اعدام "میرزا رضا کرمانی" به جرم قتل ناصرالدین شاه

میرزا رضا کرمانی در کرمان به دنیا آمد. در جوانی به تهران رفت و به دست‏فروشی و سمساری مشغول شد تا اینکه رفته رفته مورد اعتماد تجار تهران قرار گرفت. وی در سال ۱۲۶۸ ش پس از آشنایی با سیدجمال‏الدین اسدآبادی، سخت مجذوب اندیشه‏ها و افکار او شد و از همان زمان، به فعالیت‏های سیاسی پرداخت. در پی استبداد و جور زمان ناصرالدین‏ شاه قاجار و اخراج سیدجمال‏الدین اسدآبادی از ایران، میرزا رضا کرمانی بار‌ها به گونه کتبی و شفاهی به ناصرالدین شاه و درباریانش اخطار نمود که به جهت بی‏احترامی و ستمی که درباره سیدجمال ‏الدین روا داشته‏اند، کشته خواهند شد. رژیم استبدادی قاجار، زبان تیز و حرکات اعتراض‏آمیزِ او را تحمل نکرد و میرزا رضا را به ۷/۵ ماه زندان محکوم کردند. میرزا پس از آزادی، راهی اسلامبول ترکیه گردید و با سید دیدار نمود. میرزا از اوضاع ایران بسیار نالید و سید او را به کندن ریشه فساد که همان ناصرالدین شاه بود، تشویق کرد. سرانجام شاه قاجار که در تدارک برگزاری جشن‏های پنجاهمین سال سلطنت خود بود، در ۱۷ ذی‏القعده ۱۳۱۳ ق برابر با ۱۳ اردیبهشت ۱۲۷۵ ش با ۳ گلوله میرزا رضا در حرم حضرت عبدالعظیم (ع) در ری کشته شد. میرزا با بیان سخنانی در دادگاه فرمایشی، حقایق را بازگو نمود و شاه را رسوا کرد. سرانجام میرزا رضا کرمانی در روز دوم ربیع ‏الاول ۱۳۱۴ ق برابر با ۲۱ مرداد ۱۲۷۶ ش توسط دستگاه جبار قاجار به دار آویخته شد و به شهادت رسید. آخرین جمله میرزا این بود: "این چوبه دار را به یادگار نگه دارید، من آخرین نفر نیستم".