اصول پیشگیری از اعتیاد چیست؟

بیماری اعتیاد آسان‌تر از آنچه که فکر می‌کنید به سراغ شما یا فرزندتان می‌آید. اما قبل از دچار شدن و برای پیشگیری از اعتیاد باید چه کرد؟ به قول معروف علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. مسلما دلایل اعتیاد برای هر فرد و قشری در جامعه متفاوت است و از این رو روش‌های پیشگیری و درمان نیز با توجه به علت‌ها متفاوت خواهد بود.
تحقیقات می‌گویند عوامل اجتماعی وابسته به فقر، در وابستگی انسان به مواد مخدر موثرند و میزان بروز اعتیاد در گروه‌هایی که از لحاظ اجتماعی، اقتصادی پایین‌ترند، بالاتر است؛ بنابراین باید گفت بطور کلی در جامعه، اعتیاد معلول استرس و فشار‌های روانی است.
امروزه افزایش آسیب‌های اجتماعی ناشی از مصرف مواد مخدر و روانگردان بسیار نگران کننده است، بنابراین هر شخص از سنین کم باید بداند برای پیشگیری از اعتیاد چه باید بکند.

اصول پیشگیری از اعتیاد را باید به سه دسته کلی (آگاهی، آموزش، مشاوره) تقسیم کرد.

پیش از هر چیز باید عواملی که در ما یا فرزندمان باعث گرایش به مواد مخدر می‌شود را شناسایی کنیم و به جای افتادن در دام ویرانگر اعتیاد، در صدد رفع این عوامل بر آییم. آیا کمبود عزت نفس، اضطراب، افسردگی، مشکلات خانوادگی، مشکلات اجتماعی و ارتباطی، کمبود محبت، تجربه گذشته غم انگیز، همسالان معتاد یا عاملی از این دست ما را به سمت تسکینی کاذب همچون مواد مخدر سوق می‌دهد؟ به عنوان والدین، باید ریشه مشکلات فرزندتان را بشناسید و خطراتی که آن‌ها را تهدید می‌کند رفع کنید. بهیچوجه خودتان سیگار، الکل یا مواد مصرف نکنید تا فرزندتان از شما الگو نگیرد. با ارتباطی صمیمی، حمایت و آگاهی رسانی به او، بسیاری از مشکلات از جمله گرایش به اعتیاد بسیار کاهش می‌یابد. همچنین اگر خودتان دچار چنین مشکلاتی هستید با آگاهی و پذیرش این مشکلات، می‌توانید برخوردی منطقی و مناسب‌تر در پیش بگیرید. آموزش ببینید و مشاوره بگیرید تا دچار نشوید.

مسلما هیچکس فکر نمی‌کند با مصرف مواد کم کم معتاد می‌شود! همه این افراد ابتدا به عنوان سرگرمی شروع می‌کنند، بعد پیشرفت می‌کنند. ممکن است سیگار و الکل (مخصوصا در نوجوانان) فقط برای آرامش یا کنجکاوی مصرف شود.
سپس کم کم بطور منظم مصرف می‌شود و آن گاه به جایی می‌رسد که فرد در انجام مسئولیت‌های روزمره خود نیز دچار اختلال می‌شود و ارتباطش با اطرافیان تحت تاثیر قرار می‌گیرد. آگاهی و باور به سرعت روند پیشرفت اعتیاد، می‌تواند عاملی بازدارنده باشد تا از ابتدا وارد این راه بد سرانجام نشویم.

در مدارس، مراکز آموزشی و رسانه‌ها، باید آگاهی‌رسانی کافی نسبت به مضرات مواد مخدر صورت گیرد. ممکن است افراد تحت تاثیر تبلیغاتی مبنی بر اعتیادآور نبودن برخی مواد روانگردان و مخدر قرار گیرند. توجه به برنامه‌های اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی بصورت آرام، مستمر و عمیق، راجع به عوارض، پیامد‌ها و تبعات سوء مصرف موادمخدر سنتی و شیمیایی، متناسب با سن تقویمی و عقلی آنان، به ارتقاء سطح آگاهی افراد و پیشگیری از اعتیاد کمک می‌کند.

عزت نفس پایین می‌تواند ریشه‌های عمیقی بر اساس تجربیات دردناک دوران کودکی داشته باشد یا در بزرگسالی به وسیله بیماری، اتفاقات بد در زندگی مانند از دست داد شغل، طلاق، کمبود روابط عاطفی یا روابط عاطفی نامطلوب و عدم توانایی خویشتن‌داری اتفاق بیفتد. بی شک عزت نفس پایین انسان‌ها را در منجلاب عجیبی گرفتار می‌کند که یکی از آن‌ها دام اعتیاد است. برای افزایش عزت نفس و اعتماد بنفس خود، باید با خودتان مهربان باشید، کار‌ها و فعالیت‌هایی که باعث رضایت خاطر شما می‌شوند را (مثل فعالیت‌های هنری و ورزشی) انجام دهید و از افرادی که در شما احساس بد به وجود می‌اورند دوری کنید.

اصرار و فشار همتایان، (بخصوص در نوجوانی) علت اصلی مصرف مواد در سوء مصرف مواد است. میل شخص برای ماندن در گروه همتا، چیزی است که فرد را به استفاده از مواد مخدر تشویق می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد بیشتر افرادی که مواد مخدر را در سن پایین استفاده می‌کنند، توسط دوستانشان ترغیب و تشویق شده اند. با آموزش نه گفتن به فرزندان‌تان یا تثپیت این مهارت در خودتان، از خطر اعتیاد دور خواهید ماند و توان ترک چنین گروه‌ها و اجتماعاتی را خواهید داشت.

---

بیشتر بخوانید:

• ۳۰ توصیه به والدین برای پیشگیری از اعتیاد جوانان
• ۳۰ توصیه طلایی به نوجوانان برای پیشگیری از اعتیاد! 
• ۱۲ نکته ساده و موثر برای غلبه بر افکار منفی

---

عدم اشتغال و بیکاری، بی هدف زندگی کردن و سبک زندگی ناسالم، از مهم‌ترین عوامل گرایش به اعتیاد هستند. ایجاد یک سبک زندگی سالم و شیوه درست زندگی، هدف‌دار زندگی کردن و فعالیت‌های سالم و رضایتبخش، در پیشگیری از اعتیاد نقش موثری دارد.

در صورتی که گرایش به مواد، سوء مصرف یا اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان در شما یا فرزندتان، خارج از کنترل شده است، حتما باید با مشاور صحبت کنید. مشاوره باید به گونه‌ای ارائه شود که شامل دانش در مورد مهارت‌های مختلف زندگی، راهنمایی موثر و زندگی سالم باشد.
یک مشاور خوب قطعا به شما در غلبه بر اعتیاد کمک می‌کند. مشاور خوب ابتدا دلیل رفتار شما را ریشه یابی کرده و متوجه می‌شود چه چیزی باعث شده به اعتیاد رو بیاورید. آن‌ها همچنین به شما در مورد چگونگی پیشگیری از بازگشت به اعتیاد کمک خواهند کرد.
همراهان عزیز؛ هر یک از ما در برابر خودمان، فرزندانمان و اجتماعی که در آن زندگی می‌کنیم مسئولیم. مسئولیم که زندگی سالم و مفیدی داشته باشیم و اجتماع‌مان را از مشکلات خانمان سوز و آسیب زننده‌ای همچون اعتیاد دور نگه داریم؛ بنابراین اهمیت و تلاش برای پیشگیری از اعتیاد را همچون وظیفه‌ای حیاتی برای خود و دیگران بشناسیم.

 

منبع: صداوسیما