دلیل هجرت احمد بن موسی (ع) به ایران چه بود؟

درباره آمدن احمدبن موسی (ع) به ایران و انگیزه او گزار ش‏های گوناگونی وجود دارد و این قسمت از زندگی وی فاقد شفافیت است.

برخی عقیده دارند که آن بزرگوار در بغداد ساکن بود و آن‌گاه که خبر شهادت و درگذشت ناگهانی امام رضا (ع) را شنید، به‌شدت ناراحت شد و گریه کرد. آن‌گاه با همراهانی بسیار (حدود ۳ هزار نفر) به خون‌خواهی و انتقام از مأمون به سمت ایران آمد.

بعضی دیگر باور دارند که احمد بن موسی (ع) پیش از درگذشت امام رضا (ع) و مقارن با ولایت عهدی آن حضرت همراه جماعتی قصد ایران کرده تا به برادرش ملحق شود و شرح آن در منابع اینگونه آمده است؛ «در زمانی که حضرت امام علی بن موسی (ع) با ولایت عهدی تحمیلی در «طوس خراسان» بودند، حضرت احمد بن موسی (ع) به اتفاق جناب سید محمد عابد و جناب سید علاءالدین حسین برادران خود و جمعی دیگر از برادرزادگان و اقارب و دوستان، به قصد زیارت آن حضرت از حجاز به سمت خراسان حرکت کرد و در بین راه نیز جمع کثیری از شیعیان و علاقه‌مندان به خاندان رسالت، به سادات معظم ملحق و به اتفاق حرکت کردند. تا جایی که می‌نویسند: به نزدیک شیراز که رسیدند، تقریباً یک قافله پانزده هزار نفری از زنان و مردان تشکیل شده بود.»

خبر حرکت این کاروان را به خلیفه وقت (مامون) دادند. او ترسید که اگر چنین جمعیتی از بنی هاشم و دوستداران و فدائیان آن‌ها به طوس برسند، اسباب تزلزل مقام خلافت گردد؛ لذا امریه‌ای صادر نمود به تمام حکام بلاد که در هر کجا قافله بنی هاشم رسیدند، مانع از حرکت آن‌ها شوید و آن‌ها را به سمت مدینه برگردانید. به هرکجا این حکم رسید قافله حرکت کرده بود مگر شیراز.

حاکم شیراز مردی به نام «قتلغ خان» بود. وی با ۴۰ هزار لشکر جرّار، در «خان زنیان» در هشت فرسخی شیراز اردو زد و همین که قافله بنی هاشم رسیدند، پیغام داد که حسب الامر خلیفه، آقایان از همین جا باید برگردید. حضرت سید احمد (ع) فرمود: «ما قصدی از این مسافرت نداریم، جز دیدار برادر بزرگوارمان». اما لشکر «قتلغ خان» راه را بستند و جنگ شدید خونینی شروع شد، اما لشکر در اثر فشار و شجاعت بنی هاشم پراکنده شدند.

لشکر شکست خورده، تدبیری اندیشیدند. بالای بلندی‌ها فریاد زدند: «الان خبر رسید که ولیعهد (امام هشتم (ع)) وفات کرد»! این خبر مانند برق، ارکان وجود مردمان سست ‎ عنصر را تکان داده، از اطراف امامزادگان متفرق شدند. جناب سید احمد (س) شبانه با برادران و اقارب از بیراهه به شیراز رهسپار شدند.

 

شهادت حضرت احمد بن موسی (ع)