اکسیژن یک ترکیب ضروری برای رشد و تداوم حیات است. حفظ ۹۴ تا ۹۸ درصد اکسیژن در خون برای جلوگیری از هیپوکسی و آسیب به بافتها ضروری است. هیپوکسی یا افت اکسیژن خون، شما را در معرض ابتلا به آسم، اختلالات ریوی، کرونا و ناراحتیهای قلبی قرار میدهد.
سطح اکسیژن خون مقداری است که نشان میدهد گلبولهای قرمز چقدر اکسیژن را حمل میکنند. اکسیژن از بینی و دهان وارد بدن و از ریهها وارد جریان خون میشود. اکسیژن موجود در جریان خون، در جایگزینی سلولهای فرسوده، تأمین انرژی لازم بدن، کمک به عملکرد سیستم ایمنی و موارد دیگر مؤثر است.
پایینبودن سطح اکسیژن خون نشاندهنده وجود مشکلی در ریهها یا سیستم گردش خون است. در این جا، میزان عادی اکسیژن خون و علائم کمبود اکسیژن در بدن، شرح داده و روشهای سنجش سطح اکسیژن خون و راههای افزایش دریافت آن بیان میشوذ.
به نقل از stylecraze، بررسی میزان اشباع اکسیژن خون بهطور مرتب با دستگاه پالسسنج، عمل به توصیههای پزشکی و مصرف غذاهای غنی از اکسیژن میتواند به حفظ سطح مناسب اکسیژن خون کمک کند.
در این مطلب شما با مواد غذایی که در افزایش سطح اکسیژن خون مؤثرند، به شما معرفی میشود. این مواد غذایی صرفاً به این علت که غنی از اکسیژن هستند، به بهبود سطح اکسیژن خون کمک نمیکنند! بلکه این مواد حاوی ویتامینها، مواد معدنی و مولکولهایی با PH قلیایی هستند که مصرف آنها برای داشتن گردش خون بهینه و حفظ سطح اکسیژن خون در محدودهی نرمال ضروری هستند.
چرا میزان اکسیژن خون مهم است؟
حدود ۹۰ درصد انرژی ما از تنفس تأمین میشود. سلولها برای شکستن پیوندهای شیمیاییِ مولکولهای غذایی (مانند قندها، کربوهیدراتها و پروتئینها) و آزادکردن انرژی موجود در آنها به اکسیژن نیاز دارند. رساندن اکسیژن به سلولها و ماهیچهها ما را قادر میسازد که فعالیتهای بدنی انجام دهیم.
اکسیژن مهمترین ماده برای سلولهاست. تمام عملکردهای بدن به اکسیژن وابستهاند. کمبود اکسیژن خون موجب میشود نتوانیم فعالیت بدنی داشته باشیم و احساس خستگی کنیم. در تنفس، اکسیژن از طریق ریهها به سلولها میرسد و موجب میشود مغز کار کند و قلب بتپد؛ بنابراین، بیشک تنفس مهمترین اولویت برای بدن است.
با انجام تمرینات عضلات تنفسی دمی (IMT) با استفاده از دستگاه Airofit میتوانیم میزان اکسیژن خون خود را بهمیزان قابلتوجهی افزایش دهیم.
میزان نرمال اکسیژن خون چقدر است؟
مقدار اکسیژن خون سطح اشباع اکسیژن خون نامیده میشود. در اصطلاح پزشکی، مقدار اکسیژن خون در آزمایش ABG با PaO۲ و در دستگاه پالس اکسیمتر با O۲ sat (SpO۲) نشان داده میشود. با استفاده از راهنماییهای زیر میتوانید معنی نتایج آزمایشهای خود را بهتر درک کنید:
میزان نرمال
میزان نرمال اکسیژن خون در آزمایش ABG برای ریههای سالم بین ۸۰ و ۱۰۰ میلیمتر جیوه (mm Hg) است. اگر سطح اکسیژن خون را با دستگاه پالس اکسیمتر اندازهگیری کنید (SpO۲)، میزان نرمال اکسیژن خون معمولا رقمی بین ۹۵ و ۱۰۰ درصد است.
البته این محدودهها در COPD یا سایر بیماریهای ریوی صدق نمیکند و پزشک تعیین میکند که برای شرایط و بیماری خاص شما چه محدودهای طبیعی و نرمال است؛ برای نمونه، در افراد مبتلا به COPD شدید، سطح اکسیژن خونِ (SpO۲) بین ۸۸ تا ۹۲ درصد غیرمعمول نیست.
کمتر از حد طبیعی
سطح اکسیژن خون کمتر از نرمال هیپوکسمی (Hypoxemia) نامیده میشود. هیپوکسمی معمولا نگرانکننده است. هرچه سطح اکسیژن پایینتر باشد، هیپوکسمی نیز شدیدتر است. هیپوکسمی ممکن است به عوارض و مشکلاتی در بافتها و اعضای بدن منجر شود.
بهطور طبیعی، PaO۲ زیر ۸۰ میلیمتر جیوه یا SPO۲ زیر ۹۵ درصد پایین در نظر گرفته میشود. SPO۲ کمتر از ۹۰ درصد بحرانی است و ممکن است موجب آسیب قلب، ریه و کبد شود. آگاهی از میزان نرمال اکسیژن خون بسیار مهم است؛ بهویژه اگر به بیماری ریوی مزمن مبتلا باشید. پزشک درمورد سطح اکسیژن قابلقبول و مناسب برای شما توصیههایی را ارائه میدهد.
بیشتر از حد طبیعی
اگر برای تنفس از دستگاههای کمکتنفسی استفاده نمیکنید، بعید است که سطح اکسیژن خونتان بسیار بالا برود. در بیشتر موارد، سطح اکسیژن بالا صرفا در افرادی مشاهده میشود که از اکسیژن مکمل استفاده میکنند. بالابودن سطح اکسیژن خون را میتوان در آزمایش ABG تشخیص داد.
اگر سطح اکسیژن خون بسیار پایین باشد چه اتفاقی میافتد؟
وقتی سطح اکسیژن خون از محدوده طبیعی خارج شود، ممکن است که علائم زیر را مشاهده کنید:
- سردرد
- نفستنگی
- درد قفسه سینه
- ضربان تند قلب
- گیجی (Confusion)
اگر پایینبودن سطح اکسیژن خون ادامه یابد، ممکن است علائمی از رنج کبود یا سیانوز را مشاهده کنید. نشانه بارز این بیماری تغییر رنگ پوست به آبی است در بستر ناخنها و غشاهای مخاطی.
بیشتربخوانید:
مواد غذایی که برای افزایش اکسیژن مفید است
۱. انار
انار حاوی آهن، مس، زینک، ویتامینهای B۳ و B۶ و کولین است. این میوه از طریق افزایش نیتریک اکسید و بهبود فرآیند انتقال اکسیژن، جریان خون را بهبود میبخشد. مصرف میوهی انار یا آب انار تازه به انبساط رگهای خونی کمک میکند و از این راه جریان خون را افزایش میدهد.
برای بهرهمندی از خواص این میوهی سرخرنگ، روزانه یک انار میل کنید یا ۳۷۵ میلیلیتر آب انار بنوشید. همچنین میتوانید انار را به سالاد اضافه کرده و میل کنید.
۲.کاهو
کاهو منبع عالی ویتامین A ،B۳ ،B۵ ،B۶ ،E و C، فولات، آهن، پتاسیم و زینک و سرشار از آنتیاکسیدانهایی چون کاروتنوئیدهاست. یک مطالعه روی حیوانات نشان داده است که مصرف کاهو از آسیب بافتی ناشی از استرس اکسیداتیو (اکسیداسیون بافت) جلوگیری میکند، سنتز لیپیدها (متابولیسم لیپیدها) را بهبود میبخشد و خطر بیماریهای قلبی عروقی را کاهش میدهد.
۳. حبوبات
حبوبات از جمله عدس، نخود، لوبیا قرمز و لوبیا چیتی سرشار از آهن، پتاسیم، زینک و ویتامین B و منابع عالی پروتئین گیاهی و بدون چربی هستند. مصرف حبوبات به کاهش فشار خون بالا، کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و مدیریت وزن کمک میکند.
۴. لبنیات
شیر، ماست و پنیر سرشار از کلسیم، زینک، ویتامینهای گروه B، ویتامین D، پروبیوتیکها، پروتئینها و چربیهای سالم هستند. مصرف محصولات لبنی کمچرب میتواند به کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی و دیابت نوع ۲ کمک شایانی کند.
مجله اینترنتی تابناک جوان