آیت اللَّه سیدمحمود طالقانی در سال ۱۲۸۹ شمسی (۱۳۲۹ ق) در طالقان دیده به جهان گشود. وی پس از فراگیری دروس مقدماتی در زادگاه خود، راهی قم گردید و پس از شرکت در درس خارج حضرات آیات: سید محمد حجت کوه کمرهای و سید محمدتقی خوانساری، از آیتاللَّه شیخ عبدالکریم حائری یزدی، اجازه اجتهاد گرفت. مبارزات ایشان از زمان ورود به حوزه علمیه قم شروع شد. در سال ۱۳۱۸، برای اولین بار، خشم خویش به رژیم را با صدور یک اطلاعیه در رابطه با کشف حجاب ابراز کرد و در پی آن دستگیر و زندانی شد. پس از شهریور ۱۳۲۰، مبارزه را به طور رسمی آغاز کرد و پس از وقفهای در این میان، به جرم پنهان کردن شهید نواب صفوی راهی زندان گردید. وی در سالهای ۱۳۳۰ و ۱۳۳۱ بنا به پیشنهاد آیت اللَّه بروجردی برای شرکت در تشریک مساعی بین مسلمین، به کشورهای مصر و اردن سفر کرد. آیت اللَّه طالقانی با پیروی از امام خمینی (ره) در سال ۱۳۴۲ وارد مبارزه با رژیم گردید که در این راه چندین بار محکوم به زندان شد. او در طول دوران زندان، مرارتهای فراوانی را تحمل کرد ولی در راه تحقق آرمان بلند خویش، لحظه های از خود خستگی و تزلزل نشان نداد. آیتاللَّه طالقانی در طی بیش از یازده سال زندان، همواره به عنوان الگوی مقاومت و پایداری مطرح بود و پس از هر بار آزادی، راه گذشته خود را در مسیر انقلاب اسلامی ادامه میداد. این عالم مجاهد، پس از آزادی از زندان در سال ۱۳۵۷، نقش مهمی در برپایی راهپیمایی عظیم و پرشور تاسوعا و عاشورای آن سال داشت. آیت اللَّه طالقانی، پس از پیروزی انقلاب، به ریاست شورای انقلاب برگزیده شد و در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی، به نمایندگی مردم تهران انتخاب گردید. این مبارز نستوه، در اوایل مرداد ۱۳۵۸، از سوی امام خمینی، به امامت جمعه مردم تهران منصوب شد و آخرین نماز جمعه ایشان در سالگرد کشتار خونین ۱۷ شهریور، در بهشت زهرا برگزار گردید. آیت اللَّه طالقانی در کنار سالهای متمادی مبارزه، از فعالیتهای علمی غافل نگردید و آثار متعددی را به وجود آورد که تفسیر پرتوی از قرآن در ۶ جلد، پرتوی از نهجالبلاغه، آزادی و استبداد، درسی از قرآن و درس وحدت، از آن جملهاند. سرانجام این عالم بزرگ و مبارز انقلابی در ۱۹ شهریور ۱۳۵۸ در ۶۹ سالگی دار فانی را وداع گفت و پس از تشییعی باشکوه در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
منبع : راسخون