پیامدهای ماهواره در سبک زندگی اسلامی – ایرانی

تناقض و عدم تطابق بسیاری از برنامه‌های ماهواره با آموزه‌های دینی و فرهنگی کشورمان، حقیقتی است که بر هیچ انسان منصفی پوشیده نمی‌باشد. این مغایرت موجب شده است تا در سبک زندگی بسیاری از مخاطبان این رسانه، اختلالات بزرگ و متعدّدی ایجاد شود به طوری که متأسفانه جبران بعضی از آن‌ها امکان پذیر نیست. برخی از پیامد‌های منفی استفاده از ماهواره در سبک زندگی اسلامی- ایرانی عبارتند از:
١- تغییر سبک زندگی ایرانی- اسلامی و سبک سازی به شیوه غرب که با زدودن حیا و عفاف از زن ایرانی و غیرت زدایی از مردان ایرانی میسّر می‌شود و نمود آن در سبک پوشش، غذا، گفتار و رفتار مجریان برنامه‌ها و بازیگران فیلم‌ها و سریال‌ها و تبلیغات آنان مشهود است.
٢- تضعیف جایگاه خانواده و روابط عاطفی اعضای خانواده، با عادی جلوه دادن روابط زوج‌های متأهّل با دیگران، خیانت و عدم تعهد زوجین در سریال‌ها و نشست‌های کارشناسی، کاهش دادن ارتباطات کلامی بین اعضای خانواده و ....
٣- تبدیل شدن ضد ارزش‌ها به ارزش، از طریق اشاعه هنجار‌های فرهنگی غربی بین خانواده‌ها و تضعیف کارکرد‌های خانواده، ارائه تصویری سیاه از ازدواج و در نتیجه افزایش سن ازدواج، بی بند و باری فکری و فرهنگی، جایگزین شدن ارزش‌های اخلاقی غلط به جای ارزش‌های اسلامی از طریق سریال ها، سبک پوشش، گفتار و رفتار مجریان و محتوای میزگرد‌ها و نشست ها.
٤- ارائه الگوی غربی به خانواده ها، اشاعه مصرف گرایی، برهنگی، تجمل گرایی، مدگرایی، همجنس بازی، مشروع بودن روابط دو جنس مخالف و ترویج و عادی سازی خیانت زوجین نسبت به یکدیگر در قالب برنامه ها، فیلم‌ها و آگهی ها.
٥- تغییر هویت زنان مسلمان، ارائه چهره جدیدی از اسلام موسوم به اسلام آمریکایی و بازتعریف هویت زن مسلمان در این قالب.
٦- اشاعه هم خانگی از طریق تبلیغ آزادی‌های نامحدود، ازدواج سفید، ارضای غریزه جنسی از طریق انتخاب دوست دختر و دوست پسر، از بین رفتن حریم‌ها در روابط.
٧- رواج مسائل جنسی به معنای همه انواع آزادی در تلذذ جنسی و مفاسد اجتماعی آن.
٨- ایجاد حس تنوع طلبی جنسی در مردان و زنان، به این صورت که با دیدن صحنه‌ها و نوع پوشش و آرایش زنان در این شبکه ها، مرد و زن ایرانی و مسلمان از همسر خود احساس خستگی و زدگی کرده و به دیگران روی می‌آورند و این به آمار بالای طلاق می‌انجامد.
٩- رواج طلاق عاطفی و از بین رفتن قبح طلاق. چنان چه بیان گردید، بر اثر ایجاد حس تنوّع طلبیِ حاصل از دیدن برنامه‌های ماهواره‌ای و همچنین کم‌تر وقت گذاشتن زوجین برای یکدیگر به خاطر تماشای زیاد ماهواره، روابط زن و شوهر به مرور رو به ضعف و سردی می‌گذارد، به طوری که دیگر از دیدن یکدیگر خوشحال نمی‌شوند و از زندگی در کنار هم رضایت ندارند. نهایتاً کار به جایی می‌رسد که یکدیگر را دوست ندارند و به ناچار با هم زندگی می‌کنند. به این نوع زندگی اصطلاحاً طلاق عاطفی گفته می‌شود. یعنی در عین زندگی مشترک، بدون این که شرعاً و قانوناً طلاقی در کار باشد، زوجین در خانه به صورت انفرادی و بدون هیچ گونه محبّت و وابستگی زندگی می‌کنند. گام دیگری که برنامه‌های مخرّب و فراوان شبکه‌های ماهواره‌ای در فروپاشی نظام خانواده انجام می‌دهند، تشویق به طلاق است تا حدّی که طلاق را در نظر مخاطبینِ خود، امری عادی و در بسیاری از موارد پسندیده جلوه می‌دهند، بدون آن که به تبعات و مفاسد آن در میان افراد خانواده و جامعه نظر داشته باشند.
١٠- تبلیغات ضدّ دینی و القای شبهات و در نتیجه تضعیف روحیه دین داری، بلکه ایجاد حس بدبینی در میان مخاطبین ماهواره. آمار‌ها و تجربه ثابت کرده است که میزان دینداری در میان کسانی که مخاطب ماهواره هستند، بسیار کم‌تر از کسانی است که از ماهواره استفاده نمی‌کنند. تأمّل در پیامد‌های منفی شبکه‌های ماهواره ای، درستی این مدعی را بیشتر روشن می‌سازد.
١١- زمینه سازی برای بی میلی نسبت به تشکیل خانواده و فرزندآوری و در نتیجه کاهش جمعیت. ماهواره با تبلیغ لذت‌های فردی و ترویج سبک زندگی فردگرایانه، این باور را در بعضی از مردم ایجاد می‌کند که در مرحله اوّل، ازدواج و پس از آن داشتن بچه به معنای محدود شدن است. بنا بر این برای مصون ماندن از این محدودیت‌ها و لذت بیشتر از زندگی، بهتر است که فرد اصلا اقدام به ازدواج و تشکیل خانواده نکند و در صورتی که ازدواج کرد، با آوردن فرزند محدودیت دیگری برای خود ایجاد ننماید. همچنین با توجّه به حساسیت زن‌ها به بحث اندام و زیبایی که در ماهواره تبلیغ می‌شود، این نیز عامل دیگری برای خودداری از اقدام به فرزندآوری می‌باشد.
این در حالی است که تمایل نداشتن به فرزند، با تعالیم دینی ما، که فرزند را مایه برکت و رحمت می‌داند، در تعارض است. علاوه بر این کمبود جمعیت در خانواده موجب می‌شود تا مادران اوقات فراغت و بی کاری بیشتری داشته باشند و به همین جهت است که مشاهده می‌کنیم برخی از ایشان برای پر کردن ساعات فراغت و تنهایی خود، رو به شبکه‌های مجازی و ماهواره می‌آورند و کم کم از تبعات آن دچار آسیب‌های جدی می‌شوند. درست بر خلاف گذشته که به دلیل زیاد بودن تعداد بچّه ها، مادران وقت خود را در جهت امر مقدس تعلیم و تربیت فرزندان هزینه می‌کردند و بدین وسیله از خطرات بی کاری و تنهایی در امان بودند.

دین مبین اسلام تنها دینی است که در تمام عرصه‌های زندگی بشر برنامه داشته، در چالش‌های مواجه شده بهترین راه حل‌ها را ارائه می‌کند. دلیل قدرتمندی اسلام بر سایر مکاتب و نحله‌های فکری، پشتوانه فلسفی مبتنی بر وحی و دیدگاه کمال گرایانه‌ای است که نسبت به انسان دارد و با هر چیزی که بخواهد کرامت انسانی را به چالش بکشد، مبارزه کرده و در تمام زمینه‌ها نگرشی ارزنده و بدیع به جهان ارائه می‌کند. بنا بر این راهکار‌های پیشنهادی اسلام، نه تنها جامع و کامل اند، بلکه برای تمام جوامع و زمان‌ها و مکان‌ها کارایی دارند. ما گزیده‌ای از راه کار‌های اصولی اسلام را در سه مورد به طور خلاصه بیان می‌کنیم:
١- لزوم پایبندی به غیرت، حیاء و عفاف: دین مبین اسلام برای تأمین سلامت فرد و جامعه، نسبت به غیرت و حیا و عفّت بسیار سفارش نموده است. از امام صادق (ع) روایت شده که فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى غَیُورٌ یُحِبُّ کُلَّ غَیُورٍ وَ لِغَیْرَتِهِ حَرَّمَ الْفَوَاحِشَ ظَاهِرَهَا وَ بَاطِنَهَا». همانا خداوند تبارک و تعالی با غیرت است و هر انسان با غیرتی را دوست می‌دارد و به خاطر غیرتش است که آشکار و پنهانِ امور قبیح و گناهان زشت را حرام کرده است و در روایت دیگری فرمودند: «الْحَیَاءُ مِنَ الْإِیمَانِ وَ الْإِیمَانُ فِی الْجَنَّةِ». حیاء از ایمان است و ایمان در بهشت جای دارد. در رابطه با عفاف نیز از امام باقر (ع) روایت است که فرمودند: «مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَیْ‏ءٍ أَفْضَلَ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ». عبادت نشده است خدا به چیزی که برتر از عفّت شکم و فرج (شرمگاه) باشد.
خانواده به عنوان خانه اوّل انسان، در شکل گیری رفتار، منش و سبک زندگی فرد نقش مهمّی ایفا می‌کند. تقویت ارزش‌ها و هنجار‌های دینی نظیر غیرت برای مردان و حیا برای زنان، از لوازم پیشگیری کننده از آسیب‌های ماهواره می‌باشد که باید پایه‌های آن در درون محیط خانه نهادینه شود. آموزش صحیح و به موقعِ احکام دینی از جمله حجاب، رعایت محرم و نامحرم و کنترل نگاه، توسّط والدین و رعایت کردن خود ایشان که اولین الگو‌های تربیتی فرزندان هستند، از لوازم ضروری این امر مهم است. بدون آن که این چنین اموری در خانواده از دغدغه‌های والدین باشد و خود آن‌ها نسبت به رعایت آن کوشا باشند، نمی‌توان از فرزندان انتظار داشت تا مسیر صحیحی را در این رابطه اختیار کنند.
٢- برنامه ریزی مناسب برای اوقات فراغت و پرهیز از بی کاری و تنبلی: بی کاری معضلی است که تبعات بدی را به دنبال دارد. حضرات ائمّه معصومین علیهم السّلام همواره مردم را از بی کاری برحذر می‌داشتند. در سیره رسول خدا صلّی الله علیه و آله آمده است که آن حضرت در مورد کسانی که بی کار بودند می‌فرمودند: «سَقَطَ مِن عَینی»، یعنی از چشمم افتاد. امام کاظم (ع) در این باره می‌فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ جَلَّ وَ عَزَّ یُبْغِضُ الْعَبْدَ النَّوَّامَ الْفَارِغَ». به درستی که بنده پُرخوابِ بی کار، مبغوض خداوند جلّ و عزّ می‌باشد. یکی از دستورات اکید اسلام، کار و فعالیت در جامعه است. این مهم نه تنها در رفع نیاز‌های معیشتی و دنیوی انسان مؤثّر است، بلکه در نیل به سعادت اخروی او نیز تأثیر بسزائی دارد. چراکه ابلیس و نفس امّاره بر شخص بی کار تسلّط بیشتری دارند و لذا او در معرض فریب افزون تری قرار دارد. در واقع انسانی که سرگرم انجام فعالیتی فکری یا عملی است، در مقایسه با شخص بی کار زمینه کم تری برای تسلّط و فریب شیطان دارد.
علاوه بر خانواده، در این رابطه مسئولین و دولت مردان نیز مسئولیت سنگین و خطیری بر عهده دارند. یکی از مهم‌ترین وظایف ایشان ایجاد زمینه مساعد برای کار و فعالیت علمی و عملی در جامعه است. باید از توان و نیروی مردمی مخصوصا نسل جوان، در جهت پیشرفت علمی و عملی کشور به بهترین شکل استفاده شود تا هم کشورمان در جهت ترقی و کمال حرکت سریع تری داشته باشد و هم ظرفیت نیروی مردمی، به سبب بی کاری ضایع نشده و زمینه‌های گرایش به گناه و خمودگی از جامعه رخت بربندد. یکی دیگر از وظایف مسئولین برنامه ریزی صحیح و مناسب با تعالی جسم و روحِ مردم برای ساعات فراغت و تفریح است، تا بتوانیم از این لحظات نیز در جهت رشد و بالندگی جامعه استفاده کنیم.
٣- آموزش همگانی و عمومی توسّط دولت و نهاد‌ها و مسئولان فرهنگی: از آن جا که علّت گرایش اکثر خانواده‌ها به سمت ماهواره و آسیب دیدن از آن، اطلاعات کم و نادرست آن‌ها از ماهواره است، لازم است برنامه‌های آموزشی مناسبی توسّط کارگزاران فرهنگی کشور برگزار شود تا جوانان و خانواده‌ها در جریان فناوری هایی، چون ماهواره و روش‌های جدید نفوذ دشمن به فرهنگ اسلامی- ایرانی قرار گیرند. در این رابطه رسانه ملّی از مسئولیّت سنگین تری نسبت به سایر نهاد‌ها برخوردار است. امروزه تقریبا خانه‌ای نیست که خالی از تلویزیون باشد. این بدان معناست که رسانه ملّی قدرت دارد تا از طریق این وسیله در تمامی خانه‌ها تأثیرگذار باشد. اگر صدا و سیمای جمهوری اسلامی نتواند در جذب، روشنگری و آموزش مردم کشورمان موفق باشد، قطعاً دشمنان ما از این ضعف به نفع خود بهره خواهند برد.