به برکت انقلاب اسلامی و لطف قلم و منبرهای پرمغز بسیاری از علما و روحانیون ایران اسلامی در سالهای اخیر، کتابهای بسیار خوبی در زمینه عاشورا پژوهی منتشر شده است. هر کسی که به منبر و خطابه علاقهمند باشد، حتماً مرحوم آیتالله مجتبی تهرانی را میشناسد. شاگرد امام خمینی (ره) که سالهای سال در خیابان ایران جلسات اخلاق و معارف اسلامی برگزار و عاشقان و علاقهمندان فراوانی را به خود جلب کرد.
این استاد اخلاق طی یک دوره ۱۰ ساله در ایام محرم به بررسی ابعاد مختلف قیام امام حسین (ع) پرداخت. بعد از چند سال این سخنرانیها به صورت مجموعه کتبی تحت عنوان «سلوک عاشورایی» روانه بازار کتاب شد و به سرعت به چاپهای بعدی خود رسید. این مجموعه که تحت نظر و اشراف خود او چاپ شده است، با فهرستبندی کلی و تیترهای میانی و طراحی زیبا و با بیانی بسیار روان و مستند گردآوری شده است و بسیار خوانا است.
عظمت قیام انسان ساز حضرت سیّدالشّهداء سبب شده است که نتوان تنها یک هدف برای آن در نظر گرفت یا تنها از یک بُعد و زاویه به آن نگاه کرد. بر این مبنا، حضرت آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی (ره) تلاش کرده اند با مروری بر کلمات و جملات امام حسین (ع) در طول این حرکت، از مدینه تا کربلا، چارچوبی از اهداف و ابعاد این قیام ارائه کرده و ساختار بحث را با تکیه بر منابع و معارف غنی اسلامی، نظیر قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) تکمیل نمایند تا مُراد از هر بُعد و هدفی که حضرت سیّد الشّهداء مطرح کرده اند، به درستی روشن شود.
در حقیقت، شیوه علمی مباحث ایشان، نوعی «تفسیر روایت به آیات و روایات» است. در این شیوه، جملات کلیدی امام حسین (ع) مبنای «تئوری پردازی علمی» قرار گرفته و سپس به کمک آیاتی از قرآن کریم و سایر روایات اهل بیت (ع) تبیین میشود. جاذبه و زیبایی این تفسیر در این است که مخاطب، در خلال این مباحث ضمن دست یابی به فهمی عمیقتر و دقیقتر از کلمات و جملات حضرت، متوجه میشود که هر یک از اهداف قیام عاشورا را میتوان از ابعاد گوناگونِ فقهی، سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و عرفانی مورد بررسی قرار داد.
مؤسسه پژوهشی فرهنگی مصابیح الهدی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی (ره) دورههای این مباحث را که تا کنون درباره «تحلیل قیام عاشورا» توسّط ایشان مورد بررسی قرار گرفته است، چاپ کرده است.
مجموعه عناوین این کتب عبارتند از:
دفتر اول: تعاون و همیاری
دفتر دوم: امر به معروف و نهی از منکر
دفتر سوم: هجرت و مجاهدت
دفتر چهارم: دین و دینداری
دفتر پنجم: استقامت و پایداری
دفتر ششم: حق و باطل
دفتر هفتم: عزت و ذلت
دفتر هشتم: غیرت دینی
دفتر نهم: بینش و نگرش
دفتر دهم: شرح خطبه منا