شله زرد یکی از دسرهای خوشمزه سنتی ایرانی است که به دلیل وجود زعفران، زرد رنگ است و آن را به این نام می خوانند. روی این دسر خوشمزه را معمولا با مقداری دارچین و خلال بادام و خلال پسته تزئین می کنند. این غذای خوشمزه را در ماه محرم و صفر برای ادای نذورات آماده میگردد. از مواد تشکیل دهنده این دسر می توان به برنج ایرانی، شکر، زعفران، گلاب، هل ، مغز بادام و پسته خلالی، دارچین، کره و روغن اشاره کرد. از آن جاییکه این دسر بیشتر در ایام ماه محرم و صفر طبخ و توزیع می شود روی آن را با پاشیدن دارچین منقوش به اسامی مذهبی می کنند. برای اینکه بتوانید شله زرد خوشمزه و ممتازی تهیه کنید رعایت برخی نکات ضروری است. ما در این مقاله مهم ترین نکات شله زرد را برایتان گردآوری کرده ایم.
مواد لازم برای تهیه شله زرد مجلسی
- برنج: ۲ لیوان
- شکر: ۳ لیوان
- گلاب: ۱/۲ لیوان
- کره: ۲۵ گرم
- زعفران سائیده: ۱ قاشق چایخوری
- خلال بادام: ۱/۲ لیوان
- دارچین: به مقدار دلخواه
طرز تهیه و دستور پخت:
۱. برنج را از شب قبل چند بار بشویید و بگذارید با ۳ پیمانه آب و نصف پیمانه گلاب تا صبح خیس بخورد.
۲. در ابتدای کار، ۸ لیوان آب را داخل قابلمه بریزید و روی حرارت قرار دهید تا به جوش بیاید. سپس برنج مخلوط با گلاب را اضافه کرده و هم بزنید تا بجوشد. کف روی آن را با کفگیر بردارید و مرتب برنج را به هم بزنید تا ته نگیرد. شعله را ملایم کنید تا برنج بپزد. بسته به نوع برنج ممکن است این مرحله نیم ساعت تا ۱ ساعت طول بکشد.
۳. شکر را پس از اینکه برنج پخته و به اصطلاح شکفته شد اضافه کنید. پس از اضافه کردن شکر باید مرتب هم بزنید چون شلهزرد معمولاً زود ته میگیرد، اگر آب آن کشیده شده و سفت شده است میتوانید کمی آب جوش اضافه کنید.
۴. زعفران سائیده را با دو سه قاشق آب جوش دم کنید و آن را به بقیه مواد اضافه کنید.
۵. پس از اینکه شکر حل شد خلال بادام را به شلهزرد اضافه کنید و خوب هم بزنید تا غلیظ شود.
۶. در پایان کره را اضافه کنید و هم بزنید تا ذوب شود. شعله را کاملاً کم کنید و ۲۰ دقیقه در قابلمه را بگذارید. برای رفع شلی شلهزرد میتوانید این زمان را کمی بیشتر کنید.
۷. شله زرد آماده شده را در کاسه بریزید. پس از ۱۰ دقیقه سطح آن را به دلخواه تزیین کنید و بگذارید سرد شود.
فوت و فن های تهیه شله زرد
پیمانه مناسب
مهمترین نکته در اندازه گیری مواد شله زرد استفاده از پیمانه یکسان است. یعنی اگر یک پیمانه برنج میگیرید باید با همان پیمانه ۲ لیوان شکر و ۵ لیوان آب استفاده کنید. این نسبت در مورد درست کردن شله زرد متداول است.
نکات شله زرد به مقدار زیاد
برای درست کردن شله زرد زعفرانی مجلسی به مقدار زیاد باید نسبت ها را به این ترتیب زیاد کنید: مقدار شکر دو برابر برنج و مقدار آب پنج برابر برنج. این نسبت را به خاطر بسپارید تا با خیال راحت هر میزان شله زرد را به خوبی عمل بیاورید.
استفاده از زعفران
هرچقدر هم زعفرانتان مرغوب باشد اما نباید آن را مستقیما داخل شله زرد بریزید. بهتر است ابتدا مقدار مورد نظر از زعفران به خوبی بسابید، سپس زعفران را با آب جوش دم کرده یا با یخ رنگ بدهید، در ادامه آن را به موادتان اضافه کنید.
برنج مناسب
برای تهیه شله زرد زعفرانی مجلسی برخی برنج نیم دانه را توصیه می کنند و بعضی هم ترجیح می دهند از برنج کامل استفاده کنند. در هر صورت برنج شما باید مرغوب و ایرانی باشد. برنج های هندی برای این کار مناسب نیستند. برای تشخیص برنج ایرانی این مطلب را ببینید.
استفاده از برنج کامل
اگر قصد دارید از برنج کامل استفاده کنید حتما از ۲۴ ساعت قبل باید برنج را بخیسانید و سپس آن ها را روی یک پارچه تمیز پهن کنید و به مدت ۱۲ ساعت در معرض آفتاب قرار دهید تا برنج ها خشک شوند. وقتی که برنج ها کاملا خشک شد با کف دست برنج ها را سابیده و خرد کنید. سپس آب و بخشی از زعفران آب کرده را روی برنج هایی که با دست ساییده و خرد کرده اید بریزید. می بینید که در واقع حتی اگر بخواهید برنج کامل استفاده کنید باید قبل از پخت آن را بشکنید.
برنج نیم دانه
برای استفاده از برنج نیم دانه باید به این نکته توجه داشته باشید که برنج نیم دانه هنگام پخت خیلی زود تر وا میرود. پس برای خیس کردن آن دو تا سه ساعت کافی است اما برای برنج کامل بین ۱۲ الی ۲۴ ساعت خیساندن برنج مورد نیاز می باشد.
خیساندن خلال ها
از چند ساعت قبل حتما خلال بادام و پسته را آب کشیده و در گلاب بخیسانید. حتما از خلال بادام و خلال پسته مرغوب خانگی استفاده کنید تا بوی نا ندهد و با خیساندن آن از چند ساعت قبل در گلاب هم آن را نرم می کنید و هم عطر بهتری در شله زرد خواهد داشت.
زمان اضافه کردن شکر
نمی توانید از همان ابتدا شکر را به شله زرد اضافه کنید. شاید این کار در مقدار کم چندان مشکلی ایجاد نکند اما اگر برنج کاملا باز نشده باشد و به آن شکر اضافه کنید باعث می شود که مغز برنج خام بماند و تمام زحمات شما به هدر می رود.
استفاده از هل
برای داخل شله زرد می تواندی ماننند دسر مشکوفی از پودر هل سبز استفاده کنید. هل سیاه برای غذا و هل سبز ویژه شیرینی پزی است. بهتر است دانه های هل را کاملا پودر کرده و سپس به شله زرد اضافه کنید. یکی از روش های اضافه کردن هل نیز دم کردن آن در یک قوری به مدت ۱۰ دقیقه و اضافه کردن آب معطر به شله زرد است.
خیساندن برنج
ابتدا باید برنج را شسته و به مدت ۱۲ الی ۲۴ ساعت از شب قبل با ۱۲ الی ۱۳ لیوان آب خیس کنید و موقع پخت در ظرف جادار با حرارت نسبتا زیاد قرار دهید. دقت کنید که باید در قابلمه را نیمه بسته قرار دهید تا آب برنج بجوش آید. در این مرحله نباید اصلا برنج را هم بزنید. این نکته را دست کم نگیرید.
اضافه کردن آب ممنوع
وقتی برنج وا رفت و آب را به شکل کامل در خود جذب کرد حرارت را کم کنید و در این مرحله باید برنج را هم بزنید. نکته مهم و قابل توجه در این مرحله این است که نباید دیگر به برنجتان آب اضافه کنید چون این کار باعث می شود شله زرد آماده شده موقع خوردن و قاشق زدن آب بیندازد. نگران سفت ماندن شله زرد نشوید.
زمان اضافه کردن شکر
یادتان باشد شکر را حتما بعد از پختن برنج و اضافه کردن زعفران اضافه کنید. بعد از اینکه شکر اضافه کردید هرچقدر زعفران اضافه کنید رنگ آن تغییری نمی کند. زیرا لعابی که شکر می اندازد باعث می شود همه دانه های برنج به طور یکنواخت رنگ نگیرند و شله زردتان کمرنگ باشد. رعایت این مساله به ویژه در مقدار زیاد شله زرد نذری خیلی مهم است.
کشیدن آب شله زرد
اگر شله زرد به مقدار کم درست می کنید می توانید شله زردتان را بعد از آماده شدن داخل ظرف پیرکس بکشید و برای چند دقیقه داخل فر بگذارید تا آب آن کشیده شود. می توانید پس از آماده شدن شله زرد بر روی شعله پخش کن به مدت ۳۰ دقیقه بگذارید تا آب آن کاملا کشیده شود. در مرحله آب کشی استفاده از دم کنی تمیز خیلی می تواند مفید باشد.
نکات تکمیلی
برای اینکه شله زردتان ته نگیرد بعد از اضافه کردن شکر باید دائماً شله زرد را هم بزنید. یک نکته خیلی مهم هم این است که هر چقدر می خواهید شله زردتان قوام داشته باشه باید بگذارید اول برنجتان به حالتی غلیظتر از آن چیزی که می خواهید شله زردتان باشد برسد، و بعد شکر را اضافه کنید، چون بعد از اضافه کردن شکر شله زرد یک کمی شل تر از حالتی که برنج خالی تان داشته می شود.
برای این که شلهزرد آب نیندازد بهتر است روی حرارت ملایم اجاق یا شعله پخش کن قرار دهید و بگذارید یک ساعت دیگر بعد از جا افتادن روی حرارت باقی بماند تا آب اضافه آن تبخیر شود.
- میتوانید خلال بادام را از یک ساعت قبل در گلاب خیس کنید تا خوش عطر شود.
- فراموش نکنید بعد از اضافه کردن شکر مرتب شله را هم بزنید تا ته نگیرد.
- علاوه بر گلاب میتوانید از هل هم برای عطر بیشتر استفاده کنید. میتوانید دانههای هل را بکوبید. پودر هل را در دستمالی بپیچید و یک ساعت در استکان حاوی آب جوش در بسته قرار دهید. سپس پارچه را فشار دهید. بگذارید اگر چیزی از هل وارد مایع شده ته نشین شود. سپس مایع خوش عطر را همراه گلاب اضافه کنید.
- برای رفع سفت شدن شلهزرد میتوانید کمی آب جوش اضافه کنید و بگذارید چند قل دیگر بخورد.
- رفع شیرینی زیاد شلهزرد کار سادهای نیست. میتوانید با اضافه کردن آب جوش کمی از شیرینی آن کم کنید؛ اما بهتر است از ابتدا با دقت شکر بریزید تا دچار این مشکل نشوید.