چه زمانی بعد از ابتلا به کووید-۱۹ واکسن دریافت کنیم؟

ایمونولوژیست‌ها به روش دریافت دوزهای متعدد «تقویت‌کننده اولیه» می‌گویند. در واقع با دوز اول سیستم ایمنی بدن را آموزش می‌دهید و آن را با اولین واکسیناسیون آماده می‌کنید. پس از آنکه سیستم ایمنی بدن زمان لازم برای پاسخ به مرحله اولیه را پیدا کرد، دوباره به چالش کشیده می‌شود و پاسخ ایمنی که اولین بار آموخته است با دریافت دوز دوم تقویت می‌شود.
اکثر (هرچند نه همه) واکسن‌های کووید-۱۹ یا دیگر نمونه‌های واکسن از حداکثر تقویت‌کننده برای حداکثر محافظت استفاده می‌کنند. برخی حتی به دوزهای بیشتری نیاز دارند و این امر به این دلیل است که ایمنی می‌تواند با گذشت زمان کاهش یابد یا همان‌طور که در مورد واکسن آنفلوآنزا رخ می‌دهد، ویروس ایجاد کننده بیماری تغییر ‌می‌کند و واکسن اصلی دیگر محافظت خوبی  ارائه نمی‌دهد.
بر اساس نتایج تحقیقات مختلف در مورد واکسن‌های کووید-۱۹ دریافت دوز دوم دفاع شما در برابر بیماری را افزایش می‌دهد و عدم دریافت دوز دوم منجر خواهد شد خطر ابتلا به بیماری افزایش یابد.

در ابتدا مزایای تقویت اولیه با واکسن کووید-۱۹ در آزمایش‌های بالینی مشاهده شد. مطالعات اولیه بر روی واکسن‌های تایید شده کنونی کووید-۱۹ پاسخ‌های ایمنی را در افرادی که یک یا دو دوز واکسن دریافت کرده‌اند مقایسه کرده است. نتایج نشان داد که پس از دوز دوم، افراد مقادیر بیشتری آنتی‌بادی برای مقابله با ویروس داشتند که نشان می‌دهد مصرف بیش از یک دوز احتمالا اثر واکسن را افزایش می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، با استفاده از واکسن آکسفورد/آسترازنکا، محافظت در برابر کووید-۱۹ علامتی از ۲۲ روز پس از اولین دوز ۷۶ درصد تخمین زده شد و هنگامی که دوز دوم ۱۲ هفته پس از دوز اول تجویز شد، میزان محافظت به ۸۱ درصد افزایش یافت.

اکنون دلیل دیگری وجود دارد که افراد باید دوز دوم دریافت کنند؛ انواع جدید کروناویروس نگران‌کننده ظهور کردند. این سویه‌ها، اشکال ویروس کرونا با جهش‌های ژنتیکی هستند و ممکن است باعث انتقال بیشتر، حساسیت کمتر به اثرات محافظتی واکسن‌ها، تشخیص سخت‌تر یا ایجاد بیماری‌های شدیدتر شوند. شواهد قوی وجود دارد که دریافت دوز دوم واکسن محافظت شما در برابر بیماری را افزایش می‌دهد و از ایجاد یک بیماری جدی جلوگیری می‌کند. در همین حال، تسلط جدید نوع دلتا باعث شده است که حفاظت پایین‌تر با یک دوز حتی کمتر از قبل وجود داشته باشد. بنابراین دریافت دوز دوم واکسن بسیار مهم است.

در حالی که ممکن است پس از اولین دوز مقداری محافظت ایجاد شود اما هنوز موارد ناشناخته زیادی وجود دارد که آیا مصونیت شما کوتاه‌مدت باشد یا خیر. نتایج تحقیقات در دنیای واقعی بر روی کارکنان مراقبت‌های بهداشتی نشان داد که ۸۰ درصد اثربخشی در یک دوره ۳ ماهه در افرادی که فقط یکبار واکسن فایزر دریافت کردند، وجود دارد. این میزان در افرادی که هر دو دوز را دریافت کردند ۹۰ درصد بود.
در حالی که این نتایج، خبر فوق‌العاده‌ای محسوب می‌شود زیرا نشان می‌دهد، واکسن‌ها در خارج از آزمایش‌های بالینی خوب عمل می‌کنند اما نباید تنها به دوز اول اطمینان کرد. اگر از برنامه مطالعه شده که در حال حاضر توصیه می‌شود پیروی کنید، بهترین محافظت را دریافت خواهید کرد.

در حالی که واکسن‌ها در پیشگیری از کووید-۱۹ بسیار موثر هستند چند نکته را باید در مورد خطر عفونت در زمان‌های مختلف فرآیند واکسیناسیون در نظر داشت. در حالی که سیستم ایمنی بدن شما در حال محافظت در برابر این بیماری است، ممکن است قبل از ۲ هفته بعد از دوز دوم به کووید-۱۹ مبتلا شوید بنابراین شما می‌توانید بین دوزها یا بلافاصله بعد از تزریق دوم، آلوده و حتی بیمار شوید.
به علاوه، علائم کووید -۱۹ ممکن است حتی ۱۴ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس مدتی طول بکشد تا ظاهر شود. اگر در این مدت بیمار می‌شوید به این معنی است که احتمال دارد قبل از اولین تزریق خود به عفونت مبتلا شده باشید.
اگر بیمار شدید و قصد دارید دوز دوم واکسن را دریافت کنید باید مطمئن شوید که علائم شما برطرف شده است و شرایط قرنطینه را به پایان رساندید.
حتی بعد از دریافت دو دوز واکسن احتمال ابتلا به بیماری وجود دارد چون با وجود موثر بودن، واکسن‌ها محافظت ۱۰۰ درصدی ایجاد نمی‌کنند. اگرچه ابتلا به بیماری بعد از دریافت دو دوز واکسن نادر است اما برخی موارد وجود دارد. با این حال، بسیاری از این موارد بدون علامت بوده است.

شاید فرض کنید به دلیل از دست دادن زمان دریافت دوز دوم دیگر واکسن از شما محافظت نمی‌کند. با این حال، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) می‌گوید که می‌توانید دوز دوم را در مدت ۶ هفته (به جای ۳ یا ۴ هفته) از اولین دوز خود دریافت کنید.
اگرچه ما اطلاعاتی در مورد اثربخشی واکسن در بازه زمانی ۶ هفته‌ای نداریم  اما بهتر است آن را دیر دریافت کنیم تا اصلا دریافت نکنیم و نیازی نیست که دوزهای خود را از نو شروع کنید. نکته اصلی این است که اگر دوز دوم خود را به موقع دریافت نکرده‌اید آن را در اسرع وقت دریافت کنید.
اگر به دلیل ابتلا به کووید-۱۹ در مرحله واکسیناسیون، دومین تزریق خود را انجام ندادید  هنوز توصیه می شود که دوز دوم را دریافت کنید. همان‌طور که در بالا ذکر شد، قبل از دریافت دوز دوم باید منتظر بمانید تا از بیماری بهبود یافته و شرایط قرنطینه را برآورده کنید.
با این حال، اگر ارائه‌دهنده واکسن به شما توصیه کرد که از واکسن دوم به دلیل واکنش آلرژیک خودداری کنید، باید دستورالعمل‌های وی را دنبال کنید.

اگر از تزریق دوز دو خود صرف‌نظر کنید، پاسخ کوتاه این است که حداکثر محافظت در برابر کووید-۱۹ را  دریافت نمی‌کنید. همه داده‌های کارآزمایی بالینی بر اساس افرادی است که هر دو دوز را دریافت کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، نه فایزر و نه مدرنا یک دوز را به‌عنوان بخشی از آزمایش‌های خود مطالعه نکرده‌اند بنابراین نمی‌دانیم که در صورت عدم تزریق دوز دوم، ایمنی بدن چقدر طول می‌کشد.
اگر قبلا به کووید-۱۹ مبتلا شدید ممکن است فکر کنید که نیازی به تزریق دوز دوم ندارید. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که اگر کووید-۱۹ داشته‌اید، اولین دوز شما سطوح آنتی‌بادی مشابه دوز دوم را برای افرادی که هرگز به این بیماری مبتلا نشده‌اند تولید می‌کند. با این حال، قبل از تغییر توصیه‌ها تحقیقات بیشتری باید در این زمینه انجام شود.

اگر فردی از کووید-۱۹ بهبود یافته است، حداقل ۳۰ روز منتظر بماند سپس واکسن دریافت کند.
لازم به ذکر است افرادی که قبل از دریافت دوز اول واکسن به کووید-۱۹ مبتلا می‌شوند باید قبل از دریافت واکسن ۳۰ روز صبر کنند و برای افرادی که بعد از دوز اول و قبل از دوز دوم  به کووید-۱۹ مبتلا می‌شوند، دستورالعمل‌های مشابه نیز صادق است و بعد از ابتلا حداقل ۳۰ روز پس از بهبودی از بیماری برای دریافت دوز دوم صبر کنند به این معنی که ممکن است دوز دوم خود را پس از ۴۲ روز توصیه شده توسط وزارت بهداشت ملی دریافت کنید.
نکته مهم این است که مدت زمان انتظار بستگی به نوع بیماری کووید -۱۹ دارد، این مدت زمان ۱۰ روز پس از آزمایش مثبت کووید-۱۹ برای افرادی که هیچ علامتی ندارند و برای افراد تحت درمان با آنتی‌بادی مونوکلونال یا پلاسما این مدت ۹۰ روز اعلام شده است.

اگر در تماس مستقیم با فردی هستید که تست کووید- ۱۹ وی مثبت شده است دوره قرنطینه ۱۰ روزه خود را شروع کنید. اگر دوره قرنطینه ۱۰ روزه خود را تکمیل کرده‌اید و به کووید-۱۹ مبتلا نشده‌اید می‌توانید واکسن دریافت کنید.
پس از واکسیناسیون کامل برای محافظت از خود و دیگران چه کاری انجام دهیم؟
بعد از دریافت واکسن به طور کلی، اگر در منطقه‌ای هستید که تعداد زیادی از موارد ابتلا به کووید -۱۹ در آن وجود دارد، استفاده از ماسک را در محیط‌های شلوغ در فضای باز و زمانی که در تماس نزدیک با دیگران هستید که کاملا واکسینه نشده‌اند، در نظر بگیرید.
اگر بیماری دارید یا از داروهایی استفاده می‌کنید که سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف می‌کند ممکن است حتی در صورت واکسیناسیون کامل از شما محافظت نشود. شما باید تمام اقدامات احتیاطی توصیه شده برای افراد واکسینه نشده ازجمله استفاده از ماسک مناسب تا زمانی که توسط ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی توصیه دیگری نشده باشد را ادامه دهید.
اگر به‌طور کامل واکسینه شده‌اید، برای به حداکثر رساندن محافظت در برابر نوع دلتا و جلوگیری از احتمال انتقال آن به دیگران، در صورتی که در ناحیه‌ای با انتقال شدید یا زیاد هستید، از ماسک در محیط‌های عمومی استفاده کنید.

هنوز مشخص نیست مدت زمان حفاظت با واکسن کووید-۱۹چه میزان است اما نتایج مطالعات اخیر نشان می‌دهد که محافظت در برابر ویروس ممکن است با گذشت زمان کاهش یابد. این کاهش حفاظت باعث شده است که CDC به گروه‌های خاصی توصیه کند که حداقل ۶ ماه پس از اتمام سری اولیه واکسیناسیون خود، دوز تقویت کننده دریافت کنند.