تغییر رنگ لب‌ها و اسراری از سلامتی

پوست و مخاط سد محافظتی اصلی بدن انسان هستند. در حالت کلی، پوست و مخاط نشان‌دهنده وضعیت سلامتی درونی ما نیز هستند. در برخی موارد، این دو، وجود بیماری، کمبود ویتامین و یا عفونت در بدن را نشان می‌دهند. لب‌ها یکی از حساس‌ترین و ظریف‌ترین بافت‌های بدن هستند که از بیش از یک میلیون گیرنده عصبی تشکیل شده‌اند. رنگ لب‌ها به دلیل وجود رگ‌های خونی بی‌شماری است که زیر سطح پوست در جریان هستند. نژاد و رنگ پوست نیز در رنگ لب‌ها تاثیر دارند. به طور کلی، رنگ لب‌ها در وضعیت سالم از صورتی روشن تا تن قهوه‌ای است. با این حال، تغییراتی در رنگ لب‌ها ایجاد می‌شود که نشان‌دهنده وجود مشکلاتی در بدن است. این تغییرات شامل بروز لکه‌های جزئی تا تغییر رنگ آن‌ها به آبی یا بنفش، مایل به سفید و مایل به سیاه می‌شود.

پوست لب‌ها معمولا نسبت به عوامل خارجی مانند سیگار حساس است. بیماری‌های متعدد نیز باعث بروز تغییراتی در ظاهر لب‌ها می‌شود. نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ظاهر بافت نرم صورت نشان‌دهنده وضعیت بافت‌های سخت زیر پوست است. تغییرات به وجود آمده در رنگ لب‌ها اغلب نشان‌دهنده بروز مشکلاتی مانند دهیدراته شدن بدن یا همان کم آبی، کمبود ویتامین و مواد مغذی و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب است. این تغییر رنگ همچنین می‌تواند در نتیجه وجود بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های تنفسی، آنکولوژی و مشکلات خونی بروز کند.
داشتن تغذیه متعادل و سالم که حاوی تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن است به کاهش خطر کم‌خونی و تغییر رنگ لب‌ها کمک می‌کند. مصرف آب کافی نیز به تامین آب مورد نیاز بدن کمک کرده و مانع از دهیدراته شدن آن می‌شود. عدم مصرف دخانیات نیز نتایج فوق‌العاده‌ای در حفظ سلامت دهان، ارتقای سلامت دستگاه تنفسی و قلبی عروقی دارد.

لب‌های سفید یا رنگ پریده معمولا در نتیجه دهیدراته شدن بدن و کاهش میزان گلبول‌های قرمز خون یا کم‌خونی بروز می‌کنند. به طور کلی، سفیدی لب‌ها با رنگ‌پریدگی در دیگر نقاط بدن مانند سفیدی داخل چشم، لثه‌ها و زیر ناخن‌های دست و پا همراه است.به عقیده متخصصان رایج‌ترین عامل دهیدراته شدن بدن بخصوص در کودکان و نوجوانان اسهال است. علاوه براین، از دست دادن آب بدن می‌تواند به خون‌ریزی داخلی یا خارجی مانند خونریزی دوران قاعدگی مربوط شود.
در اکثر بیماران، کم‌خونی اغلب در نتیجه کمبود مواد مغذی بدن ایجاد می‌شود. به این ترتیب که جذب اندک آهن، ویتامین B۱۲ و اسیدفولیک می‌تواند عامل بروز کمخونی شود. علاوه براین برخی از بیماری‌های ارثی مانند تالاسمی یا هموفیلی نیز می‌توانند عامل این مشکل باشند.

رنگ آبی یا کبود لب‌ها، پوست و دیگر مخاط بدن از نظر بالینی با عنوان «سیانوز» شناخته می‌شود. رنگ قرمز خون حاصل وجود و غلظت هموگلوبین است. با این حال براساس نتایج پژوهش‌ها، خون به دلیل سطح پایین اکسیژن به رنگ تیره یا بنفش درمی‌آید و این مسئله باعث بروز سیانوز یا کبودی پوست می‌شود.
لب‌ها، انگشت‌ها و مخاط آبی نیز معمولا حاصل بیماری‌های تنفسی و قلبی عروقی است. بیماری انسداد مزمن ریوی، آسم، خفگی مکانیکی و نارسایی تنفسی جزو رایج‌ترین عوامل این مشکل محسوب می‌شوند. علاوه بر این، نارسایی قلبی، شوک، افت دما، سپسیس (عفونت خونی) و مسمومیت با حشره‌کش‌ها نیز می‌تواند از عوامل بروز کبودی در لب‌ها و مخاط شوند. برخی اختلالات مادرزادی مانند ناهنجاری‌های عروقی نیز از جمله عوامل کبودی لب‌ها محسوب می‌شوند.

لب‌های مایل به سیاه معمولا با آسیب‌های مخاط دهان یا فرآیند‌های پاتولوژیک که عامل تولید ملانین هستند در ارتباط است. پررنگ شدن لب‌ها و پوست یک امر رایج در بیماری آدسیون است. این بیماری نوعی اختلال نادر غدد فوق کلیوی است که در آن بدن نمی‌تواند به اندازه کافی دو هورمون مهم کورتیزول و آلدوسترون را تولید کند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف مداوم دخانیات و سیگار نیز روی رنگ تیره مخاط لب‌ها و لثه موثر است. علاوه براین، کبودی‌های ناشی از ضربه‌ها و سوختگی نیز می‌تواند رنگ لب‌ها را سیاه و تیره کند.

وجود لکه‌ها با قطر و شکل‌های متفاوت روی لب‌ها با عوامل متعددی در ارتباط است. رایج‌ترین علت آن نیز پررنگ شدن قسمت‌هایی از پوست لب‌ها به دلیل قرار گرفتن در معرض آفتاب است. علاوه براین وجود مشکلاتی مانند «هموکروماتوز» یا وجود آهن زیاد در خون، «سندرم لاگیر هونزیکر»، «سندرم پوتز جگرز» (بیماری ژنتیکی که می‌تواند خطر ابتلا به پولیپ یا سرطان را افزایش دهد)، سرطان دهان، مصرف دارو‌های ضدروان‌پریشی مانند «کلرپرومازین» نیز جزو عوامل بروز لکه روی لب‌ها هستند.

برای تشخیص علت تغییرات رنگ لب‌ها لازم است که پزشک معاینات فیزیکی کاملی انجام دهد. در واقع پزشک معالج باید دیگر تغییرات بالینی مانند تغییر رنگ پوست و دیگر نقاط بدن را نیز در نظر بگیرد. وجود علائم بیماری‌های قلبی عروقی یا تنفسی از جمله عوامل اصلی تغییر رنگ لب‌ها محسوب می‌شود. علاوه براین پزشک متخصص باید عادت‌های بیمار و همچنین سوابق خانوادگی و بیماری‌های قلبی فرد را نیز مد نظر بگیرد و بررسی کند.در برخی موارد در صورت شک به احتمال وجود تومور، نمونه‌برداری می‌تواند موثر باشد. درمان این مشکل معمولا شامل درمان بیماری‌های پنهانی است که عامل بروز تغییرات در لب‌ها هستند. برای این‌کار روش‌هایی برای آب‌رسانی به بدن، افزایش ویتامین و مواد مغذی بدن و اکسیژن‌رسانی استفاده می‌شود.
لیزردرمانی، سرمادرمانی، فوتوتراپی و ... نیز برای درمان هایپرپیگمنتیشن یا همان نقاط و لکه‌های تیره ایجاد شده روی لب‌ها که باعث تغییر رنگ آن‌ها می‌شود موثر است. پزشک متخصص همچنین می‌تواند اقدام به تجویر دارو‌های موضعی نیز بکند.

پوست لب‌ها بسیار ظریف است بنابراین همیشه لازم است که مراقب آن‌ها باشید. برای این‌کار توصیه می‌شود که از بام‌های مرطوب‌کننده لب و همچنین ضدآفتاب‌های مخصوص لب‌ها استفاده کنید. به این ترتیب پوست لب‌ها از خشکی و همچنین مضرات نور خورشید در امان می‌مانند. داشتن تغذیه متعادل و سالم که حاوی تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن است به کاهش خطر کم‌خونی و تغییر رنگ لب‌ها کمک می‌کند. مصرف آب کافی نیز به تامین آب مورد نیاز بدن کمک کرده و مانع از دهیدراته شدن آن می‌شود. عدم مصرف دخانیات نیز نتایج فوق‌العاده‌ای در حفظ سلامت دهان، ارتقای سلامت دستگاه تنفسی و قلبی عروقی دارد.

 

منبع : تبیان