چه قهوه‌ای بخریم؟ چه‌طور قهوه‌ی خوب را تشخیص دهیم؟

انتخاب قهوه در کافه یا قهوه فروشی همیشه کار آسانی نیست. با وجود اطلاعات زیاد، مخصوصا در مورد عواملی مانند ارتفاع کشت و نت‌های طعمی توضیح چندانی در دسترس نیست. این مطلب صرف‌نظر از میزان تجربه‌ی شما، راهنمای ساده‌ای‌ست برای انتخاب قهوه‌ی مناسب، مطابق با سلیقه‌ی شما.

به عنوان یک قاعده‌ی کلی، خرید قهوه ترکیبی برای استفاده در نوشیدنی‌های همراه شیر انجام می‌شود، در حالی که خرید قهوه‌های تک‌خاستگاه معمولا برای نوشیدن به شکل خالص انجام می‌شود. به این دلیل که قهوه‌های ترکیبی معمولا برای تأکید بر حس‌دهانی یا تن‌واری تولید می‌شوند؛ اما قهوه‌های تک‌خاستگاه اغلب دارای طعم‌های پیچیده‌تر و ظریف‌تری هستند که افزودن شیر آن‌ها را می‌پوشاند.
با این حال، در نهایت تنها یک راه برای تشخیص سلیقه‌ی خود وجود دارد: بیش‌تر قهوه بنوشید! وقتی پیشنهادات جدید را امتحان می‌کنید، آن‌چه را می‌پسندید ارزیابی کنید. طعم، تن‌واری، حسی که به شما می‌دهد... هیچ راه درست یا غلطی برای انتخاب قهوه وجود ندارد. بهترین توصیه این است که از امتحان چیز‌های جدید نترسید.

به طور کلی، قهوه در امتداد مداری فرضی به نام «کمربند قهوه»، مجموعه‌ای از بیش از ۶۰ کشور نزدیک خط استوا رشد می‌کند. شرایط جوی مناسب از جمله دمای هوای پایدار بین ۲۱ تا ۲۹ درجه‌ی سانتی‌گراد و بارندگی کافی این مناطق را برای کشت قهوه مناسب کرده.
مناطق اصلی تولید قهوه، آمریکای مرکزی و جنوبی، آفریقا و اندونزی هستند. با بررسی محل تولید قهوه، می‌توانید تصویری کلی از مشخصات طعمی آن داشته باشید (اگرچه همیشه قطعی نیست).
قهوه‌های آمریکای مرکزی (شامل گواتمالا، نیکاراگوئه و کاستاریکا) بیش‌تر قهوه‌های «سنتی» و دارای طعم‌یاد‌های شیرین و شکلاتی هستند. آن‌ها اغلب شیرینی ملایمی با نت‌های تافی و شکر قهوه‌ای دارند و اسیدیته‌ی آن‌ها کم‌تر است.
قهوه‌های آمریکای جنوبی (از جمله برزیل، اکوادور و کلمبیا) اغلب طعم‌یاد‌های شکلات یا میوه‌های نرم دارند. قهوه‌های برزیل دارای بافت ضخیم‌تری هستند (که به عنوان تن‌واری یا حس‌دهانی سنگین شناخته می‌شود) و به دلیل کشت قهوه در ارتفاعات مختلف، طعم‌یاد‌های قهوه‌های برزیل با یک‌دیگر متفاوت است.
قهوه‌های آفریقا (شامل اتیوپی، کنیا و بروندی) معمولاً میوه‌ای و گلی هستند و طعم‌یاد‌های توتی و مرکباتی دارند. آن‌ها به طور معمول سطح اسیدیته‌ی بالاتری دارند، که منجر به نوشیدنی با طراوت و سبک می‌شود. با این حال، قهوه‌های اندونزی معمولاً دارای تن‌واری سنگین با طعم خاکی یا دودی هستند.

طیف وسیعی از عوامل محیطی بر طعم قهوه اثرگذار است. عواملی مانند ارتفاع، عرض جغرافیایی، بارندگی، سلامت خاک و سلامت گیاهان، پتانسیل خام قهوه‌ی سبز را تعیین می‌کند. همه‌ی این‌ها تأثیرات منحصر به فرد خود را در تعادل طعم‌ها به جا می‌گذارند.
قهوه‌ای که در ارتفاع کم (۱۰۰۰ تا ۱۲۵۰ متری از سطح دریا) رشد کند، دارای اسیدیته‌ی کم و برخی طعم‌یاد‌های خاکی است. اما قهوه‌ای که در ارتفاع ۱۲۵۰ تا ۱۵۰۰ متری رشد کند، معمولا اسیدیته‌ی بیش‌تر و تن‌واری کم‌تری دارند؛ و در آخر، قهوه‌های کشت شده در ارتفاعات بیش از ۱۵۰۰ متری، اغلب اسیدیته و شیرینی لطیفی دارند.
در زمان خرید قهوه، مطمئن شوید که جزئیات مربوط به نژاد و ارتفاع کشت قهوه را بررسی کرده‌اید. پس از دم کشیدن، برای خود یادداشت کنید که چه‌قدر آن را در مقایسه با دیگر قهوه‌هایی که امتحان کرده‌اید دوست دارید و تفاوت آن‌ها در چیست.

قبل از این‌که قهوه برشته‌کاری و دم‌آوری شود، دانه‌ها را باید از میوه‌ی قهوه جدا کرد. این مرحله، به عنوان فرآوری (Process) شناخته می‌شود و تأثیرات عمیقی بر طعم، شیرینی و تن‌واری قهوه می‌گذارد.
به دلیل امکان کنترل بیش‌تر بر طعم قهوه، فرآوری شسته یا خیس (Washed / Wet) در بین کشاورزان محبوب است. ساده‌ترین شیوه‌ی انجام این فرآوری آزادسازی و جاری کردن میوه‌ها درون جوی‌های آب است که در طول مسیر با پارو‌های چوبی ضرباتی به آن‌ها وارد شده که باعث شل شدن گوشته می‌گردد و در انتهای مسیر از صافی‌های عبور می‌کنند که گوشته‌ی میوه کاملا از هسته‌ی آن جدا می‌شود. این قهوه‌ها به طور کلی طعم‌های زلال‌تر، روشن و اسیدیته‌ی بالاتری دارند.
در مناطقی که منابع آب به آسانی در دسترس نیست، فرآوری طبیعی یا خشک (Natural / Dry) بیش‌تر رایج است. در این شیوه، گیلاس‌های قهوه روی توری‌هایی به نام African Bed در مقابل آفتاب قرار می‌گیرند و بین مدت ۱۰ تا ۴۰ روز بسته به میزان رطوبت قهوه، دمای هوا و ... گوشته‌ی میوه خشک و قابل جدا شدن می‌شود. با استفاده از این روش، دانه قند بیش‌تری را از میوه جذب می‌کند و در نتیجه طعم شیرین‌تر و تن‌واری بیش‌تری دارد.
یک شیوه‌ی فرآوری دیگر، عسلی یا طبیعی پالپ‌دار (Honey / Pulped Natural) نام دارد که در آن قبل از خشک شدن، مقداری از میوه روی دانه باقی می‌ماند. طعم این قهوه‌ها چیزی بین دو روش قبلی است. ترکیب روشنی قهوه‌های شسته به همراه پیچیدگی قهوه‌هایی با فرآوری طبیعی.

قهوه‌ی اسپرسو دوست دارید یا فرانسه؟ یا شاید ترک؟ توجه داشته باشید که این‌ها تنها شیوه‌های مختلف دم‌آوری قهوه هستن بو به نوع خاصی از گیاه یا دانه‌ی قهوه مربوط نمی‌شوند.
قهوه‌ی اسپرسو، یک نوشیدنی کم حجم با طعم قوی است که از کافئین بالایی برخوردار است و لایه‌ای از فوم روی آن قرار دارد. برای تهیه‌ی این نوع قهوه، باید از اسپرسوساز خانگی یا اسپرسوساز کپسولی استفاده کنید. موکاپات‌های روگازی هم یک نوشیدنی شبیه اسپرسو تهیه می‌کنند.
قهوه‌ی فرانسه، بر خلاف اسپرسو، در حجم بیش‌تری نوشیده می‌شود و غلظت کم‌تری دارد. طعم آن از اسپرسو ملایم‌تر است و به دلیل حجم بالا در هر وعده، کافئین بیش‌تری از اسپرسو دارد. برای تهیه‌ی این قهوه باید از دستگاه‌های فیلتری خودکار یا فرنچ‌پرس استفاده کنید.
قهوه‌ی ترک، یک شیوه‌ی دم‌آوری قهوه است که در آن بدون استفاده از فیلتر، پودر قهوه و آب درون ظرفی به نام جذوه روی حرارت قرار می‌گیرد. حجم این نوشیدنی چیزی بین اسپرسو و قهوه‌ی فرانسه است و به دلیل تماس مستقیم و نسبتا طولانی آب با قهوه، کافئین نسبتا بالایی دارد.
با خرید قهوه‌ساز خانگی شما می‌توانید نوشیدنی مورد علاقه‌ی خود را به راحتی در منزل تهیه کنید.

برشته‌کاری یا روست، طعم و عطر‌هایی که در دانه‌ی سبز قهوه «پنهان» شده را به ارمغان می‌آورد. هرچه دانه در معرض حرارت بیش‌تری قرار گیرد، تیره‌تر می‌شود.
در برشته‌کاری روشن (Light)، بیش‌تر طعم طبیعی قهوه دست‌نخورده باقی می‌ماند و باعث می‌شود طعم‌های ظریف‌تر و لطیف‌تری حس کنید و اسیدیته قهوه بیش‌تر به چشم می‌آید.
در برشته‌کاری متوسط (Medium)، اسیدیته با تن‌واری بالا متعادل می‌شود. این یعنی شما هنوز هم می‌توانید طعم‌های اصلی قهوه را بچشید، اما بافت آن سنگین‌تر خواهد بود.
در برشته‌کاری تیره (Dark)، به پلیل تجزیه‌ی تقریبا کامل همه‌ی قندها، بیش‌تر طعم خود قهوه از دست می‌رود. این امر تشخیص هرگونه اسیدیته را بسیار سخت می‌کند و اغلب منجر به طعم‌های غلیظ‌تر و تن‌واری بیش‌تر با کمی تلخی می‌شود.

شما می‌توانید انوع قهوه‌های مختلف را از بین ۴۰۰ مدل در دسته‌بندی‌های قهوه‌های ترکیبی و تک‌خاستگاه، قهوه‌ی ترک، قهوه‌ی فوری و ... بررسی و خریداری کنید. هم‌چنین مجموعه‌ی کاملی از انواع قهوه‌سازخانگی، اسپرسوساز، فیلتری (فرانسه)، دوکاره (فرانسه و اسپرسو)، کپسولی و انواع قهوه‌ساز‌های دستی قابل خریداری می‌باشد و در سطح تهران به رایگان ارسال می‌شود.