۹ نکته برای تربیت پاره تنمان

فرزندان شما این را نمی‌گویند، اما آنان نیاز دارند که شما هر از چند گاهی در زندگی درونی‌شان تحقیق کنید تا بفهمید که آن‌ها چه فکر و چه احساسی دارند. این نه تنها به آن‌ها کمک می‌کند تا شما احساسات‌شان را بیشتر درک کنید، بلکه باعث تقویت رابطه شما با آن‌ها نیز می‌شود و فرزندان احساس می‌کنند که شما آن‌ها را بهتر درک می‌کنید. چون برای مراقبت واقعی از آنان وقت و انرژی صرف کرده‌اید. بسیاری از والدین توجه خود را به نمرات و فعالیت‌های فوق برنامه کودکان متمرکز می‌کنند. مانند اطمینان از اینکه بچه‌ها درس می‌خوانند، تکالیف خود را انجام می‌دهند و به موقع به تمرینات فوتبال یا کلاس‌های خود می‌روند یا نه، اما اغلب اوقات فراموش می‌کنیم که زمان و تلاش خود را برای پرورش یکی دیگر از مؤلفه‌های موفقیت و رشد کودک بگذاریم؛ مؤلفه‌ای که به همان اندازه مهم و شاید حتی ضروری‌تر است، اینکه یک فرد خوب تربیت شده و با تربیت بار آید.

اگر می‌خواهیم بچه‌هایی تربیت کنیم که واقعاً آدم‌های خوبی باشند، می‌توانیم بچه‌هایمان را به سمت عادات و رفتار‌هایی هدایت کنیم که ویژگی‌های شخصیتی مثبتی مانند مهربانی، سخاوت و همدلی را آموخته و ترویج دهند. در ادامه راه‌ها و راهکار‌هایی وجود دارد که والدین می‌توانند از فرزندان خود شهروند خوبی بسازند و به فرزندان‌شان کمک کنند تا به یک فرد خوب و معقول تبدیل شوند. نکاتی که به شما کمک می‌کند تا در مواقعی که کودک شما به توجه کامل‌تان نیاز دارد، به عنوان پدر و مادری حامی برای او سراپا گوش و حاضر باشید؛ با هم می‌خوانیم.

همدلی یکی از قوی‌ترین و آرامش‌بخش‌ترین پاسخ‌هایی است که می‌توانیم به دیگران، به‌ویژه به یک کودک بدهیم. پس بهتر است ابتدا مهارت همدلی را در رابطه بین خود و کودک و در روحیه او پرورش دهید. هوش عاطفی و همدلی یا توانایی قراردادن خود به جای دیگران و در نظرگرفتن احساسات و افکار او یکی از اساسی‌ترین ویژگی‌های افراد خوب است. مطالعات نشان می‌دهد که داشتن ضریب عاطفی بالا، یعنی توانایی درک احساسات خود و دیگران، یکی از مؤلفه‌های مهم موفقیت در زندگی است. برای سوق دادن فرزندان به همدلی، فرزندتان را تشویق کنید تا در مورد احساساتش صحبت کند و مطمئن شوید که می‌داند شما به آن‌ها اهمیت می‌دهید. وقتی با دوستی درگیری پیش می‌آید، از او بخواهید تصور کند که دوستش چه احساسی دارد و راه‌های مدیریت احساساتش را به او نشان دهد و به طور مثبت برای حل‌و فصل موضوع تلاش کند. آن‌ها را تشویق کنید تا دیگران را بالا ببرند.

در حالی که مسائلی در مورد کودکانی که درگیر قلدری و سایر رفتار‌های بد هستند، اغلب به تیتر اخبار تبدیل می‌شوند، اما حقیقت این است که بسیاری از بچه‌ها بی‌صدا در مسیر عادی زندگی‌شان کار‌های خوب انجام می‌دهند، خواه این کار باعث می‌شود که یک دوست احساس بهتری داشته باشد، حتی کاری به کوچکی ضربه‌زدن روی شانه یک دوست در هنگام غمگینی. حتماً در مورد تأثیرات منفی رفتار‌هایی مانند غیبت یا قلدری در هر دو طرف صحبت کنید. چه کسانی که مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند و چه کسانی که قلدری می‌کنند و اینکه چرا و چگونه به مردم آسیب می‌زنند.

سعی کنید داشتن روحیه همکاری و دست‌گیری را به کودکان‌تان آموزش دهید. به آن‌ها بیاموزید که داوطلب شوند. چه فرزندتان به همسایه سالخورده کمک کند و چه به شما تا تعدادی از کنسرو‌ها را در جعبه‌هایی برای اهدا به پناهگاه‌های خانواده‌های نیازمندان بچینید و چه هر کار دیگری. مهم این عمل داوطلبانه است که می‌تواند شخصیت فرزند شما را شکل دهد. وقتی بچه‌ها به دیگران کمک می‌کنند، یاد می‌گیرند که به نیاز‌های افراد مستحق‌تر از خودشان فکر کنند و می‌توانند به خاطر این ایجاد تغییر در زندگی دیگران به خودشان افتخار کنند.

نکته مهمی که باید هنگام تشویق کودکان برای کمک به دیگران به خاطر بسپارید، این است که برای هر کار خوبی به آن‌ها پاداش ندهید. این بدان معنا نیست که نباید گهگاهی فرزندتان را برای یک مهمانی خاص بیرون ببرید یا برای کمک به دیگران و سخت‌کار‌کردن و درس خواندن به او هدیه بدهید. بچه‌ها تشویق را دوست دارند و با تأیید والدین رشد می‌کنند. یک جایزه گاه به گاه راهی عالی است برای نشان دادن اینکه چقدر برای کار‌های خوبی که انجام می‌دهد، سپاسگزار هستید.

اخلاق‌مداری و برخورداری از خلق‌و‌خوی خوب را به آن‌ها بیاموزید. آیا فرزند شما به طور معمول اصول رفتار‌های خوب مانند گفتن «متشکرم» و «لطفاً» را تمرین می‌کند؟ آیا او به شیوه‌ای مؤدبانه با مردم صحبت می‌کند و بزرگان را «آقا» و «خانم» خطاب می‌کند؟ آیا او می‌داند که چگونه به درستی با مردم احوالپرسی کند و آیا با اصول اخلاق خوب در سفر آشناست؟ آیا وقتی با دوستانش بازی می‌کند، یک بازنده مهربان است؟ به یاد داشته باشید شما در حال تربیت فردی هستید که تا آخر عمر در دنیا قرار است، با دیگران تعامل داشته باشد و این شخص کوچک، همانطور که رشد می‌کند با شما سر میز شام خواهد بود و تا زمانی که خانه را ترک کند، هر روز با شما تعامل خواهد داشت.

شما پدر و مادر‌ها نقشی مهم در شکل دادن به رفتار فرزندان‌تان دارید. با آن‌ها با مهربانی و احترام رفتار کنید. مؤثرترین راه برای واداشتن بچه‌ها به صحبت‌کردن با شما و دیگران به شیوه‌ای محترمانه و تعامل خوب با دیگران این است که خودتان دقیقاً در هنگام تعامل با فرزندتان این کار را انجام دهید. به این فکر کنید که چگونه با فرزندتان صحبت می‌کنید. آیا وقتی از چیزی راضی نیستید، تند صحبت می‌کنید؟ آیا فریاد می‌زنید یا چیز‌هایی می‌گویید که خوب نیستند؟ شیوه صحبت‌کردن، عمل‌کردن و حتی فکرکردن خود را در نظر بگیرید و سعی کنید لحن و رفتاری دوستانه و مؤدبانه را با فرزندتان انتخاب کنید. حتی زمانی که در مورد یک اشتباه یا یک بدرفتاری با او صحبت می‌کنید.

والدینی که از دادن حد و مرز به کودکان خودداری می‌کنند یا رفتار بد را قاطعانه (اما عاشقانه) اصلاح نمی‌کنند، ممکن است در واقع با نیت خوب به فرزند خود آسیب برسانند. کودکانی که منضبط نمی‌شوند، خودخواه و به طور شگفتَ‌انگیزی ناراضی هستند. کودکانی که قوانین، مرز‌ها و انتظارات واضحی به آن‌ها داده می‌شود، مسئولیت‌پذیرتر و خودکفاتر هستند و احتمال بیشتری دارد که انتخاب‌های خوبی داشته باشند و به احتمال زیاد دوست‌های بیشتر و بهتری پیدا می‌کنند و خوشحال‌تر می‌شوند. به محض مشاهده مشکلات رفتاری مانند دروغ‌گفتن یا صحبت‌کردن بدون تربیت مورد نظر، رفتار و گفتار آن‌ها را با عشق، درک و قاطعیت و ملاحظه اصول صحیح مدیریت کنید.

---

بیشتر بخوانید: محبت به فرزند در سیره رسول اکرم (ص)

به آن‌ها بیاموزید که شکرگزار باشند. آموزش دادن به فرزندتان برای اینکه چگونه سپاسگزار باشد و چگونه این قدردانی را ابراز کند، یکی از اصول اولیه و مراحل اصلی تربیت کودک است. چه برای یک وعده غذایی که برای شام آماده کرده‌اید و چه برای هدیه تولد مادربزرگ و پدربزرگ، به فرزندتان یاد بدهید که از شما تشکر کند.
سعی کنید به طور مداوم به فرزندان خود مسئولیت بدهید تا از روحیه مسئولیت‌پذیری بالا برخوردار شوند. وقتی کودکان فهرستی از کار‌های مناسب سن‌شان را برای انجام دادن در خانه داشته باشند، مانند کمک به چیدن میز یا جاروکردن خانه، احساس مسئولیت و موفقیت پیدا می‌کنند. انجام یک کار خوب و احساس اینکه آن‌ها به اعضای خانواده کمک می‌کنند، می‌تواند باعث شود بچه‌ها نسبت به خودشان احساس غرور و شعف کنند و به آن‌ها کمک کند تا شادتر شوند.

به مدل رفتاری‌تان دقت کرده و نحوه تعامل خود با دیگران را در نظر بگیرید، حتی زمانی که فرزندتان نحوه رفتار کردن شما با دیگران را تماشا نمی‌کند. آیا به متصدی صندوق در بازار «متشکرم» می‌گویید؟ آیا از شایعات در مورد همسایگان یا همکاران خودداری می‌کنید؟ آیا هنگام صحبت با پیشخدمت از لحن دوستانه استفاده می‌کنید؟ ناگفته نماند که شما مستقیماً بر وضعیت تربیتی فرزندان‌تان تأثیر می‌گذارید. اگر می‌خواهید فرزند خوبی تربیت کنید، همانطور رفتار کنید که می‌خواهید فرزندتان رفتار کند.

برای پاره تن‌تان گوش باشید و با تمام تمرکز به حرف‌های فرزندتان گوش دهید. وقتی احساس کردید که فرزندان‌تان نیاز به صحبت دارند، توجه کامل خود را به آن‌ها معطوف کنید. با آن‌ها روبه‌رو شوید، تماس چشمی برقرار کنید، در صورت لزوم زانو بزنید تا در سطح فرزندتان قرار بگیرید، حتی سرتان را کج کنید تا نشان دهید که واقعاً به حرف‌های او گوش می‌دهید. احساسات‌شان را درک کنید.

هنگامی که کودک شما احساسات قابل توجهی در کلمات یا زبان بدن خود دارد، به آن احساس توجه کنید. اغلب مفید است که مشاهده کنید، یا آنچه را که می‌شنوید دوباره بیان کنید. کار شما این پیام را ارسال می‌کند که شما آن‌ها و احساسات‌شان را جدی می‌گیرید. به عنوان مثال، ممکن است بگویید: «ناراحتی، چون نمی‌گذارم بعد از تاریک شدن هوا بیرون بروی و بازی کنی؟» این عبارات به کودک شما اجازه می‌دهد تا با تأیید احساسی یا شفاف‌سازی احساسات خود پاسخ دهد و معمولاً باعث گفت‌و‌گوی بیشتر و بهتری می‌شود.

شما به عنوان پدر و مادر او بهتر است، همیشه تلاش کنید تا احساسات فرزندتان را بپذیرید. وقتی آن احساسات را تأیید می‌کنید، در واقع دارید خود فرزند را تأیید می‌کنید. این شامل آن دسته از احساساتی است که ما اغلب آن‌ها را منفی می‌دانیم؛ مانند عصبانیت و ناامیدی. تصحیح را به تأخیر بیندازید و اطلاعات بیشتری جمع‌آوری کنید. هنگامی که فرزندتان با شما مخالفت می‌کند، در برابر اصرار آن‌ها مقاومت کنید، حتی اگر فکر می‌کنید اشتباه می‌کنند. قبل از پاسخ دادن، آن‌ها را بشنوید. با این حال بهتر است با پرسیدن سؤالات بعدی از فرزندتان، یک قدم اضافی بردارید تا درباره اینکه چیز‌ها را آنطور که می‌بیند، بیشتر درباره‌شان بداند. این رویکرد احساسات کودک شما را تأیید می‌کند و او را به صحبت وامی‌دارد. زمانی که مایل به شنیدن نگرانی‌های آن‌ها باشید در مقابل اصلاح آنها، احتمالاً همکاری بیشتری خواهید داشت.

از شرمسار ساختن فرزند خود بپرهیزید. روی رفتارش تمرکز کنید. به یاد داشته باشید شرمساری کودک ارزش او را کم می‌کند. به عنوان مثال یک پسر ۱۰ ساله این هفته برای سومین بار هنگام شام غذایش را روی میز می‌ریزد و پدرش از عصبانیت منفجر می‌شود و می‌گوید: «احمق! نمی‌توانی بیشتر مراقب باشی؟» با گذشت زمان، این موارد شرمندگی باعث می‌شود کودک احساس نقص کند. راهکار بهتر تمرکز بر رفتار است. با توجه به شرایط مشابه، پدر می‌تواند بگوید: «اشکالی ندارد. بیا یک دستمال برای تمیز کردن میز تهیه کنیم.»

به یاد داشته باشید که یک کودک نمی‌داند چگونه نقص خود را اصلاح کند، اما اگر به روش حمایتی و تشویقی به او آموزش داده شود، او می‌تواند بدین ترتیب رفتار خود را اصلاح کند. فرزندتان را تشویق کنید که به طور فعال در مورد راه‌حل‌ها فکر کند. وقتی با تصمیمی مواجه می‌شوید که شما و فرزندتان در مورد آن اختلاف‌نظر دارید، از فرزندتان بپرسید که او می‌خواهد چه اتفاقی بیفتد. این به آن‌ها کمک می‌کند تا ببینند برای هر مشکلی گزینه‌هایی وجود دارد. اگر آن‌ها می‌توانند یک راهکار معقول برای یک مشکل داشته باشند، اجازه دهید آن را امتحان کنند. وقتی فرزندان خود را تشویق می‌کنیم تا بخشی از راه‌حل شوند، آنان اغلب انگیزه بیشتری برای حل مسائل دارند.

 

منبع: روزنامه جوان