تابناک جوان؛ همانا برای شهادت حسین «علیه السلام» حرارتی در قلب های مومنان است که هرگز سرد نخواهد شد.
و اینک آن داغ پس از قرن ها سینه به سینه به ما انسان های حق طلب منتقل شده است.
روضهها این داغهای بر دل نشسته، نسلبهنسل، آن نبأعظیم را به آدمیان رساندهاند و قلمها... و قلمهایی که جملهبهجمله آن روضهها را گریستند، مظلومان مقتدرند که در میدان فراموشی زمانه، شمشیر زدهاند. این چنین است که کتابها هم روضهخوان حسین شدهاند.
آنجا که شور و شعور حسینی با هم ترکیب شوند، معرفتی در جان ما نفوذ خواهد کرد که ثمره اش آن است که راه و رسم حسینی را در لحظات زندگی خود جاری کنیم.
به مناسبت ایام عزاداری سالار شهیدان دو عالم، در ادامه این گزارش چند کتاب با موضوع عاشورا برای سلیقه های مختلف معرفی می کنیم:
نامیرا
نویسنده: صادق کرمیار
کربلا اثرگذارترین واقعهی تاریخ اسلام شیعی و نمایش صف کشیدن حق علیه باطل است. یادگار «امیرمؤمنین (ع)» و «فاطمهالزهرا (س)» شمشیرها را به آغوش کشید تا دین جدش را زنده نگه دارد و نشان دهد حق همواره پیروز است. بیش از ۱۴ قرن از این رخداد سربلندی و مردانگی میگذرد، اما هنوز هم میتوان از این واقعه بسیار آموخت. آنچه واقعه کربلا را رقم زد و نامیراترین مرد تاریخ را به قتلگاه برد خیانت مردمانی بود که ادعای دوستی داشتند. چه چیزی بزرگان کوفه را به این جا کشاند که دستشان به خون نوهی پیامبر آلوده شود؟ نامیرا به زیبایی، کوفه را پیش از کربلا روایت میکند و فضای پر شک و تردید را به تصویر میکشد.
پدر، عشق و پسر
نویسنده: سید مهدی شجاعی
واقعه عاشورا یکی از برجستهترین اتفاقهای تاریخ جهان اسلام است که «امام حسین (ع)»، «حضرت زینب»، «حضرت ابوالفضل» و حضرت علیاکبر (ع) در آن حضور داشتهاند. رویدادی که مرور زندگی هر یک از شخصیتهای تاثیرگذار در این واقعه، میتواند برای همهی مسلمانان جهان درس زندگی باشد. حضرت علیاکبر (ع) از شخصیتهای استوار و باصلابت واقعهی کربلا بود که در ساعتهای ابتدایی جنگ، به شهادت رسید. شخصیتی که مقام والایش سبب شده در متن «زیارت عاشورا» به ایشان سلام داده شده است.
سید مهدی شجاعی که در روایت رویدادهای مذهبی-تاریخی در قالب داستان نویسندهی متبحری است، در داستان پدر، عشق و پسر زندگی حضرت علیاکبر (ع) را از ولادت تا شهادت ایشان بازگو میکند.
سقای آب و ادب
نویسنده: سید مهدی شجاعی
واقعهی عاشورا، عظیمترین رخداد تاریخ تشیع و به نوعی حافظهی جمعی اسلام شیعی است. نبرد «امام حسین (ع)» تشنه لب، تنها جنگی ساده بین حق و باطل نیست، بلکه پیامی ابدی برای آزادیخواهان قلمداد میشود. دکتر علی شریعتی واقعه عاشورا را چنین توصیف میکند: «امروز شهیدان پیام خویش را با خون گذاشتند و روی در روی ما روی زمین نشستند تا نشستگان تاریخ را به قیام بخوانند.» عاشورا رویدادی مذهبی نیست، فرهنگی است تا به انسانها یادآوری کند برای احقاق حق خود تا سر حد مرگ باید جنگید، زیرا تنها در این صورت است که رستگاری میسر میشود. در امتحان الهی عاشورا، تنها ۷۲ نفر در حاشیه فرات سربلند شدند. حضرت عباس سقای دشت کربلاست که در نبرد ظالمانهی عاشورا در کنار برادرش امام حسین علیه دشمن جنگید و در نهایت نیز به عنوان علم دار دشت کربلا به فیض شهادت رسید.
سیدمهدی شجاعی در رمان سقای آب و ادب زندگی حضرت ابوالفضل (ع) را با روایتی شاعرانه توصیف میکند و در خلال داستان ابعاد جدیدی از شخصیت بزرگوار حضرت عباس را به تصویر میکشد.
ماه به روایت آه
نویسنده: ابوالفضل زورویی نصرآباد
واقعهی کربلا حافظهی جمعی شیعیان و درس آزادگی برای جهانیان است. دشت کربلا تنها نبردی بین دو جبههی مخالف نیست، بلکه دفاعی همه جانبه از آزادگی و حقانیت راستی است. در این نبرد تاریخی تنها تعداد کمی توانستند سربلند بیرون آیند. میان هزاران نفر در دشت کربلا تنها ۷۲ نفر تصمیم به همراهی امام حسین (ع) و جنگیدن در جبههی حق گرفتند. ۷۲ نفری که هرکدام الگوی راستی و وفاداری برای نسلهای آینده شدند. حضرت ابوالفضل العباس (ع) پرچمدار کربلا یکی از قهرمانان واقعهی کربلا لقب گرفت که به همگان درس وفاداری را آموخت. ابولفضل زرویی نصرآباد در کتاب ماه به روایت آه داستان زندگی ماه بنی هاشم حضرت عباس (ع) را با نگاهی متفاوت و تازه به رشتهی تحریر درآورده است.
شماس شامی
مجيد قيصری
«براى شهادت حسین علیه السلام، حرارت و گرمایى در دلهاى مؤ منان است که هرگز سرد و خاموش نمىشود.» این حدیث به نقل از پیامبر اکرم اسلام (ص) در کتاب جامع احادیث الشیعه نشان از ماندگاری واقعه عاشورا در طول تاریخ است. باگذشت حدود یک و نیم قرن از حماسهی عاشورا در کربلا همچنان این واقعه تازه است و پر از درس آزادگی و انسانیت است. مجید قیصری نویسندهی معاصر ایرانی به تاثیر از نقش پررنگ این ماجرا داستان ویژه و متفاوتی را در رابطه با وقایع بعد از عاشورا خلق کرده است.
پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین (ع)
نویسنده: سیدجعفر شهیدی
قیام امام حسین علیه حکومت یزید پسر معاویه که سبب شهادت امام حسین (ع) و یارانش در دهم محرم سال ۶۱ هجری و اسارت خانواده ایشان شد یکی از مهمترین حرکتهای اعتراضی و قیامهای تاریخ اسلام است. این قیام در برابر انحراف از باورهای دینی و اخلاقی اسلام در آن زمان شکل گرفت و یکی از مهمترین فریادهای آن امربهمعروف و نهی از منکر بود. این اتفاق آثار مذهبی، سیاسی و اجتماعی زیادی به دنبال خود داشت و یکی از عوامل شکلگیری هویت شیعیان شد. «سید جعفر شهیدی» در ارتباط با بررسی ریشههای فرهنگی و اجتماعی این قیام کتاب «پس از پنجاه سال» را به نگارش درآورده است.
از دیار حبیب
نویسنده: سید مهدی شجاعی
«من یارانی بهتر و باوفاتر از اصحاب خود نمیشناسم» این حدیث کوتاه از اباعبدالله علیه السلام بر تعهد و مقام بالای یاران امام حسین (ع) تاکید میکند. یارانی که باخلوص نیت و عشق بیحدشان در صحنهی کربلا ایستادگی کردند و با شهادت عمق معرفتشان را به اصحاب پیامبر نشان دادند. سید مهدی شجاعی نویسندهی برجستهی آثار انقلابی و داستانهای مذهبی؛ در کتاب از دیار حبیب، محبت و پارسایی یاران ائمه را به عنوان موضوع اصلی انتخاب کرده است. شجاعی در کتاب از دیار حبیب داستان «حبیب بن مظاهر» و «میثم تمار» را که از یاران دیرینه، متعد به اسلام و اصحاب پیامبر بودند، بازگو میکند.
زندگی حسینی؛ مجموعه یادداشتهای عاشورایی
نویسنده: محمدرضا زائری
وقتی حماسهای به عظمت قیام و شهادت حسینی تاریخ را به دو نیمۀ قبل از عاشورا و بعد از عاشورا و جغرافیا را به دو پارۀ کربلا و غیرکربلا تقسیم میکند، زندگی هر انسانی هم یا اینسوی خط است یا آنسوی خط. هر انسانی چه بداند و بخواهد و چه نداند و نخواهد، یا کربلایی هست... یا نیست و اگر هست یا اگر نیست، در هرکدام، درجاتی و مراتبی و قدری و اندازهای دارد. هر کسی در سبک زندگیاش، در خوراک و پوشاکش، در حرفزدن و خندیدنش، در معاشرت و دوستیهایش، در ظاهر و قیافهاش، در موضعگیری سیاسی و روابط اجتماعیاش...
یاقوت شکسته؛ گزیده رباعی، دوبیتی آیینی- عاشورایی
نویسنده: محمدرضا سهرابینژاد «سهراب»
رباعی و دوبیتی از کوتاهترین قالبهای شعر پارسی است و به همین دلیل زودتر، روانتر و بهتر از دیگر گونههای شعر در خاطرهها باقی میماند و بر سر زبانها میافتد. رباعی در نظر عموم پارسیدانها، شعری است که در آن پاکترین، زیباترین و نابترین اندیشهها، آرزوها و خواستهها، منعکس و بیان شده است. به عبارتی دیگر؛ رباعی و دوبیتیگویی، شیوۀ خوبی در گزیدهگویی و کمگوییست و... تمامی سرودههای این کتاب در همین قالبهای موجز رباعی و دوبیتی با محتوای آیینی و عاشوراییست. شعرآیینی؛ قدمتی به عمر زبان فارسی دارد و موضوعات توحیدی، نیایشی، عرفانی، اخلاقی، حکمی، اجتماعی، ارزشی و... که با تعالیم اسلامی و باورهای دینی ارتباط تنگاتنگی دارند، در قلمرو شعر آیینی قرار میگیرند. شعر عاشورایی، شعریست که موضوعش به مسائل قیام امام حسین (ع) و وقایع مرتبط با آن میپردازد، ولی برخی از صاحبنظران، آن را به دو شاخۀ شعر عاشورا و شعر عاشورایی تفکیک کردهاند. شعر عاشورا؛ شعریست مختص بیان عاطفی و ماتمی که گهگاه، به بیان جنبههای حماسی کربلا میپردازد. ولی شعر عاشورایی، شعریست که در مقام تبیین مقولات ارزشی این نهضت خدایی و مسئولانه، بر حول محور مسائل زیربنایی آن، حرکت میکند.
فراموشان
نویسنده: داوود غفارزادگان
«فراموشان» داستانی از واقعه کربلا، به قلم داوود غفارزادگان است. این کتاب از زبان و روایت ۶ شخصیت متفاوت و عمدتا گمنام از واقعه عاشورا بیان میشود. در بریدهای از کتاب میخوانیم: «آنچه بر آن نگریستهام و دستهایم آن را لمس کرده و آنچه شنیده و به چشم خود دیدهام، بر شما ماتمزدگان مینویسم؛ و شهادت میدهم که آنچه قبل از گفتار من آمده، همه درست است و آنچه بعد از این، از زبان ذلیلترین مردمان یعنی قیسالقطیفه خواهد آمد، عین واقع! اینک، آنچه در مدت هشت روز بر فرزندان رسول خدا گذشت: دوم محرم بود که حسینبن علی وارد سرزمین کربلا شد. فرمود: «نام این زمین چیست؟» عرضه داشتند که نام این زمین کربلاست. فرمود: «خداوندا به تو پناه میبرم از کرب و بلا.» و پس از آن گفت: «فرود آیید و منزل کنید که اینجا، خوابگاه شتران ما، بارانداز ما و خونریزگاه ماست.» سپس همهی فرزندان و برادران و خاندان خود را گِرد آورد. لحظهای چشم در صورت آنها دوخت و فرمود: «مردم بندهی دنیایند؛ و دین بازیچهای است بر زبانشان. تا آن هنگام که روزیشان آماده شود با دین سر و کار دارند؛ اما، چون سختی فرا رسد، دینداران بسیار اندک میشوند.» حُرّبن یزید ریاحی که با سربازانش در مقابل خیمههای ابا عبدالله اطراق کرده بود، طی نامهای گزارش ماجرا را به عبیداللهبن زیاد نوشت. چندی نگذشته بود که نامهای از طرف ابن زیاد به امام حسین رسید. مضمون نامه چنین بود: «از ورودت به سرزمین کربلا آگاه شدم. امیرالمؤمنین یزیدبن معاویه به من دستور داده که سر بر بالین نگذارم و سیراب نگردم مگر آنکه تو را به قتل برسانم، یا آنکه به فرمان من و یزید درآیی.» امام که نامه را خواندند. به غضب آمدند. آن را بر زمین پرت کرده و فرمودند: «ملّتی که خرسندی مخلوق را بر خشم خالق ترجیح دهد، هرگز روی رستگاری نمیبیند!»
چادرهای سوخته
در بخشی از مقدمه این کتاب به قلم محمدرضا سنگری آمده است: آثار هنری عاشورایی، مترجمان روح زیباجو و زیباخواه هنرمندی هستند که زیباترین تابلوی جهان و به تعبیر شگرف و شگفت زینب کبری (س)، جمیل بودن کربلا را یافتهاند و با جوهر و رنگ که نه با اشک خویش احساس و ارادت خود را بازنمودهاند و به مدد نقش باز گفتهاند و این است که هر تابلوی هنری و هر اثر هنرمندانه، گواه عنایتی است که به آفریننده شده است و ترجمان حضور جانی است که عاشورا را شهود و ادراک کرده است.
همچنین در ابتدای کتاب دستنوشته و نظرهای چند عالم، استاد و مسئول فرهنگی، مذهبی و هنری درباره این کتاب پرمحتوا و ارزشمند به چاپ رسیده است.
ترجمه عربی کتاب چادرهای سوخته با عنوان الخیام المحترقه در کربلا توسط حجت الاسلام عبدالمهدی کربلایی نماینده آیت الله سیستانی و تولیت شرعی و مذهبی حرم مطهر امام حسین (ع) رونمایی و عرضه شده است.
شرح کتاب ها از: فیدیبو _ طاقچه _ایرنا