هیجدهم تیر هر سال با عنوان روز ادبیات کودک و نوجوان گرامی داشته می شود و در این روز از زحمات نویسندگان بی ادعای این عرصه که بدون ادعا و حتی تکریم های معمول رسانه ای در مسیر مهم ترین گام فرهنگی جامعه، یعنی ایجاد فرهیختگی در میان کودکان و نوجوانان قدم بر می دارند ، مورد تکریم قرار می گیرند.
اهمیت والای ادبیات کودک و نوجوان از نوع موضوعات مغفول مانده ای است که بدون توجه به آن بسیاری از رویدادها و مسائل رسانه ای و اجتماعی سامان نمی یابد زیرا:
1- کودک و نوجوان دو نسل بسیار مهم در حوزه تربیت هستند و هر گونه تاثیر گذاری روی این دو نسل یعنی تربیت و تضمین سعادت آینده یک جامعه و یک ملت و تمدن
2- هیچ زبانی چون ادبیات( اعم از داستان و شعر) در مسیر تاثیرگذاری تربیتی بر نسل ها موثر نبوده است. به ویژه در سالهای جدید که می توان نصیحت ناپذیری و ضعف توجه ( بخاطر بمباران اطلاعات ) یکی از ویژگی های نسل های آتی به شمار می رود. شاید به همین دلیل فقط ادبیات کودک و نوجوان است که در قالب قصه و شعر و ترانه که هماهنگی موسیقیایی با ادبیات است تنها شانس تربیت و آموزش این نسل به شمار می رود.
3- مطالعه نکردن و سطحی شدن یکی از ویژگی های دوره اینترنت است و چیزی که بتواند برای نسل دیجیتالی کنونی ، سرعت گیر بوده و ان ها را با مفاهیمی مانند کتاب و تعمق و تامل آشنا کند، زیاد نیست. در میان آن ابزارها بی شک مطمدن ترین ضوع علاقه زا و ذائقه ساز برای نسل نو ادبیات ساده و روان و آهنگین کودک و نوجوان است.
4- همه ی ما کتابخوان شدن را از یک جایی شروع کردیم و این کتاب های ساده اما جذاب کودک و نوجوان بوده که توانسته ذهن ما را برای کتاب های سنگین تر در ادبیات و فلسفه و علم آماده کند. وجود چنین کتاب هایی مانند اهمیت کلاس اول در دبستان برای هر دانش آموزی است که در عین سادگی پایه ای ترین نقش را تا پایان تحصیلات عالیه دارد.
به عبارت دیگر، بر خلاف اشتهار و امکانات و حمایتی که از رمان و کتاب های علمی بزرگسال صورت می گیرد بافت کتابخوانی افراد در دوره ای ایجاد می شود که فرد با یک کتاب پر از نقاشی و رنگ و نقش 12 صفحه ای حسنی شکل گرفته است. آن حس لذت و گشودگی و تداعی خال خوبی که بعد از رویای زندگی در میان جنگل قصه ها به افراد دست می دهد ، زیر مایه و پایه ی همه ی توفیقاتی است که به خاطر تداعی معانی و احساسات در مسیر رشد شناختی افراد رخ داده است.
5- ادبیات کودک بخش مهمی از مکمل های پرورشی نوجوانان در آغاز دبستان است که به وسیله ی آن می توان بخش بزرگی از هزینه های انضباطی و حتی تربیتی و آموزشی را کم نمود و بی شک از خانواده ها و معلمان به جای نصیحت و آموزش های خشک آکادمیک به سلاح داستان مسلح باشند ، تا حد زیادی از مشکلات شان و هزینه های |آنان کاسته خواهد شد.
با تمام این تفاصیل و به دلیل ضعف حمایت ها از بازار کتاب این حوزه و تورمی که روز به روز کتاب و ادبیات را از سبد خانواده ها دورتر می کند، گشتی در بازار کتاب نشان می دهد ، که تولید کتاب کودک و نویسندگانی که با نام ها و نمادهای فرهنگ ایران کتاب می نویسند روز به روز کمتر و تهی تر شده و در مقابل بازار ترجمه ی بدون اجازه و کپی رایت برای کودک و نوجوان داغ داغ است.
پدیده ای که به زودی آثار خود را با برونداد نسلی که اندیشه و گرایش و عادات و فرهنگش هیچ کدام با یکدیگر و میراث فکری و سنتی تناسب ندارد، نشان خواهد داد.
روز ادبیات کودک و نوجوان فرصت نیکویی برای بررسی فرصت ها و تهدیدهای این حوزه است . روزی که باید به اتمسفر فکری نسل آینده نگاهی جدیدی تر و تولیدی تر و اقتصادی تر داشته باشیم.
* مدیر مسئول تابناک جوان و دکترای مدیریت آموزشی