اعتبار پاسپورت ایرانی چطور تغییر می کند؟

 برخی از موسسات اعتبار سنجی درباره ویزاهای کشورهای مختلف و پاسپورت شهروندان آن کشورها نظرات متفاوتی ارائه می کنند و هربار رسانه ها نیز با بازتاب نتایج این نظرسنجی ها، اعتبار پاسپورت ایرانی را بر اساس رده بندی که آنها انجام داده اند اعلام می کنند گاهی در این رتبه بندی ها اعتبار پاسپورت ایران بالا می رود و گاهی هم از عرش به فرش می آید.

«هنلی و شرکا» (Henley and Partners) یک موسسه بین‌المللی است که در حوزه مسائل اقامت و شهروندی فعالیت می‌کند. این موسسه هر سال گزارشی درباره اعتبار پاسپورت کشورهای مختلف دنیا منتشر می‌کند و یک بار در گزارش سال ۲۰۱۲ پاسپورت ایرانی را یکی از بی‌اعتبارترین پاسپورت‌های جهان معرفی می کند و یک بار در سال  ۲۰۱۳ این رتبه را بالا می برد و اعلام می کند که  ایران در رتبه‌بندی ۲۰۱۳ به رده ۸۶ صعود کرد.

در سال ۲۰۱۸ نیز موسسه پاسپورت ایندکس اعلام کرد که پاسپورت ایران در رتبه ۸۷ قرار دارد و شهروندان ایرانی می توانند با پاسپورت ایرانی خود بدون نیاز به ویزا به ۴۴ کشور سفر کنند. از این تعداد، ویزای ۱۳ کشور برای ایرانیان به صورت رایگان صادر شده و ویزای سایر ۳۱ کشور در هنگام ورود به فرودگاه کشور مربوطه صادر خواهد شد. برای رفتن به ۱۵۴ کشور نیز باید ویزا از قبل بگیرند.

در هر حال هر موسسه ای رتبه پاسپورت کشورها را با یک شاخص بررسی می کند که عمده آنها میزان سفری که می توان با آن پاسپورت انجام داد را ملاک در نظر می گیرند. با این وجود در این نکته که اکنون پاسپورت ایران جزو آن دسته کشورهایی است که با آن به کشورهای کمتری می توان سفر کرد شکی نیست. به خصوص که برخی از کشورها که با ایران لغو روادید کرده اند پس از مدتی این لغو روادید را برمی دارند مانند کاری که صربستان در چند روز اخیر انجام داد و با وجود اینکه مدت زیادی از طرح لغو روادید کشورش برای اتباع ایرانی نمی گذرد اما دوباره برای سفر ایرانی ها به این کشور ویزا گذاشت چرا که در مدت کمی بسیاری از ایرانی ها به این کشور پناهنده شده و یا مهاجرت کرده بودند.

اعتبار گذرنامه ایرانی در چند سال اخیر پایین‌تر آمده

پایین آمدن اعتبار گذرنامه ایرانی را برخی از نمایندگان مجلس نیز تایید می کنند و توپ را به وزارت خارجه می اندازند و می گویند که باید آنها فکری به حال ارتقای جایگاه آن باشند. در این زمینه ، علیرضا ابراهیمی عضو هیئت رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به اینکه اعتبار گذرنامه ایرانی در چند سال اخیر پایین‌تر آمده، گفته است: سخت‌گیری‌های سایر کشورها برای ورود ایرانیان به کشورشان بسیار است.

نماینده مردم آزادشهر و رامیان در مجلس شورای اسلامی افزود: وزارت خارجه باید با دپیلماسی قوی راهی برای ارتقای اعتبار گذرنامه ایرانی بیابد؛ رایزن‌های فرهنگی، سفرا و کاردارها باید علاوه بر مسائل سیاسی به مسائل اقتصادی، فرهنگی و... نیز توجه کنند ولی کم‌کاری مسئولان باعث شده چهره ایران به درستی در جهان نمایش داده نشود. معرفی جاذبه‌های گردشگری و اطمینان‌بخشی برای وجود امنیت در ایران می‌تواند یکی از راه‌های ارتقا اعتبار گذرنامه ایران باشد تسهیل سفر، لغو دوطرفه روادید، پرداخت یارانه به آژانس‌های مسافرتی برای برگزاری تورهای باکیفیت و... می‌تواند به این موضوع کمک کند.

برخی از مسئولان در کشور رتبه بندی موسسات اعتبار سنجی را محدود به میزان سفرها اعلام می کنند و البته به این نکته هم اشاره می کنند که بالا و پایین شدن اعتبار گذرنامه به فرهنگ مردم آن کشور در سفر به کشورهای دیگر نیز بستگی دارد.

همه ملاحظات را در نظر بگیرید

در این باره، مجتبی کریمی رییس اداره گذرنامه و روادید وزارت امور خارجه به خبرنگار مهر گفت: اعتبار گذرنامه و یا پاسپورت هر کشوری به عوامل مختلفی بستگی دارد. موسسات مختلف خبری, نظرسنجی و اعتبار سنجی اعتبار گذرنامه را از منظر های مختلف بررسی می کنند. برخی معتقدند که اعتبار گذرنامه  به وجود تعداد قرارداد لغو روادید با کشورهای دیگر و به امکان سفر   بدون دریافت روادید به کشورهای بیشتر  وابسته است . برخی ملاحظات دیگری را در اعتبار گذرنامه لحاظ می کنند. مانند سفر تعداد متخصصان و همچنین تعداد افراد با سواد و  فرهیخته ای  که با آن گذرنامه سفر می کنند. میزان دانشجوها و فرصتهای شغلی  و همچنین رعایت هنجارها و احترام به قوانین کشورهای دیگر و در نتیجه بالا رفتن سطح احترام اتباع کشورهای  دیگر به اتباع کشور مبدا.

وی ادامه داد : برایند موارد فوق به عنوان اعتبار پاسپورت  مطرح می شود. پس  اگر بخواهیم یک جانبه مانند برخی از موسسات نظرسنجی نگاه کنیم کار درستی نکرده ایم . علاوه بر این در چند سال گذشته چند کشور به لیست کشورهایی که با آنها لغو روادید داشته ایم اضافه شده است ولی هنوز هم در سایت های نظرسنجی این اعتبار تغییر زیادی پیدا نکرده است. باید به این فکر کرد که برای بالا بردن  اعتبار گذرنامه مشارکت تک تک افراد کشور و دولتمردان لازم است دولتمردان از آن جهت که در مذاکره با کشورهای دیگر این امکان را فراهم کنند و مردم از این جهت که با حفظ نزاکت و پرستیژ ملی در نگهداری این اعتبار و ارتقا آن کوشا باشند. 

کریمی تصریح کرد: برخی اوقات افراد زیادی از یک کشور به سفر می روند ولی تنها برخی از آنها هنجارها را رعایت نمی کنند اما همین افراد موجب می شوند که دیدگاه  کشور مقصد نسبت به اتباع کشور مبدا عوض شود و با بهم خوردن قرار داد لغو روادید  اعتبار گذرنامه نزد آنها  کم شود. بنابراین اعتبار گذرنامه به پارامترهای زیادی بستگی دارد که یکی از آنها میزان سفر به کشورهای مختلف است.

منبع: مهر