چه کسی به تلفن همراهِ آنگلا مرکل زنگ زد؟

مدرن دیپلماسی در این رابطه می‌نویسد: در جریان دیدار اخیر آنگلا مرکل صدراعظم آلمان با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در مسکو، دوربین‌های خبری، اتفاقی عجیب را ثبت کردند. این دیدار، آخرین دیدار از سری ملاقات‌های رهبران کنونیِ روسیه و آلمان بود. در واقع، این دیدار به دلیل خروج آنگلا مرکل از قدرت، دیدار خداحافظی وی با پوتین تلقی می‌شد (مرکل تا زمان برگزاری انتخابات پارلمانی آلمان که قرار است در اواخر سپتامبر سال جاری میلادی برگزار شود، همچنان در قدرت است).

در این راستا، در نخستین دقایقِ دیدار مذکور (کاملا مرسوم است که به فیلمبرداران خبری اجازه داده می‌شود تا در اتاقی که ملاقات انجام می‌شود، بمانند)، تلفن همراه صدراعظم آلمان که در جیبش بود، زنگ خورد. وقوع اتفاقی مشابه که در جریان آن تلفن همراهِ یک رهبر سیاسی در دیدار با همتایش به صدا درآید، چندان مسبوق به سابقه نیست.
با این حال، آنگلا مرکل به محض اینکه صدای تلفن همراه خود را شنید، به طرز ناخوشایندی آن را از جیبش درآورد و با فشردن یک دکمه، آن را قطع کرد. در این بحبوحه، پوتین همچنان به سخنان خود ادامه داد و به طعنه گفت: "ما بدون تردید و قطعا ارتباط میان خود را حتی با استفاده از تلفن همراه، ادامه خواهیم داد".
این رویداد در تاریخ دیپلماسی جهان به عنوان یک موضوع جالب و حاشیه‌ای ثبت خواهد شد. ما پس از این اتفاق شاهد نبودیم کسی از خود بپرسد چه اتفاقی افتاد یا اساسا چطور شد که یک چنین اتفاقی افتاد. این مساله دقیقا همان موضوعی است که اتفاقا باید به سوال کردن درمورد آن بپردازیم. زیرا وقتی تلفن همراهِ صدراعظم آلمان در یک ملاقات رسمی با رئیس جمهور روسیه به صدا در می‌آید، این مساله به هیچ وجه نمی‌تواند رویدادی اتفاقی و تصادفی باشد. برای این مساله دلایل زیادی نیز می‌توان ذکر کرد.
بر اساس عرف دیپلماتیک و رفتار شایسته در جریان دیدار‌های رسمی سیاسی، و به طور خاص دیدار‌هایی که شاید برخی نکات محرمانه نیز در آن‌ها ذکر شوند، این اقتضا وجود دارد که به هیچ عنوان گوشی‌های تلفن همراه نباید وارد اتاق ملاقات نشوند. دلیلِ این مساله نیز کاملا روشن است: این ابزار‌های کوچک (تلفن‌های همراه) که به زعم نسل‌های جدید، زندگی بدون آن‌ها در جهان کنونی ممکن نیست، امکان دارد بدون اینکه دارنده آن‌ها بفهمد یا قصدی داشته باشد، تبدیل به ابزار‌هایی جهت انجام جاسوسی و یا شنود شوند (این مساله جدای از این است که این تلفن‌های همراه، موقعیتی مکانی صاحب خود را نیز تا زمانی که آن‌ها را حمل می‌کنند نشان داده و ثبت می‌کنند).
از چند سال قبل این نکته روشن شده که آژانس امنیت ملی آمریکا، اقدام به شنود و نظارت و جاسوسی گسترده از تلفن‌های همراه مردم در اقصی نقاط جهان می‌کند. در این رابطه، آژانس امنیت ملی آمریکا همچنین پیشتر، تلفن همراهِ صدراعظم آلمان را نیز هدفِ شنود و جاسوسی قرار داده است. البته که مرکل وقتی این قضیه کشف شد، به آن واکنشِ نه چندان تندی را نشان داد و گفت: "اگر این مساله درست باشد، باید گفت که این اقدام قانونی نبوده است".
البته که همینطور است و این اقدام دولت آمریکا و آژانس‌های اطلاعاتی آن درست نیست، با این حال، واکنشِ آلمان و صدراعظم آن به این مساله واقعا عجیب است. اگر دخالت چین و روسیه در قضایای اینچنینی مطرح باشد، اقدامات بسیار سخت گیرانه‌ای در مورد این کشور‌ها اعمال می‌شود و حتی شاید سفرایشان نیز از کشوری که هدف جاسوسیِ آن‌ها قرار گرفته، اخراج شوند. با این حال، واکنش آلمان به جاسوسی صریح آمریکا از صدراعظم این کشور خیلی ملایم بود. تا آنجا که بعید نیست بگوییم شاید حتی همین حالا نیز تلفن همراه آنگلا‌مرکل، هدفِ شنود قرار می‌گیرد و عملا ابزاری برای جاسوسی دیگر کشور‌ها مخصوصا آمریکا است.
بدون تردید روس‌ها اعضای هیات‌های خارجی را که به دیدار ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه می‌روند، برای اینکه اطمینان خاطر حاصل کنند که تلفن همراه ندارند، بررسی و بازرسی نمی‌کنند. با این حال، طبق پروتکل ها، از هیات‌های خارجی درخواست می‌شود تا قبل از ورود به اتاق ملاقات با رئیس جمهور روسیه (به گفته منابع آگاه)، گوشی‌های تلفن همراه خود را در کشو‌هایی که قفل می‌شوند قرار دهند.
آنگلا مرکل تاکنون بار‌ها و بار‌ها با رئیس جمهور روسیه دیدار داشته و با او بوده است (حتی در داخل کاخ کرملین). هیچ دلیل وجود ندارد که تصور کنیم با هیات آلمانی، متفاوت از دیگر از هیات‌ها در رعایت پروتکل‌های تشریفاتی رفتار شده باشد. با این حال، حتی اگر خودِ صدراعظم آلمان نیز از یاد برده باشد که باید تلفن همراهش را قبل از ورود به محل ملاقات در محفظه تعبیه شده قرار دهد، با این حال تیم تشریفاتی وی نمی‌باید یکچنین مساله مهمی را فراموش کرده باشند. از این رو، می‌توان اینگونه فرض کرد که مرکل به صورت آگاهانه تلفن همراه خود را به داخل جلسه با ولادیمیر پوتین برده و عملا پروتکل‌های حساس امنیتی را نقض کرده است.
بیایید فراموش نکنیم که تنها شمار کمی از افراد هستند که شماره تلفن همراه صدراعظم آلمان را دارند. بدون تردید آن‌هایی که شماره مرکل را دارند به خوبی از موقعیت حساس او نیز آگاه هستند. از سویی، برنامه روزانه آنگلا مرکل، نظیر برنامه هایش در دوره حضور او در خارج از آلمان نیز صرفا برای عده‌ای معدود روشن است. از این رو، غیرممکن است کسی که شماره تلفن همراه او را دارد و از برنامه‌های کاری فشرده او باخبر است، این اشتباه را کرده باشد و وسط ملاقات وی با رئیس جمهور روسیه، به آنگلا مرکل زنگ زده باشد. از سویی بعید است که تلفن همراه مرکل به صورت خودکار نیز زنگ خورده باشد اگرچه که این مساله در گوشی‌های هوشمند تا حدی امکانِ اتفاق افتادن دارد.
با این همه باید پرسید که براستی هدف از این تماس چه بوده است؟ تنها یک احتمال وجود دارد و آن این است که تماس‌گیرنده سعی داشته تا صدراعظم آلمان را در آخرین دیدارش با رئیس جمهور روسیه شرمنده کند و به نوعی این پیام را به پوتین برساند که مرکل عامدانه به سازمان‌های اطلاعاتی آلمان و آمریکا اجازه داده تا صحبت‌هایش با پوتین را شنود کنند.
امری که عملا مرکل را برای پوتین به شریکی نامطمئن تبدیل می‌کند و حتی یک سوال اساسی را ایجاد می‌کند: در سال‌های اخیر وی تا چه میزان اینگونه رفتار کرده و اینکه آیا حرف‌های وی اساسا قابل اعتماد بوده اند؟ از سویی این سوال نیز مطرح می‌شود که واقعا چه کسی از این توانایی و علاقه برخوردار است تا یکچنین کاری را انجام دهد و عملا در پسِ این ماجرا قرار دارد؟
با این همه حتی امکان دارد که خودِ روس‌ها نیز به عمد به تلفن همراه مرکل تماس گرفته باشند تا به وی بگویند که دقیقا می‌دانند او در حال انجام چه کاری است. در واقع آن‌ها نوعی طعنه به اقدام نادرست مرکل زده اند. از این رو، آن‌ها با این اقدام خود مرکل را در مقابل دوربین‌های تلویزیونی شرمنده کرده و به نوعی حرکتِ وی در موافقت کردن با تحریم‌های آمریکا علیه روسیه را جبران کردند.
از سویی رقبای سیاسی (در داخل آلمان) آنگلا مرکل نیز با توجه به اینکه وی قرار نیست بار دیگر صدراعظم آلمان شود و قصد دارد قدرت را به زودی تحویل دهد، انگیزه چندانی برای اینکه بخواهند مرکل را شرمنده کرده و علیه او یک کارت سیاسی برای خود ایجاد کنند، ندارند. با این حال، آنگلا مرکل به عنوان یک سیاستمدار بانفوذ جهانی، دشمنان قابل توجهی نیز در عرصه بین المللی داشته و دارد. در این رابطه بلافاصله نام دو کشور به ذهن متبادر می‌شود: ایالات متحده آمریکا و اوکراین و البته که در این راستا عملا باید به یک کشور شک داشت و آن هم آمریکا است، زیرا اساسا اوکراینی‌ها بدون کمک و چراغ سبز آمریکایی‌ها دست به انجام چنین اقداماتی نمی‌زنند.
واشنگتن عمیقا از آنگلا مرکل و دولت وی به دلیل رد کردن تمامی فشار‌های آن جهت لغو خط لوله "نورد‌استریم ۲" که از روسیه به سمت اروپا می‌رود و آلمان و اروپای غربی با گاز طبیعی روسیه تغذیه می‌شوند، دلخور بوده است. مساله‌ای که عملا موجب شده تا خط لوله نورد استریم دو در شُرُف افتتاح باشد و هیچ چیزی هم مانع از این افتتاح، که وزن سیاسی و اقتصادی روسیه را در عرصه بین المللی افزایش خواهد داد نباشد.
در این رابطه "دونالد‌ترامپ" رئیس جمهور سابق آمریکا تهدید کرده بود که هر فرد و شرکت آلمانی یا اروپایی را که در تکمیل این پروژه نقش بازی کند تحریم خواهد کرد. با این حال بایدن از این تهدید عقب نشست. آمریکایی‌ها به طور خاص از افتتاح خط لوله نورد استریم دو آسیب اقتصادی نیز می‌بینند، زیرا دیگر برای کشور‌های اروپایی مقرون به صرفه نیست تا نیاز‌های خود در زمینه گاز مایع را با قیت گران از آمریکا تهیه کنند.
اوکراین نیز جدای از وزن سیاسی که خطر لوله نورد استریم دو به روسیه می‌دهد، اختلافات جدی با دولت آلمان دارد. به عنوان مثال اگرچه آنگلا مرکل تاکید دارد که مساله الحاق "شبه جزیره کریمه" به روسیه را به رسمیت نمی‌شناسد با این حال، به شدت بر اجرای "توافق مینسک" (که ضامن آتش بس در منطقه جنوب شرق اوکراین است و عملا جدایی اکریمه از خاک اوکراین را به رسمیت می‌شناسد)، تاکید دارد. موضوعی که کاملا بر خلاف رویکرد ضدروسی دولت اوکراین است. از این رو، اوکراینی‌ها نیز از دلایل کافی جهت شرمنده کردنِ آنگلا مرکل برخوردار بوده و هستند.
با این همه، بعید است افکار عمومی به طور دقیق از دلایل اصلیِ زنگ خوردن تلفن همراه مرکل در جریان دیدار رسمی با رئیس جمهور روسیه باخبر شوند. البته که این مساله کاملا طبیعی است، زیرا مردم و افکار عمومی در جهان سیاست صرفا با داستان‌های جالب سرگرم می‌شوند و به آن‌ها اجازه داده نمی‌شود تا از واقعیت‌ها سر دربیاوردند. تفکر مختص آن افرادی است که استراق سمع می‌کنند!»

 

منبع: فرارو