۰۴ مرداد ۱۴۰۰ - ۰۰:۱۷

مصاحبه‌ای تکان دهنده درباره گاف سدسازی گتوند

مصاحبه تکان دهنده دکتر محمدجواد عبدالهی رییس بازنشسته دانشکده زمین شناسی و دانشگاه چمران اهواز را بخوانید.
کد خبر: ۴۲۲۴۵
تعداد نظرات: ۳۲ نظر

سد گتوند

سدّ گُتوَند بالا، یکی از بزرگ‌ترین سد‌های ایران بر روی رودخانه کارون است. مصاحبه ای تکان دهنده با محمدجواد عبدالهی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهوازکه مربوط به سال ۹۷ می‌باشد و درهفته نامه تجارت فردا منتشر شده است را در ادامه می‌خوانید:
۲۰ سال قبل از آنکه جانمایی سد گتوند در سال ۶۸ صورت بگیرد، آمریکایی‌ها پیشنهاد داده بودند ۲۰ کیلومتر بالاتر از مخزن فعلی، سد گتوند احداث شود. اما در آن سال‌ها متخصصان داخلی بر این باور بودند که آمریکایی‌ها، چون می‌خواستند مخزن سد کوچک باشد، این اختلاف مکانی را مطرح کردند؛ لذا تصمیم بر این شد که دریاچه سد درست بر روی گنبد‌های نمکی گچساران جانمایی شود و نهایتاً در اوایل دهه ۸۰ کار به صورت عملیاتی آغاز شد.
سال ۱۳۸۰ در نامه‌ای به اداره صنایع و معادن تاکید کردم این سد در حال عملیاتی شدن است و جلوی این سد گرفته شود چراکه مطالعات صورت‌گرفته روی این سد کافی نیست و کسانی که دارند این سد را اجرایی می‌کنند فقط بر روی محدوده ساخت سد مطالعه ناقصی کرده‌اند و حتی یک متر بالاتر از سد را مطالعه نکرده‌اند که ببینیم این سد در چه محدوده‌ای واقع است. جوابی به این درخواست داده نشد. سال ۱۳۸۱ به همراه مهندس شمسایی مدیرکل وقت آب و فاضلاب خوزستان موضوع را مطرح کردم که این سد مشکلاتی دارد و مشکلات به اندازه‌ای است که می‌تواند کل استان خوزستان را از نظر شوری به مخاطره بیندازد.
شمسایی بعد‌ها رئیس سد گتوند شد. او گفت مگر چنین امری ممکن است؟ به او توضیح دادم که اساساً سازندگان سد مطالعات زمین‌شناسی منطقه را مدنظر قرار نداده‌اند. هیچ گزارشی از مطالعات زمین‌شناسی نداشتند. آقای شمسایی بعد از آن مشاوره گروهی ۲۰ نفره برای مطالعات روی سد تشکیل داد و چند هفته‌ای در منطقه روی پروژه کار کردند. اتفاقاً گروه مطالعاتی آقای شمسایی در اولین گزارش به او نوشتند «جلوی ضرر را هر جا بگیرید منفعت است». اشاره آن‌ها به توقف کامل فعالیت سد در منطقه گتوند بود. آن زمان کارشناسان که نسبت به ادامه ساخت سد هشدار داده بودند نهایتاً گفتند این سد اگر ساخته هم شود نهایتاً از تاج آن به عنوان پلی برای عبور احشام و دام مردم عشایر منطقه می‌توان استفاده کرد. آقای مهندس شمسایی به عنوان رئیس اداره آب منطقه خوزستان آن زمان به تمامی مقامات مملکتی نامه نوشت و از آن‌ها خواست جلوی ساخت سد گرفته شود.
نامه خطاب به رئیس‌جمهوری، وزیر نیرو، مجلس و... ارسال شده بود. به صورت غیر‌رسمی شنیدیم که وزیر وقت نیرو گفته بود «من سه هزار مهندس در این سد مشغول کار دارم و بیایم این سد را تعطیل کنم که آب خوزستان شور نشود؟» البته مستنداتی درباره این اظهارنظر در اختیار نداریم و من به صورت شفاهی از یکی از مسوولان شنیدم. اما به هر حال وزارت نیرو حاضر به توقف این فاجعه پیش‌بینی‌شده و هشدار داده‌شده، نشد و سد گتوند ساخته شد. بعد از اینکه سد ساخته شد، از قضا مهندس شمسایی را که آن زمان شهردار اهواز بود به عنوان رئیس سد انتخاب کردند! بعد از آن یکسری مشاوره از کشور‌های مختلف و دانشگاه‌های ایران گرفتند و تصمیم بر این شد که پتوی رسی برای ایجاد فاصله میان لایه‌های ضخیم نمک و بستر دریاچه به وجود بیاید. رئیس سد با من تماس گرفت و پیشنهاد را مطرح کرد. آن زمان دو هزار و پانصد میلیارد تومان هزینه برای این سد صرف شده بود. من آن زمان به عنوان یکی از منتقدان دائمی ساخت این سد که صدایم به گوش کسی نمی‌رسید گفتم این پتوی رسی چند روز بیشتر دوام نمی‌آورد و هزینه بیشتری برای این سد نکنید، این روش‌ها پاسخ نمی‌دهد. من با توجه به تجربه و علمی که داشتم گفتم که این کار با شکست مواجه خواهد شد. سه تن از دانشجویان من در این دوران روی پایان‌نامه‌های خود در مورد این پروژه تحقیق می‌کردند و به‌جای من از این فرآیند بازدید داشتند. روز آبگیری فرا رسید و رئیس‌جمهوری وقت (محمود احمدی‌نژاد) نیز برای آبگیری آمد. آن روز با من تماس گرفتند و من به کارکنان آنجا گفتم هر چه ماشین‌آلات در پایین‌دست پتوی رسی دارید جمع کنید و به بالا بیاورید، چون اعتمادی به پایداری این دیواره رسی نیست و قطعاً تا یکی دو روز آینده می‌شکند و خسارت بیشتری به شما وارد می‌کند. این توصیه من را پذیرفتند و روز چهارشنبه آبگیری صورت گرفت. روز شنبه مسوول همین بخش با من تماس گرفت و خبر شکسته شدن پتوی رسی را داد و گفت چطور می‌دانستید این عملیات شکست می‌خورد!

عملیات سدسازی از پیش شکست خورده بود

متاسفانه پیش‌بینی این وضعیت برای ما آسان بود، اما متولیان و مجریان به دلایل متعدد حاضر نبودند به این مشاوره‌های کارشناسی گوش کنند و عملیات از پیش شکست‌خورده‌ای را جلو بردند. ۱۰ روز بعد از اینکه عملیات آبگیری صورت گرفت، بخش زیرین سد که معمولاً سیستم‌های زیرین و دستگاه‌های حساس و سنسور‌هایی کنترل سد را در آنجا کار می‌گذارند، از نمک پر شد. این مساله دقیقاً ۱۰ روز بعد از آبگیری رخ داد؛ اتفاقی که مثل روز برای ما روشن بود و هر چه هشدار می‌دادیم کسی گوش نمی‌کرد. بعد از آن مطالعات دانشجویان در زمین‌های پایین‌دست نشان می‌داد که تمامی مناطق اطراف گتوند و عقیلی، زمین‌های مرغوب کشاورزی این مناطق به دلیل گسترش نمک و تبخیر در حال شوره‌زار شدن هستند و مردم تمام دارایی خود را دارند از دست می‌دهند و هیچ استفاده‌ای از سد و آب شور آن نمی‌توان کرد.
چاه‌های این اطراف حفر‌شده همه شور شده است. قبل از آبگیری ما بار‌ها هشدار دادیم توربین‌هایی که برای سد خریداری شده برای آب شیرین است و شما میلیارد‌ها میلیارد هزینه کرده‌اید برای آبی که شور خواهد شد. حالا آن توربین‌ها هم کاربردی برای آب شیرین ندارند. هم اکنون نیز هنوز مشکلات پابرجاست و توربین‌ها از کار افتاده‌اند.

گمانه‌های اشتباه

چندی پیش مدیر روابط عمومی سد گتوند از من دعوت کرد از سد بازدید کنم. مهندس جوانی هم آنجا بود که بعد گفت مشاور طرح است. او در واکنش به حرف‌های من گفت آن‌طور که شما تصور می‌کنید نمکی وجود ندارد و نهایتاً یک لایه چهارمتری نمک هست که آن را خارج می‌کنیم! با تعجب دیدم چند لایه نازک چهار تا پنج متری زده‌اند. طبیعی بود که این روش آن‌ها را به‌جایی نمی‌رساند. از جوانک خواستم که محدوده ۵۰ متری را برای گمانه‌زنی و حفاری انتخاب کند و تا عمق ۵۰ متری نیز جلو بروند بعد متوجه خواهند شد با دریای عظیمی از نمک برنزه مواجه خواهند شد. بعد از آن مهندسان آزمایشگاه مکانیک خاک برآورد کردند که تا ۹۳ متر ضخامت نمک در تمامی منطقه گمانه‌زنی دارند. چنین حجم ضخیمی از نمک را پیش از آغاز سد متوجه نشده‌اند. هر چه فریاد زده شده کسی گوش نداده است. بعد از آن دوستان ما در سد گتوند می‌گفتند ما می‌دانیم چه بلایی سر این منطقه آورده‌ایم، اما تو را به خدا رسانه‌ای نشود! ببینید چه تفکری بر سیستم مهندسی سدسازی ما حاکم بوده است.
اکنون راهکار انهدام سد نیست. اگر از من دعوت کنند راهکار‌هایی بر اساس مطالعات این شرایط ارائه خواهم داد. انهدام سد خسارات بسیاری دارد و نگهداشت سد می‌تواند برای کاربرد پرورش ماهی مفید باشد و نهایتاً ماهیان خاصی را می‌توان برای صادرات در این سد پرورش داد. تا زمانی که آب شیرین نباشد مشکل شوره‌زار پابرجاست.
البته با ورود آب شیرین نیز می‌توان از شور شدن بیش از پیش زمین‌های کشاورزی جلوگیری کرد و آب سد را به مناطق دیگر نباید منتقل کرد. البته حل شدن نزدیک به دو میلیارد تن نمک (به صورت تقریبی) کار آسانی نیست که شاید عده‌ای منتظر هستند این نمک حل شود و در نهایت سد بتواند به فعالیت اصلی خود بازگردد. این امر شدنی نیست و تنها راه آن می‌تواند استفاده جانبی مثل ایجاد دریاچه عظیم پرورش ماهی ویژه باشد که بتوان خسارت وارده را با ارزآوری ماهیان اگر بشود تامین کرد.
ارسال نظرات
انتشار نظرات حاوی توهین، افترا و نوشته شده با حروف (فینگلیش) ممکن نیست.
نظرات مخاطبان
انتشار یافته: ۳۲
در انتظار بررسی: ۰
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۴:۰۰ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
جالب بود
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۳۸ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
اینم از پیشرفت جبر و زور بر علم و دانایی در کشور ما
ناشناس
اینجا هم نام احمدی نژاد مترادف خرابی است
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۴۸ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
ضربه هایی که ایران از به ظاهر دوست خورده بسیار بیشتر از دشمنان اش است
این یک نمونه از مطالعه امریکایی ها.عدم ورود واکسن فایزر یکی دیگرش.دل بستند به روسیه و تولید اسپوتنیک در کرج که انجام نشد.تحویل اس ۳۰۰ با سالها تاخیر.بهره برداری از نیروگاه بوشهر با سالها تاخیر و ...
ناشناس
کلا مسئولین عاشق کارهای بی کارشناسی هستند، اول کاری که خودشون صلاح میبینند انجام میدهند و پس از به بهره برداری رسیدن و عدم کارایی درست شروع به توجیه کردن میکنند. روحیه پذیرش هیچ اشتباهی را ندارند و الیاه جراتشم ندارند. این سد گتوند نمونه بارزشه، واکسن و این مسائل هم بماند
ناشناس
شاه که دل بسته بود بود به آمریکایی ها چرا آمریکایی ها او را به آمریکا راه هم ندادند ! قذافی هم همینطور ! مبارک نیز !!
ناشناس
09:40

تاریخ مصرف دارن - ایشالا تاریخ مصرف اینها هم به زودی به سر خواهد آمد
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۵۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
اسم مشاور طراحی و پیمانکار اجرا رو هم مینوشتید
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۰۱ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
متاسفانه در شرکتهای دولتی رسم شده برای انتخاب مشاور مناقصه برگزار میکنند و آن شرکتی که کمترین قیمت را پیشنهاد بدهد برنده اعلام میکنند. هنوز متوجه نیستند که باید برای کارهای اساسی و بزرگ از مهندس مشاور با تجربه و کاربلد استفاده کنند و ملاک کمترین قیمت پیشنهادی نباشد.
ناشناس
اگه مشاور درست حسابی بیارن و پول آنچنانی بهش بدن، 20:30 بیچاره شون میکنه. میدونین که تمام بدبختیهای این مملکت فقط برای همین پول دادن به آدمای کارکنه!
ناشناس
|
Turkey
|
۰۹:۱۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
میدانید کارفرما ی این سد الان چطور پاسخ میدهد گزارش را به مشاور ذیربط و پیمانکار سد میدهد و پاسخ انها را برای تابناک عینا منگنه میکند همراه با کمی چاشنه فحش به این استاد بازنشسته عزیز به این میگویند مدیریت منگنه
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۴۱ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
فکر کنم خراب کردنش بهتر باشه
ناشناس
هم این باید تخریب بشه هم جاده وسط دریاچه اورمیه. امده ان وسط دریاچه انقدر خاک ریخته اند تا جاده ایجاد بشه همان گتوند سازان کل رودخانه هایی که به دریاچه می ریختند روشون سد ساخته اند این سدها الان هیج تاثیری در وضغیت کشاورزی استان نداشته ولی در عوض دریاچه را خشک و چندین استان را گرفتار طوفان نمک کرده اند
حمدان مقدم
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۴۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
حشمت
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۵۴ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
شما مطمعنی به عمد نیست؟! خوزستان منبع بسیار بزرگ نفت و گازه! کشاورزی میخواد چکار؟!
سید مرتضی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۵۵ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
سلام .چرا کسانی که رو این پروژه کارکردند و نظر دادند رو بازخواست نمیکنند . این همه پول مملکت به فنا رفت و این همه مردم از کشاورزی باز ماندند
ناشناس
از سردارانشان بازخواست کنند؟ !!!!!!!!!!!!1
بنده خدا
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۰۹ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
احسنت بر شما .
شایسته بود به عنوان یک استاد و حقگرا از اوایل با بنیاد این سد مخالفت می‌کردید. با سخنرانی، تشکیل کمپین ، تشکیل جلسه با مدیران و ....
چرا دیر سکوت خود را شکستید
ناشناس
برادران میفرستادنش آب خنک بخوره, البته بعنوان حد اقل تنبیه
saman
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۱۴ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
با حفاري مسير ورودي رود را قبل از حريم سد گتوند عوض كنيد تا رودخانه از مسير جديد به صورت طبيعي به راه خود ادامه دهد و سد و حوضه نمك اطراف آن از مسير جدا شوند و به عنوان يك حوضه پرورش ماهي يا هر چيزي با تغذيه اندكي از رود به كار خود ادامه دهد و خروجي به پايين دست نداشته باشد.
احمد
اگر گوش شنوایی در این خراب شده(مملکت) وجود داشته باشه این راه حل خوبی است.
امیر
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۴۰ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
بنوبه خودم فرض رو بر صحت صحبتهاتون میذارم.
ولی الان تو این آشفتگی کم آبی و بحران استان خوزستان زمان درج این اخبار و مثلا گاف گرفتن (که البته گافی نیست و شرح این موارد تو سایتها پره) و همینطور وقت مطرح کردن خود نیست و اگر به حرفاتون ایمان داشتید همون موقع باید مسائل را حداقل در همین حد رسانه ای می کردید.
ناشناس
تو و امسال تو چنان سر تو ماسه کردید، که حاضر نیستید هیچی بپذیرید. فرض کجا بود، الان مردم گرفتار این شاهکار شدند، حاصلخیز ترین زمین های ایران به شوره زار تبدیل شدند.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۵۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
خدا لعنتتون کنه
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۱۴ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
کارهای قرارگاه خاتم همه از شهر سازی گرفته تا سد سازی.و.. سرهم بندی است تا بتوانند پاساژهای سوپر لوکس برای افرادشان بسازند.
رضا
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۰۳ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
آب شیرین ما رو شور کردن... هزینه اجباری به زندگی تزریق شد.. خرید آب تسویه کن و تعمیر ونگهداری دستگاه..... و هزینه قبض آب ما هم دوبرابر شد... بیماری‌های پوستی بخاطر استحکام آب شور و... بیماری های کلیوی و.... شور شدن زمین‌های کشاورزی و... اینها رو کی باید جبران کنه.. کی باید جوابگو باشه مسئولیت اینکار رو چه کسی باید بپذیره؟؟؟
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۱۵ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
داستان دزدی است که فریاد میزد دزد را بگیرید و خود فرار می کرد . چرا کسی درباره نقش کشت و صنعتهای نیشکر و فاضلاب شهرها در آلودگی کارون حرفی نمی زند ؟ چرا به چندین نمونه گیری از اب کارون در مقاطع مختلف مسیر که نشان دهنده چند برابر شدن شوری اب نسبت به آب خروجی از سد گتوند است بی توجهی می شود ؟
ناشناس
|
Germany
|
۱۷:۵۵ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
این گاف نیست جنایته.
برادران اصزار داشتند در آن محل حوزه ابریز باشد.
گفتند دشمن میخواهد کا پیش نرود تا جیب ها را پر کنند.
نتیجه بدبختی مردم پایین دست سد
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۲:۰۰ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۴
متاسفانه برخی از طرح‌ها همینطورند... موقتی و بدون اعمال نظر کارشناسی اقدام می‌شود و بعد هم سرمایه ملی هدر میرود و هم کارآیی لازم را ندارند
اگه مناقصه هم بگذارند باید مناقصه ای باشه که حساب شده و بر اساس علم و مشورت با اساتید خبره باشد و صرفاً هزینه کم، ملاک نباشه.
حسین هاشمی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۳:۴۲ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۵
درود وسپاس بخاطر نشر این درد عظیم، دردی که هیچگاه ذرمان نمیشه مگر با نشستن کاردان در جای لصلی خود. ب نظرم این طرح جزو جنایات علیه بشریت هستش و تمام کسانی ک دست داشتن بایدروزی محاکمه بشن.به نظرم چون مجری شرکت مهندسی سپاسد بود کسی نتونست جلوشو بگیره
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۰۹ - ۱۴۰۰/۰۵/۰۶
خاک خاک خاک برسرتان فقط همین مشت نمونه خروار خروار خرابکاری درمدیریت کشور
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۲۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۰۶
سلام
البته فقط این نیست ، مسایل پشت پرده در خصوص سد گتوند بسیار است مانند:
- عدم توان در توقف پروژه بعلت پر قدرت بودن پیمانکار مربوطه
- طرح مخفی شوره سازی زمینهای حاصل خیز خوزستان
- کاهش جمعیت خوزستان به قصد تبدیل آن به یک کارگاه انحصاری نفتی
- جابجایی سد از محا مناسب به قصد ایجاد تفرقه در قومیت های محلی
- از بین بردن اقتصاد کشاورزی منطقه به قصد ایجاد فقر منطقه ای
و .....
- این کار عمدی بود و دلیلش هم اینکه

- داشتن کوههای نمک در اون منطقه قبلا از سوی مهندسین فرانسوی و المانی تایید شده بود و نقشه برداری شده بود.
- وجود چشمه های نمک در منطقه گویای وجود همین کوههاست.
هیچ نهاد و ارگان و هیچ شخصی محاکمه نشد بابت خسارتهای بی حد و حسابی که به فلات خوزستان وارد شد و البته بودجه بیت المال .

خدا لعنت کنه بانیان این سد لعنتی رو........
گزارش خطا
تازه ها