با توجه به خواص درمانی عسل، این ماده غذایی از جایگاه بسیار بالایی در طب سنتی برخوردار است. عسل به دلیل داشتن مواد مفید نظیر انواع ویتامین ها، قندهای طبیعی، مواد معدنی و انرژی بسیار زیاد، نقش قابل توجهی در سلامت بدن دارد و در درمان بیماری هایی نظیر ضعف اعصاب، سرفه و مشکلات گوارشی موثر است. البته باید توجه داشته باشید که این خواص، تنها در عسل های طبیعی وجود دارند؛ بنابراین توجه به اصلی یا تقلبی بودن عسل، یکی از مهمترین نکات هنگام خرید این ماده مغذی محسوب میشود.
به علت تقلبها و شیوههای نادرستی که سالانه در تهیه و تولید عسل اتفاق میافتد، یکی از دغدغههای افراد هنگام خرید، به ویژه اگر به دنبال خواص درمانی
عسل باشند، این است که آیا عسلی که میخرند واقعا طبیعی است یا خیر.با استفاده از چند روش ساده و مطمئن می توانید
عسل طبیعی را از تقلبی تشخیص دهید و مطمئن شوید که عسلی که تهیه کردید اصل است.
به چه عسلی طبیعی میگوییم
عسل طبیعی به شهد گلهایی گفته میشود که زنبور پس از تغذیه از گیاهان مختلف، آن را فرآوری و تغلیظ کرده و در کندو ذخیره کرده باشد. در صورتی که زنبوران به جای شهد گلها و گیاهان از قند سفید و یا شکر و یا انواع آب میوهها تغذیه کرده باشند محصول آن را نمیتوان عسل طبیعی نامید.
عسل طبیعی حاصل از شهد گیاهان
پس علاوه بر اینکه عسل را باید زنبور تولید کرده باشد، طبیعی بودن منبع شهد نیز فاکتور مهمی است که عسل طبیعی را از غیرطبیعی متمایز میکند.
انواع عسل غیرطبیعی یا تقلبی
برای تشخیص عسل طبیعی از غیر طبیعی ابتدا باید بدانیم که روشهای تولید عسل تقلبی به چه صورت است، زیرا که روشهای تشخیص هر کدام از آنها متفاوت خواهد بود. به طور کلی ۳ روش برای ایجاد عسل تقلبی وجود دارد و تمامی عسلهایی که به صورت تقلبی در بازار وجود دارد جزو یکی از همین سه دسته هستند.
۱. عسل تغذیهای
در این روش کندودار در کنار تغذیه زنبوران از شهد گلها و گیاهان، آنها را با انواع مواد مصنوعی مانند شکر، قند، شیره خرما و یا حتی شیرینکنندههای صنعتی مانند ساخارین تغذیه میکند. در این حالت عسل را زنبور تولید میکند اما منبع شهد طبیعی نیست.
این کار به این علت صورت میگیرد که زنبور در این شیوه (تغذیه با مواد مصنوعی) عسل بیشتری تولید میکند و به اصلاح بارگیری کندو افزایش چشمگیری پیدا میکند. این روش یک روش غیر مستقیم در تولید غیرطبیعی است.
البته ممکن است زنبوردار برای حفظ زنبورها در برخی از فصلهای سال که گل و گیاه در منطقه وجود ندارد، اقدام به تغذیه مصنوعی آنها کند، که در این صورت مانعی وجود ندارد. اما نباید این عسل به عنوان عسل طبیعی به فروش برسد و تنها باید به عنوان تغذیه زنبوران در فصل سرما باشد.
۲. عسل مخلوط
در این روش فروشنده و یا زنبوردار برای اینکه حجم عسل را زیاد کند، عسل را مستقیما با مواد گلوکزی (شربت قند و شکر) و یا شیرهی میوهها مخلوط میکند و به عنوان عسل خالص عرضه میکند.
از آنجایی که ورود هرگونه مواد خارجی به داخل عسل (بخصوص اگر در ترکیب آنها آب باشد)، باعث تخمیر و ترش شدن آن میشود و به طبع برای خریدار قابل تشخیص است، درصد تولید این نوع از عسل بسیار پایین است. چون با این کار همان مقدار عسل طبیعی نیز از بین میرود.
۳. عسل کاملا تقلبی
در این شیوه عسل حاصل شده به طور کامل مصنوعی بوده و از تغلیظ شیرهی برخی از میوهها مانند خرما، توت و حتی گاهی ملاس چغندر یا از حرارت دادن مواد گلوکزی ( شربت قند) و مواد نشاستهای برای قوام آن ساخته میشود.در بعضی موارد برای ایجاد طعم و بو نیز از برخی از اسانسهای شبیه به عسل استفاده میشود تا طعم و بویی شبیه به آن را پیدا کند.
روش های تشخیص عسل طبیعی از تقلبی
با توجه به تنوع محصولات و مناطق اقلیمی آب و هوایی بعضی از موارد را نمیتوان بنا به شرایط ویژهای استفاده کرد مثل ضخامت عسل، چسبندگی عسل و شفافیت عسل. درواقع نمیتوان ۱۰۰ درصد به درست بودن موارد پی برد. ما در ادامه به 12روش مرسوم میپردازیم تا بدون تست عسل در آزمایشگاه و زنبوردار بتوانید یک عسل طبیعی را بهراحتی آب خوردن تشخیص دهید!
عطر و بوی عسل
یکی از بهترین روشهای تست عسل طبیعی نسبت به موارد دیگر شناسایی بوی عطر گل از عسل میباشد. اگر درپوش ظرف عسل مدتی بسته باشد، هنگام باز کردن درپوش عسل بو و رایحه خوشایند گل و گیاه عسل طبیعی را میتوانید استشمام کنید، درحالیکه عسل تقلبی و مصنوعی بوی گل و گیاه خاصی نمیدهد و در بعضی موارد هیچ عطر و بویی احساس نمیشود. شما حتی با چشیدن عسل طبیعی میتوانید بوی آن را دهان خود متوجه شوید.
استفاده از فریزر
روش دوم جز پر استفاده ترین روش ها است ، شما می توانید عسل خودتان را به مدت دو ساعت و یا بیشتر در فریز بگذارید ، اگر عسل شما تغییر شکل داد و پس از قرار دادن در دمای عادی به حالت عادی بازنگشت در این صورت عسل شما طبیعی نیست.نکته اگر عسل شما تغییر شکل نداد و فقط سفت شد و به حالت عادی بازگشت در این صورت عسل شما عسل باکیفیتی است.
تشخیص عسل طبیعی با حرارت دادن
یکی از راههای تشخیص اصل بودن عسل، حرارت دادن است، زمانی که عسل طبیعی را حرارت میدهید، بهسرعت گلوله میزند منتها حباب نمیدهد، درحالیکه عسل مصنوعی به دلیل قند و رطوبت و همچنین آب اضافی، بهسرعت حباب میدهد.
تشخیص عسل طبیعی با استفاده از ضخامت عسل
عسل طبیعی به دلیل ضخامت زیاد، بهکندی ازیکطرف ظرف بهطرف دیگر آن حرکت میکند درحالیکه عسل تقلبی بسیار سبک بوده و بهسرعت جابهجا میشود.
مزه و طعم عسل
مزه و طعم عسل طبیعی پس از میل کردن مدتزمان کوتاهی احساس میشود ولی در عسلهای تقلبی به دلیل اینکه از شیرینکنندهها برای تولید عسل استفاده میشود، طعم آن مدتزمان زیادی در دهان باقی میماند.
تشخیص عسل طبیعی با نان تست
یکی دیگر از روشهای شناسایی عسل طبیعی این است که مقداری از آن را بر روی یکتکه نان بمالید، عسل در همان حالت باقی خواهد ماند، درحالیکه عسل تقلبی به دلیل رطوبتی که دارد نان را خیس خواهد کرد.
میزان غلظت عسل طبیعی
یکی از روشهای شناسایی عسل طبیعی این است که اگر آن رابین انگشتان خود قرار دهید غلظت آن، احساس میشود، درحالیکه عسل تقلبی به دلیل استفاده از شیرینکننده و افزودنیهای زیاد، تقریباً رقیق است. زیرا در صورت غلیظتر کردن آن در مدت کوتاهی شکرک میزند.
تست عسل طبیعی با آب
توجه داشته باشید عسل طبیعی بدون اینکه در آب حل شود، در ته لیوان تهنشین میشود درحالیکه عسل تقلبی بهسرعت در آب حل میشود و تهنشین نخواهد شد.
شفافیت عسل
یکی از روشهای کاربردی برای تشخیص اصل بودن عسل، توجه به شفافیت آن است، از پشت شیشه عسل تقلبی بهراحتی میتوانید اشیاء را ببینید درحالیکه دیدن نور و اشیاء از پشت شیشهی عسل طبیعی غیرممکن است.
تشخیص عسل طبیعی با کاغذ
کافی است چند قطره از عسل را روی کاغذ بریزید، بههیچعنوان جذب کاغذ نخواهد شد، درحالیکه عسل تقلبی بهسرعت روی کاغذ جذب میشود.
تست عسل طبیعی از تقلبی با کبریت
اگر یک کبریت را روشن کرده و داخل عسل بیاندازید می توانید تشخیص دهید که آیا عسل طبیعی است یا تقلبی؛ اگر کبریت روشن موجب آتش گرفتن عسل شد یعنی عسل طبیعی است ولی اگر عسل تقلبی باشد به سادگی آتش نمیگیرد.
تست عسل طبیعی از تقلبی با زرده تخم مرغ
یکی از جالب ترین روی هاش تست عسل طبیعی از تقلبی استفاده از زرده تخم مرغ است، عسل را با زرده تخم مرغ مخلوط کنید اگر زرده خام شبیه زرده تخم مرغ پخته شد عسل طبیعی است در غیر این صورت عسل تقلبی است.
رس بستن عسل طبیعی
رس زدن را با شکرک زدن یکی ندانید ! این اشتباه تفسیری پیش آمده خیلی ها را به اشتباه انداخته و در اوایل خود من هم که سر رشته ای از این موضوع نداشتم را درگیر کرده بود . خیلی مختصر بخواهم توضیح دهم شکرک زدن محتویات عسل را سفت و سخت می کند . ولی رس زدن محتویات نرمی است که معمولا وقتی عسل را درون ظرفی بگذارید بعد از مدتی رس در ته آن ایجاد می شود.
آیا عسل طبیعی شکرک می زند؟
عسل طبیعی به دلیل داشتن دیاستاز بعد از مدتی ته نشین می شود و رس می زند؛ یعنی ذرات قند عسل متبلور می شود و عسل مانند روغن نباتی سفت می شود. تفاوت آن با شکرک زدن که در مربا ایجاد می شود این است که بلورهای عسل رس زده خیلی ریز تر از بلورهای مربای شکرک زده می باشد.
در مجموع عوامل محیطی از قبیل رطوبت، دما و ترکیبات عسل از نظر درصد بالای مواد قندی، آنزیم دیاستاز (که باعث جذب ذرات موجود در عسل و ته نشینی و کدورت آن می شود ) موجب پدیده شکرک زدگی می شوند که این خاصیت در عسل های طبیعی دیده می شود.