد علاقه ات بود، الان ناراحتی یا از صدای شکستنش ترسیدی؟»
بدترین حالت این است که شما در این مواقع به او بگویید تقصیر خودته، مراقبش نبودی، حالا حقته که این اتفاق افتاد.
- پسر شما به دلیل اینکه عروسک توی فروشگاه رو براش نخریدید، داره
لجبازی و بدخلقی میکنه.
ازش بپرسید: عزیزم چرا ناراحتی؟ چون همین الان اون اسباب بازی رو برات نخریدم؟ یا به خاطر اینه که همیشه دوست داشتی اون اسباب بازی رو داشته باشی؟
یادت باشه که با ناراحتی و گریه کردن اسباب بازی گیرت نمیاد.
*دخترتان قبل از مسابقات ژیمناستیک استرس دارد.
از او بپرسید: «عزیزم حالت چطوره؟ چه احساسی داری؟ مضطرب به نظر میرسی. با من حرف بزن. از این میترسی که ببازی؟ یا به خاطر دستت که سال گذشته عمل کردی، نگرانی؟
به او یادآوری کنید که: ببین عزیزم در هر صورت تو برنده ای. اگر بردی، جام قهرمانی را بدست میاری. اگر هم باختی یک تجربه جدید بدست میاری.
نکته مهم در پرورش تاب آوری بچهها این است که اجازه دهیم فرزندانمان با احساسات منفی روبرو شوند و درباره آن با ما حرف بزنند. در همه مثالهای بالا گفته شده که احساسشان را بچهها توصیف کنند.
والدین نیز میبایست برای احساسات بچهها ارزش قائل شود و به بچهها آموزش دهند که آن را چطور بیان کنند.
پدر و مادر از همان کودکی میبایست به بچهها آموزش پذیرش شرایط را بدهند نه اینکه خودشان هم در یک شرایط سخت مدیریت بحران نداشته باشند، آرام سازی در موقعیتهای دشوار، خودمراقبتی، پذیرش ترس و همینطور دیدن شکست به عنوان پل پیروزی نیز از مهمترین راهکارهایی است که برای آموزش تاب آوری میتوان برای بچهها به کار برد.
خیلی از بزرگسالان را میبینیم که هنوز برای بیان احساسات و نشان دادن آن مشکل دارند علتش این است که از کودکی به آنها اجازه توصیف احساسات و آموزش لازم را نداده اند. بزرگسالانی که در این زمینه مشکل دارند و یا تمایل دارند که نوع آموزشهای لازم برای بچهها را بیاموزند میتوانند به کلینیکهای روان شناسی و مشاوره در این رابطه نیز مراجعه کنند.