در ابتدای پاییز نیمه شمالی زمین به شکل کج از خورشید رو برمی گرداند. در نتیجه نور خورشید به شکل کمرنگی بر سراسر نیمه شمالی زمین گسترش پیدا می کند و نیکره شمالی زمستان را تجربه می کند. در همان زمان نور خورشید به شدت روی نیمه جنوبی زمین می افتد که در حال گذراندن تابستان است.
تا به حال با خود فکر کرده اید که فلسفه به وجود آمدن فصل های بهار و تابستان و پاییز و زمستان چیست؟ برای پاسخ به این سوال و آگاهی های بیشتری در مورد پدید آمدن فصل های سال و علل تغییر آن، این مقاله را حتما مطالعه نمایید چرا که مطالب بسیار جالب و خواندنی در همین زمینه برای شما خوبان تهیه کرده ایم.
تصور خیلی ها اینگونه است که چون مدار زمین به دور خورشید بیضی شکل است و فاصله اش ازخورشید در طول سال تغییر می کند فصلها به وجود می آیند.و این باید به این معنی باشد که این روزها کم کم فاصله زمین از خورشید در حال افزایش است و همین عامل سردشدن هواست.
اما واقعیت غیر از این است ، در هنگام زمستان زمین به خورشید نزدیکتر است!!!
و زمانی که در نیمکره شمالی در فصل زمستان هستیم مردمان نیمکره جنوبی در حال تجربه روزهای گرم تابستانی هستند.
در نتیجه عامل اصلی به وجود آمدن فصول در کره زمین فاصله نیست بلکه علت را باید در حرکات مختلف زمین جستجو کرد.
فصل ها به خاطر تفاوت فاصله زمین از خورشید در طول سال به وجود نمی آیند (این تفاوت ها به شدت کم است). فصل ها نتیجه کج بودن محور زمین هستند.
زمین یک بار درسال به دور خورشید می گردد. ولی چهار فصل در زمین به وجود می آید و درازی شب ها و روزها در هر فصل متفاوت است. این تفاوت را کجی محور زمین باعث شده. محور زمین یک خط فرضی ست که قطب های شمال و جنوب را به هم وصل می کند. اما محور زمین مستقیم از بالا به پایین کشیده نشده. بلکه با حدود ۴۵/۲۳ درجه در مقایسه با صفحه مداری کج شده. این کجی و حرکت زمین به دور خورشید باعث تغییر فصل می شود.
درابتدای پاییز نیمه شمالی زمین به شکل کج از خورشید رو برمی گرداند. در نتیجه نور خورشید به شکل کمرنگی بر سراسر نیمه شمالی زمین گسترش پیدا می کند و نیکره شمالی زمستان را تجربه می کند. در همان زمان نور خورشید به شدت روی نیمه جنوبی زمین می افتد که در حال گذراندن تابستان است. درابتدای بهار, زمین به شکل کج به سمت دیگر خورشید رو می کند. حالا نیمه شمالی زمین به جانب خورشید کج شده. نور خورشید به شدت روی نیمه شمالی زمین می افتد ونیمکره شمالی تابستان را تجربه می کند. در همان زمان نور خورشید روی نیمه جنوبی زمین که زمستان را می گذراند، کم شدت تر است
به این ترتیب موقعی که قطب شمال به سمت خورشید کج می شود بخش شمالی زمین تابستان دارد. با روزهای بلند و شب های کوتاه. بعد از شش ماه زمین به سمت دیگر خورشید حرکت کرده است. نیمه شمالی حالا نسبت به خورشید کج شده است و بخش شمالی زمین روزهای کوتاه و شب های بلندی دارد.
این کج بودن محور به ما چهار فصل سال یعنی بهار، تابستان، پاییز و زمستان را داده. چون محور کج شده، بخش های مختلف زمین در زمان های مختلف به جانب خورشید جهت گیری می کنند.
تابستان گرم تر از زمستان است. چون اشعه خورشید در طول تابستان نسبت به زمستان در یک زاویه مستقیم تر به زمین می رسد و همچنین به خاطر این که در تابستان روزها خیلی طولانی تر از شب ها هستند. در طول زمستان، اشعه خورشید با یک زاویه زیاد به زمین برخورد می کند و روزها خیلی کوتاه هستند. این تأثیرات ادامه نتایج کج بودن محور زمین هستند.
مدار زمین کاملاً گرد نیست. زمین در ابتدای پاییز به شکل ملایمی به خورشید نزدیک تراست (زمستان در نیمکره شمالی) و در ابتدای بهار دورتر است. در ابتدای پاییز زمین در ۴/۹۱ میلیون مایل یا ۱/۱۴۷ میلیون کیلومتری از خورشید قرار دارد و در ابتدای بهار ۵/۹۴ میلیون مایل یا ۱/۱۵۲ میلیون کیلومتر از خورشید فاصله دارد. این تفاوت فاصله نسبت به گرم شدن و سرد شدنی که به خاطر کج بودن محور زمین به وجود می آید تأثیر خیلی کوچک تری در ایجاد فصل ها دارد.
به این ترتیب موقعی که قطب شمال به سمت خورشید کج می شود بخش شمالی زمین تابستان دارد. با روزهای بلند و شب های کوتاه. بعد از شش ماه زمین به سمت دیگر خورشید حرکت کرده است. نیمه شمالی حالا نسبت به خورشید کج شده است و بخش شمالی زمین روزهای کوتاه و شب های بلندی دارد.
انقلاب زمستانی درشروع زمستان که کوتاه ترین روز سال است رخ می دهد. انقلاب تابستانی نیز درشروع تابستان که بلند ترین روز سال است رخ می دهد. که این امر به دلیل زاویه محور دوران زمین به دور خود، نسبت به سطح مدار گردش زمین به دور خورشید ناشی می شود.
اعتدال بهاری و پاییزی روزهایی هستند که روز و شب طول مساوی دارند. دو اعتدال سالانه موقعی رخ می دهد که خورشید استوا را به شکل صلیب قطع می کند.
اعتدال بهاری با شروع بهار در نیمکره شمالی و شروع پاییز در نیمکره جنوبی رخ می دهد. اعتدال پاییزی با شروع پاییز در نیمکره جنوبی و شروع بهار در نیمکره جنوبی شکل می گیرد.
کج بودن زمین عامل اصلی به وجود آمدن فصل ها است
تا حالا از خودتون پرسید چرا تا شب یلدا شب ها بلند تر میشوند و بعد از اون کوتاه تر می شوند.
آیا میدونستید که اختلاف دمای فصل ها به وسیله این پدیده به وجود می آیند و حتی حیات بروی زمین تا حد بسیار زیادی بستگی به اختلاف طول روز و شب در سال دارد.
کره زمین هم مانند تمام اجسام جهان تحت تاثیر نیرو های اطراف خود که بزرگترین آن جاذبه خورشید هست حرکاتی دارد
خورشید با جرم بسیار بزرگ قدرت جاذبه بسیار زیادی دارد چون جاذبه هر جسم از وزن آن سر چشمه میگیرد.
این جاذبه و عواملی دیگر باعث شده زمین در مداری مشخص به دور خورشید در حرکت باشد زمین حرکتهای دیگری هم دارد
که واضح ترین حرکت آن به دور خودش هست .
حرکت زمین به دور خودش باعث پیدایش شب و روز میشود و حرکت آن به دور خورشید فصل ها را به وجود آورده است .اما در واقع گردش زمین به دور خورشید نمیتواند باعث ایجاد فصل بشود .کج بودن زمین عامل ایجاد فصل هاست .
زمین حدود 24 درجه نسبت به محور ثابت فرضی کج هست یعنی اگر یک موج نور از خورشید در یلدا به نقطه استوا برسد زاویه تابش آن قائم (90) درجه نیست بلکه حدود 114درجه میباشد .
در یلدا خورشید در مداری با نام راس الجدی (این مدار در نیم کره جنوبی زمین هست ) قائم می تابد و باعث تابستان در این منطقه میشود .و قسمت کمتری از نیم کره شمالی زمین در روز هست این انحراف زمین در تمام فصل ها ثابت است و چون زمین در حال چرخش به دور خورشید هست از فردا هر روز خطی (مدار ) که خورشید بر آن مستقیم می تا باند به مدار راس سرطان در نیم کره شمالی زمین نزدیک تر میشه حدود شش ماه دیگر خورشید در مدار راس سرطان عمود می تابد و نیمکره شمالی گرم تر میشود در آن موقع نیم کره جنوبی تابستان هست توجه کنید که در این میان زمین و خورشید نسبت به هم بالا پایین نمی روند.
علت پدید آمدن فصلهای مختلف انحراف زاویهای است که محور دوران زمین به دور خودش با صفحهی مداری زمین به دور خورشید دارد. زاویهی تابش پرتوهای خورشید با زمین بسته به جایگاهی که زمین در مدارش به دور خورشید دارد، در یک منطقه تغییر میکند. بنابراین اگر منظور از پرسش ترتیب بروز فصلهای بهار، تابستان، پاییز و زمستان است، همهی کشورهایی که در یک نیمکرهی شمالی یا جنوبی زمین قرار دارند به طور مشترک این فصلها را تجربه میکنند. طبیعتاً فصلها در نیمکرهی جنوبی و شمالی قرینهی یکدیگر هستند. یعنی همزمان با زمستان نیمکرهی شمالی در نیمکرهی جنوبی تابستان است – این امر به دلیل همان زاویهی تابش پرتوهای خورشید به سطح زمین است – و برعکس.
غیر از این مورد، ترتیب فصلها یکسان است. البته طبیعی است که اختلاف اقلیم فصلهای مختلف بر اساس عرض جغرافیایی تغییر میکند چرا که هرچه به قطبین نزدیک شوید، تفاوت زاویه تابش در زمستان و تابستان بیشتر و در نتیجه تاثیرات اقلیمی آن بیشتر میشود در حالیکه در استوا و اطراف آن عملاً با یک فصل – از نظر اقلیمی – مواجه هستید.
نکتهی دیگر در این بین این است که نباید فصلها را الزاماً با اقلیم و تغییرات آن یکی فرض کرد. ممکن است دو کشور در یک عرض جغرافیایی قرار داشته باشند اما یکی در ناحیهای خشک و دیگری در ناحیهای مرطوب و مثلاً مدیترانهای باشد. در این صورت طبیعی است که اگرچه طول فصلها، زاویهی تابش خورشید در هر فصل و طول شبانهروز متناسب با آن در هر دو منطقه یکی است اما به دلیل جریانات و پارامترهای جوّی ممکن است اقلیم این دو شهر یا کشور متفاوت باشند.
همه ما می دانیم که در جهان ۴ فصل وجود دارد و آن هم فصل های بهار، تابستان، پاییز و زمستان است. حتی همه ما می دانیم که کشورهایی در جهان وجود دارند که از نعمت ۴ فصلی بودن محرومند و تنها دارای ۲ فصل هستند. اما در این میان یک کشور عجیب در جهان وجود دارد که دارای ۶ فصل است. احتمالا تعجب خواهید کرد که چگونه می شود که فصلی جدید به فصول سال اضافه گردد، اما در ادامه متن، الی گشت برایتان بنگلادش، تنها کشور ۶ فصل جهان را معرفی خواهد کرد.
بنگلادش کشوری است که به سرزمین شش فصلی (Sadartu) معروف است. این کشور به خاطر موقعیت جغرافیایی اش، آب و هوای خاصی دارد. با اینکه به طور کلی آب و هوای بنگلادش، نیمه گرمسیری مرطوب است است اما تقویم بنگلادشی یا بنگلا (Bangla) به طور سنتی، به ۶ فصل تقسیم شده است:
• Grisma: تابستان
• Barsa: بارانی
• Sarat: پاییز
• Hemanta: پاییز پایانی
• Shhit: زمستان
• Basanta: بهار
هر فصل تقریبا ۲ ماه را در بر می گیرد و گاهی فصل ها با هم همپوشانی دارند و وقت هایی هم می شود که یک فصل کوتاه تر از باقی فصل ها می شود. در حقیقت بنگلادش ۳ فصل متمایز از هم دارد: فصل گرم قبل از باران های موسمی، فصل بارانی و فصل سرد و خشک.
فصل گرم با ویژگی های متفاوتی نظیر گرمای بسیار شدید و رگبارهای پراکنده شناخته می شود. آوریل در این کشور گرم ترین ماه است که میانگین دما در شرق حدودا ۲۷ درجه سانتی گراد و در بخش های غربی-مرکزی ۳۱ درجه سانتی گراد می شود. بعد از آوریل، ابرهایی که در آسمان پدیدار می شوند، از گرما می کاهند. جهت باد نیز در این فصل تغییر می کند.
بادهای جنوبی یا جنوب غربی، رطوبت بسیار شدید، باران های شدید و البته روزهایی که بدون آفتاب می گذرند، ویژگی های فصل بارانی بنگلادش، این کشور ۶ فصل جهان هستند. باران های این فصل تقریبا ۷۰ تا ۸۵ درصد باران های سالانه را پوشش می دهند.
دمای پایین، هوای خنکی که از سمت غرب و شمال غرب به کشور وارد می شود، آسمان صاف و باران های پراکنده، از خصوصیات فصل سرد و خشک کشور بنگلادش هستند. دمان متوسط در ماه ژانویه (حدودا دی ماه)، در بخش های شمال غربی حدودا ۱۷ درجه سانتی گراد و در بخش های شمال شرقی کشور، حدودا ۲۰ تا ۲۱ درجه سانتی گراد در بخش های ساحلی است. حداقل دمایی که در این فصل در شمال غربی ثبت می شود، حدودا ۳ تا ۴ درجه سانتی گراد است.
مجله اینترنتی تابناک جوان